Yaqinda «Oila» ilmiy-markazi tomonidan yurtdoshlarimiz o‘rtasida oilalar buzilib ketishining asl sabablari haqida ijtimoiy so‘rov o‘tkazildi. So‘rovnoma natijalariga ko‘ra, oilalarning 22,5 foizi bir-birini tushunmaslik yoki tushunishni xohlamaslik, farzandsizlik oqibatida, 15,6 foizi oilaga o‘zgalarning aralashuvi, 15 foizi o‘zaro janjallar, 11 foizi surunkali piyonistalik tufayli buzilishi ma’lum bo‘lgan.
Chindan ham bugungi kunda, nikoh deya atalmiy muqaddas va ilohiy rishtaning uzulishiga ko‘plab sabablar, jumladan: oila quruvchilarda oila va oilaviy munosabatlar haqida bilimning yetishmasligi, aroqxo‘rlik va giyohvandlik, yosh oilaga ota-onaning behuda aralashuvi, er-xotinlarning bir-birlari bilan bo‘layotgan aloqalarida sabr va bag‘rikenglikning yetishmasligi asosiy omil bo‘lmoqda.
Navoiy viloyati Qiziltepa tumani bosh imom-xatibi Zavqiddin domla Oripov ko‘plab ajrim nizoli, ajrim yoqasiga kelib qolgan oilalarni isloh qilib keladi. Er-xotinlar, qaynona-qaynotalarga dinimizning ko‘rsatmasini yetkazadi, nasihat qiladi. Yil davomida tumandagi imomlar bilan birgalikda mahallarda jami 403 ta oila isloh qilinib, yarashtirilganligi quvonarli hol.
Shunday xayrli ishlardan biri kuni kecha, 18 dekabr kuni Tavois qishlog‘ida istiqomat qiluvchi Karimovlar oilasini yarashtirish bilan yakun topdi. Tomonlar tinglanganda, arzimas sabab, ya’ni qaynona-kelin munosabatlaridagi sovuqlik, fe’l-atvorlariga moslasha olmaslik ekani ayon bo‘ldi.
Imom domla o‘n bir yildan buyon birga istiqomat qilayotgan qaynona-kelinning hamon insofga kelmasligi, adovatda bo‘lishi bu johillik, nodonlik ekanini uqtirdi.
Dunyodagi barcha maxluqotlarga oid narsalarning chegarasi bo‘lgani kabi, ota-ona haqqining ham chegarasi bor. Bandaning Allohning amriga zid bo‘lgan xohishi rad qilinadi. Xoliqqa ma’siyat bo‘ladigan narsada maxluqqa itoat qilinmaydi.
Islom ta’limotida iloji boricha oilani mustahkamlashga amr qilingan. Boshqa birovning, agar o‘sha birov ota-ona bo‘lsa ham, xohishiga binoan oilani buzishga ruxsat yo‘q. Bu haqiqatni barcha ulamolar o‘zlarining qadimgi va yangi kitoblarida ta’kidlaganlar.
Imom-xatiblar, otinoyilar deyarli har kuni ana shunday notinch oilalarni isloh qiladilar, murosaga keltirish yo‘lida xizmat qiladilar. Bu ularning din, millat, yurt oldidagi mas’uliyatli vazifalaridir. Biz yuqoridagi ma’lumot bilan qaysidir oilaning muammosini oshkor qilish niyatidan yiroqmiz. Maqsadimiz, bu kabi voqealardan arzimas sabablar bilan janjal ko‘taryotgan, turmushiga qanoat qilmayotgan yoxud og‘zining bir chetidan bemalol o‘zicha “taloq” lafzini aytib Alloh taoloning Arshini larzaga keltirayotgan er va xotinlar, qaynona va qaynota, quda-andalar ibrat olsinlar, o‘ylab ko‘rsinlar. Imom yetkazsa, shariatni yetkazadi. Hech bir narsa behikmat sodir bo‘lmaydi, balki Alloh ana shunday oilalarga to‘g‘ri yo‘lni, yechimni eslatish uchun ilm ahlini ro‘para qiladi. Qiyomatda esa yetkazilgan eslatmalarni olgan yoki olmaganligidan qattiq so‘raladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Masjidlar bo‘limi
Mashina yo‘liga chiqib ketgan odamni ko‘rib haydovchi zo‘rg‘a to‘xtatib qoldi. Undan ham oldin yonidagi do‘sti tushasolib yo‘lovchining yoqasidan oldi. Uzr so‘rab dovdirayotgan odamni ko‘rib, haydovchi tez tushdi-da, do‘stidan uning yoqasini qo‘yib yuborishini so‘radi.
– Bu nima deganing?! Sal bo‘lmasa qamalib ketarding-ku buni deb, – yanada jahli chiqdi do‘stining.
– Sen uni qo‘yib yuboraver, gap bor... Bo‘ldi, aka, hushyor bo‘lib yetib oling... Yo‘q, shoshmang...
Haydovchi hatto u odamning qo‘liga pul ham berdi. Do‘stini hayron qoldirib, mashinaga qaytdi.
Do‘stining savol nazari bilan qarab turganini ko‘rib, izoh bera boshladi:
– Bir soatcha oldin dorixonaga kirgandim. Shu odamga ko‘zim tushgandi. Qo‘lida dorilar ro‘yxati yozilgan qog‘oz, puli yetmaganidan mung‘ayib turgan edi. Dorilar narxini eshitib, og‘ir qadamlar bilan chiqib ketgandi. Ortidan chiqib yordam bergim keldi. Lekin pulimni qizg‘ondim. Tashqariga chiqqanimda u onasi bilan gaplashib turgan ekan. Haligi odam onasi bilan gaplashib bo‘lgach: “Shuncha pulni qayerdan topaman? Yo Alloh! O‘zing yo‘l ko‘rsat, deganini eshitib ham indamay ketaverdim. Go‘yo unga pul bersam o‘zim och qoladiganday... Holbuki, Alloh taolo O‘z Kalomida: “Shayton sizlarni (xayr-ehson qilishda) kambag‘al bo‘lib qolishdan qo‘rqitadi” (Baqara surasi, 268-oyat) deya ogohlantirganini bilardim. Yana “Kimki (bir) hasana (savobli ish) qilsa, unga o‘n barobar (ko‘paytirib yozilur)” (An’om surasi, 160-oyat) degan va’dasini ham o‘qigandim. Baribir xomlik qildim. Sal bo‘lmasa o‘sha xasislik qilgan pulimdan o‘n, yuz hissasi chiqib ketadigan bir musibatga duchor bo‘lardim. Mayli, hechdan ko‘ra kech bo‘lsa ham, Alloh imkon berdi. Shuning uchun ayb u odamdamas, o‘zimda, deb bildim...
Ha, azizlar! Hayotimizda bunday holatlarga duch kelib turamiz. Avvalo, birov bilan tushunmovchilik bo‘lib qolsa u odamning ahvolini so‘raylik. Balki biror musibat yo tashvishda yurgandir. Darhol tilimizga kelgan so‘zlar bilan xaqorat qilib, urishib ketmaylik. Bunaqa vaziyatlarda shayton vasvasa qilishini unutmaylik. Xulosa qilishga shoshilmaylik. Hazrati inson degan nomga munosib ish tutaylik.
Akbarshoh Rasulov