Balog‘at yoshiga yetgan qiz va tug‘ish yoshidan o‘tmagan ayollar bachadonidan hayz va nifos keladi:
Hayz
Hayzning eng kