Sayt test holatida ishlamoqda!
17 May, 2025   |   19 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:27
Quyosh
05:03
Peshin
12:24
Asr
17:26
Shom
19:40
Xufton
21:10
Bismillah
17 May, 2025, 19 Zulqa`da, 1446

Minorai Kalon

06.12.2019   8056   2 min.
Minorai Kalon

Minorai Kalon Buxorodagi betakror me’moriy yodgorlik hisoblanadi. Qaysidir ma’noda qadim Buxoroning ramzi desak ham bo‘ladi. Minora Poyi Kalon me’moriy majmuasining bir qismi. U Mir Arab madrasasi hamda Kalon masjidining o‘rtasida qad rostlagan. Eski Buxoroning eng baland inshootidir. Minorai Kalon tojik tilidan tarjima qilinganda katta minora ma’nosini anglatadi. Uning o‘rnida avval ham minora bo‘lgan, u qulab tushgach, mustahkam qilib qayta qurilgan. Minoraning xozirgi ko‘rinishi o‘sha vaqtda bunyod etilgan. O‘z vaqtida Minorai Kalon yuqoridan kuzatish, hamda aholini namozga chaqirish uchun xizmat qilgan. Inshoot muhandis  va o‘z davrining mashhur me’mori Baqo loyihasi asosida  xukmdor Arslonxon Muhammad tomonidan  1127-yili qurdirilgan. Poydevori tosh va maxsus qorishmadan terilgan. Yer sathidan 9 m chuqur, balandligi 46,5 m, kursisi qirrador. Minora yuqoriga ingichkalashib boradi va muqarnas bilan tugaydi. Qafasasidagi 16 ravoqli darchalar orqali atrofni kuzatish mumkin. Tepaga minora ichidagi 104 pillapoya aylanma zina orqali chiqiladi. Masjidi Kalon tomonidan minoraga o‘tiladigan ko‘prikcha bo‘lgan. Minora sathi turli ajib bezaklar bilan ishlangan. Ular orasida tarixiy va diniy mazmundagi kufiy yozuvlar uchraydi. Minorai Kalon shu turdagi qadimiy inshootlar orasida alohida o‘rin tutadi. Shakllarning o‘zaro uyg‘unligi, ajoyib ko‘rk va mahobatlilik Minorai Kalonga chinakam go‘zallik bag‘ishlaydi. Xalq orasida minora haqida ko‘plab rivoyat va afsonalar mavjud. Uzoq yillar davomida Kalon minorasi o‘z mahobati bilan shaharga tashrif buyuruvchilarni lol qoldirib kelgan. Inshoot yovlarning hujumidan ko‘p ziyon ko‘rgan bo‘lsada qulamagan. Faqat bir muddat ta’mirtalab ahvolga kelib qolgan. 1924 yili inshoot yuzasi va muqarnaslari ta’mirlangan. 1960 yili esa yer ostidagi asosi (kursisi) usta Ochil Bobomurodov tomonidan ochib ta’mirlandi. 1997 yil Buxoroning 2500 yilligi munosabati bilan minorada yana bir bor ta’mirlash ishlari olib borildi. Minorai Kalon Buxoro shahrining noyob va ko‘hna yodgorligi hisoblanadi. Shaharga tashrif buyurgan mehmonlar uning mahobati, salobati, murakkab me’moriy yechimiga maftun bo‘ladi.  Xozirda ko‘hna Buxoro deganda har bir kishini ko‘z oldiga dastlab albatta Minorai Kalon keladi.

 

   Shahzod Shomansurov tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Allohning yordami yaqin

16.05.2025   1431   3 min.
Allohning yordami yaqin

Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda, uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].

Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.

“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.

Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.

Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu  anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.

Shoir aytadi:

Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.

 Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:

– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Baqara surasi, 214-oyat.
[2]  Yusuf surasi, 83-oyat.