Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyun, 2025   |   20 Zulhijja, 1446
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:40
Bismillah
16 Iyun, 2025, 20 Zulhijja, 1446
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

Namoz saboqlari: Namoz o‘qish tartibi (Audio)

22.11.2019   211477   6 min.
Namoz saboqlari: Namoz o‘qish tartibi (Audio)

Bir kunda besh mahal (bomdod, peshin, asr, shom va xufton) namoz o‘qish har bir musulmonga farzdir.

BOMDOD NAMOZI

Bomdod namozi tong otgandan to quyosh chiqqunicha o‘qiladi. Bomdod namozi ikki rakat sunnat, ikki rakat farz, jami to‘rt rakatdir. Farz amalni (namozni) ado etgan kishi oxiratda savobga erishadi, uni ado etmagan kishi azoblanadi. Sunnat amalini ado etgan kishi ulkan savobga erishadi.

Bomdod namozining ikki rakat sunnati bunday o‘qiladi:

  1. «Ka’baning bir tarafiga yuzlanib shu vaqt bomdod namozining ikki rakat sunnatini xolis Alloh taolo uchun o‘qishni niyat qildim», deb ko‘ngildan o‘tkaziladi (1–2-rasmlar).

 

  1. «Allohu akbar», deb erkaklar qo‘llar kaftini qiblaga qaratib, bosh barmoqlarining uchini quloqlarining yumshoq joyiga tekkizishadi (3-rasm), ayollar qo‘llarini yelka barobarida ko‘taradilar (4-rasm).

 

  1. Erkaklar qo‘llarini bog‘lab, o‘ng qo‘l kaftini chap qo‘l kafti ustiga qo‘yib, o‘ng qo‘lning bosh va kichik barmoqlari bilan chap qo‘l bilagini ushlab kindik ostida tutishadi (5-rasm). Ayollar o‘ng qo‘lni chap qo‘l ustida tutib, qo‘llarini ko‘krakda tutishadi (6-rasm). Bu hol «qiyom» deyiladi. (Qiyomda (tik turgan holda) sajda qilinadigan joyga qarab turiladi).

Qo‘llar bog‘langach, ichda o‘zi eshitadigan darajada sano o‘qiladi: Subhanakallohumma va bihamdika va tabarokasmuka va ta’ala jadduka va la ilaha g‘oyruk.

Ma’nosi: «Yo Alloh! Senga hamd aytib barcha ayblardan pokligingni yod etaman. Isming ulug‘dir. Ulug‘liging hamma ulug‘lardan ulug‘dir. Sendan o‘zga iloh yo‘qdir».

Sanodan so‘ng ichida «A’uzu billahi minash shaytonir rojiym. Bismillahir rohmanir rohiym», deyiladi va Fotiha surasi o‘qiladi.

 

FOTIHA SURASI

 

Alhamdu lillahi robbil ’alamiyn. Ar-rohmanir rohiym. Maliki yavmiddiyn. Iyyaka na’budu va iyyaka nasta’iyn. Ihdinas sirotol mustaqiym. Sirotollaziyna an­’amta ’alayhim. G‘oyril mag‘zubi ’alayhim valaz-zolliyn. (Fotiha surasidan keyin ovoz chiqarilmasdan “Amiyn” deyilishi kerak.

Ma’nosi: «Hamd olamlarning Rabbi – Allohgakim, (U) Mehribon, Rahmli va jazo (va mukofot) kunining (qiyomat kunining) egasidir. Sengagina ibodat qilamiz va Sendangina yordam so‘raymiz. Bizni shunday to‘g‘ri yo‘lga yo‘llaginki, u Sen in’om etgan zotlarning yo‘li (hidoyat yo‘li) bo‘lsin, g‘azabga uchragan va adashganlarning emas!»

Fotiha surasidan so‘ng bir (zam) sura o‘qiladi. (Zam – qo‘shimcha).

 

KAVSAR SURASI

 

Inna a’toynakal-kavsar. Fasolli lirobbika vanhar. Inna shaani aka huval abtar.

Ma’nosi: «(Ey Muhammad!) Albatta, Biz Sizga Kavsarni ato etdik. Bas, Rabbingiz uchun (besh vaqt yoki Qurbon hayiti uchun) namoz o‘qing va (tuya) so‘yib qurbonlik qiling! Albatta, g‘animingizning o‘zi (barcha yaxshi­liklardan) mahrumdir».

(Kavsar – jannatdagi bir ajib daryo yoki hovuzning nomi. Uning suvi asaldan totli, qor va suvdan oq. Undan ichgan kishi abadiy chanqamaydi.)

 

  1. Zam sura tugagach, «Allohu akbar», deb ruku qilinadi. Ya’ni erkaklar egilib tirsak­lari va tizzalarini bukmasdan, barmoqlarini ochgan holda, tizzalarini mahkam changallab orqalarini tekis qilib turadilar (7-rasm). Ayollar salgina egiladilar. Tizzalarini biroz bukadilar. Barmoqlarini jamlab tizzalarini tutadilar (8-rasm).

Rukuda uch marta «Subhana robbiyal aziym» (Ulug‘ Rabbim barcha nuqsonlardan pokdir), deyiladi. 

  1. Rukudan «Sami’allohu liman hamidah» (Alloh hamd aytganlarning hamdini eshitadi), deb qad rostlanadi, bu holat «qavma» deyiladi.

Qavma holida: «Robbana lakal hamd» (Ey Rabbimiz, barcha hamd Sengadir), deyiladi (9 –10-rasmlar).  

  1. So‘ng sajdaga borishda «Allohu akbar» degan holda qadni bukmay, tizzalar yerga tekkiziladi va qo‘llar, so‘ng peshona va burun yerga tekkiziladi, sajda qilinadi. Qo‘llar barmog‘i jipslashtirilib quloqqa yaqin qo‘­yiladi. Sajda qilinayotganda oyoq panjalari yerdan ko‘tarilmaydi, qiblaga qaratiladi, erkaklar tirsaklarini yerga, qorinlarini soniga tekkizmaydi. Sajdada burun yumshoqlariga qaraladi (11-rasm). Ayollar tirsaklarini yerga tekkizadi (12-rasm). Sajdada uch marta tasbeh: «Subhana robbiyal a’la» (Ulug‘ Rab­bim barcha nuqsonlardan pokdir), deyiladi. 
  1. Uch marta tasbeh aytilgach, «Allohu akbar» deb sajdadan boshni ko‘tarib cho‘kka: chap oyoqni to‘shab o‘ng oyoq panjasini qiblaga qaratib o‘tiriladi, bu holat «jalsa» deyiladi (13–14-rasmlar). Jalsada qo‘llar, barmoqlar uchi tizzada bo‘lib, jipslashtirilmay songa qo‘yiladi.

Erkaklar chap oyoqlari ustiga o‘tirib, o‘ng oyoq panjalarini qiblaga qaratadi (15-rasm). Ayollar oyoqlarini o‘ng tarafdan chiqarib o‘tiradilar (16-rasm). 

  1. Biroz o‘tirilgach, yana «Allohu akbar», deb ikkinchi marta sajda qilinadi. Sajdada uch marta: «Subhona robbiyal a’la», deyiladi (17–18-rasmlar).
  2. Uch marta tasbeh aytgach, ikkinchi rakatga «Allohu akbar», deb turiladi (19–20-rasmlar). Turishda avval peshona, so‘ng ikki qo‘l va oxiri ikki tizza yerdan ko‘tariladi.
  3. Ikkinchi rakatga turganda, ichida «Bismillahir rohmanir rohiym» aytiladi va Fotiha surasi o‘qiladi. Fotiha surasidan so‘ng yana bir (zam) sura o‘qiladi.
  4. So‘ng: «Allohu akbar», deb ruku qilinadi. Rukuda uch marta «Subhana robbiyal aziym», deyiladi (21–22-rasmlar). 
  1. Uch marta tasbeh aytilgach, «Sami’allohu liman hamidah», deb qad rostlanadi va «Robbana lakal hamd», deyiladi (23–24-rasmlar).
  2. So‘ng «Allohu akbar», deya sajdaga boriladi. Sajdada uch marta «Subhana robbiyal a’la», deyiladi (25–26-rasmlar). 
  1. So‘ng «Allohu akbar», deya sajdadan bosh ko‘tariladi va cho‘kka o‘tiriladi (27–28-rasmlar). 
  1. Biroz o‘tirgach, yana «Allohu akbar», deya ikkinchi sajdaga boriladi. Sajdada uch marta: «Subhana robbiyal a’la», deyiladi (29–30-rasmlar). 
  1. So‘ng «Allohu akbar», deya sajdadan bosh ko‘tarilib (31–32-rasmlar) cho‘kka o‘tiriladi. Bu o‘tirish qa’da deyiladi. Qa’dada ko‘krakka qarab o‘tiriladi. Bu qa’dada tashahhud, salavot va duo o‘qiladi:

O‘MI matbuot xizmati

Boshqa maqolalar

Havzimda men bilan yuzlashguningizcha, sabr qilinglar

13.06.2025   11443   5 min.
Havzimda men bilan yuzlashguningizcha, sabr qilinglar

Musulmonlar Hunayn g‘azotida g‘alaba qozonishdi. Hunayn g‘azoti Shavvol oyida, hijratning sakkizinchi yili, Makka fathidan so‘ng Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bilan Havozin va Saqiyf qabilalari o‘rtasida bo‘lib o‘tgan edi. Jangda g‘alaba qozongan musulmonlar katta g‘animatga (o‘ljaga) ega bo‘ldilar.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu g‘animatlarni qalbi Islomga moyil bo‘lgan yangi musulmonlarga taqsimlab berdilar. Qavmning kattalari Abu Sufyon, Uyayna, Aqra’, Suhayl ibn Amr va boshqalarga ham berdilar.

Vaholanki, ular Quraysh mushriklarining eng kattalari bo‘lib, uzoq yillar Payg‘ambarimizga qarshi urushgan kishilar edi. Ushbu g‘animatlar taqsimlanishidan bir necha kun oldingina islomni qabul qilishgan edi. Lekin Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ansorlarga (Madinalik sahobalarga) ushbu g‘animatlardan hech narsa bermadilar.

Holbuki, ular Islomni yoyish va Payg‘ambar alayhissalomni himoya qilish uchun qonlarini to‘kkan, jonlarini fido qilgan kishilar edi. Bu holat ularning qalblariga og‘ir botdi va xasratlanib shunday deyishdi: «Qilichlarimizning tig‘idagi dushmanning qoni hali qotgani yo‘q, ammo g‘animatlardan boshqalar bahramand bo‘ldi. Bizga esa, hech narsa berilmadi».

Bu borada Sa’d ibn Uboda roziyallohu anhu kelib Payg‘ambarimizga bo‘layotgan gaplar xaqida, odamlarning qalbidagi xafalikni aytdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ey Sa’d, sen bu haqda nima deysan?” dedilar. Sa’d: “Men ham qavmim tarafidaman”, deb javob berdi. Shunda Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Qavmingni mening huzurimga yig‘”, dedilar. Ular to‘planganlaridan keyin, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamjuda buyuk, nihoyatda ta’sirli, qalblarni jumbushga keltiruvchi, ko‘zlarni yoshga to‘ldiruvchi xutba qildilar.

U zot ularga muloyimlik va muhabbat bilan quyidagicha murojaat qildilar: “Ey ansorlar! Men sizlarni gumroh holda topmaganmidim? Alloh taolo men tufayli sizlarni hidoyat qilmadimi? Sizlar tarqoq va parokanda emasmidinglar, Alloh taolo men sababli sizlarni birlashtirmadimi? Sizlar faqir va muhtoj emasmidinglar, Alloh taolo men orqali sizlarni boy qilmadimi?”.

Har safar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam savol bilan murojaat qilganlarida, ular: “Alloh va Uning Rasulidan minnatdormiz”, deb javob qaytarishardi.

So‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Nima uchun menga javob qaytarmayapsizlar?” dedilar. Ular yana: “Alloh va Rasulidan minnatdormiz!”, deyishdi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Agar istasangiz, sizlarning ham shunday deyishga haqqingiz bor: “Siz bizning huzurimizga qavmingiz tomonidan inkor qilingan holda keldingiz, biz esa, sizni tasdiqladik. Siz qavmingiz tomonidan yolg‘onchiga chiqarilgan edingiz, biz sizga ishondik, imon keltirdik va sizga yordam berdik. Siz o‘z yurtingizdan quvildingiz, biz esa, sizga panoh berdik. Siz muhtoj holda keldingiz, biz esa, Sizni o‘z mol-mulkimizga sherik qildik”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ushbu so‘zlarni aytganlarida ular: Alloh va Uning rasuligina bizlarga minnat qilishga haqli, deyishdi. Aslida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu so‘zlarni ularga tavozelik va insof yuzasidan aytgan edilar. Lekin, haqiqatan olganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minnat qilishga haqli edilar, ular har qancha minnatdor bo‘lsalar arziydi. Chunki agar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Madinaga hijratlari bo‘lmaganida, ularning orasida yashamaganlarida, ularning boshqalardan farqlari bo‘lmas edi. Ansorlarning sha’ni yuksalmas edi, qadrlari ko‘tarilmas edi.

Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga qarab: “Ey ansorlar! Nima deb o‘ylaysizlar, boshqalar qo‘y va tuyalar bilan uylariga qaytsalar, sizlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan uylaringizga qaytishni istamaysizlarmi? Bundan rozimasmisizlar?”-dedilar.

Bu gapning naqadar ulug‘ligi, ansorlarning qalbiga yetib borishligini bilganlari uchun ham Rasululloh ularga g‘animatdan bermagan edilar.

So‘ngra Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar: “Agar hijrat qilmaganimda, albatta men ansorlardan bo‘lar edim, agar odamlar bir vodiyda yursalar, men ansorlar yurgan yo‘llardan yurar edim, ansorlar men uchun ichki kiyimimdek, boshqalar esa tashqi kiyimimdek”, dedilar va: “Allohim ansorlarga rahmatingni yog‘dir, ularning farzandlariga va farzandlarining farzandlariga ham”, deb ularning haqqiga duo qildilar.

Bu so‘zlarni tinglagan ansorlarning ko‘zlaridan yoshlar to‘kildi, soqollari xo‘l bo‘ldi. Ular yig‘lagan holatda: Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni biz bilan bo‘lishlariga rozimiz, bizning g‘animatimiz, bizning ulushimiz bo‘lganlaridan rozimiz!” — deyishdi.

Shundan keyin Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularni kelajakda bo‘ladigan fitnalardan ogohlantirib shunday dedilar:

“Mendan keyin sizlar o‘zingizga nisbatan adolatsizlikni ko‘rasizlar, ammo sabr qilinglar. Mening havzimda men bilan yuzlashguningizcha, sabr qilinglar!”.

 

Homidjon qori ISHMATBЕKOV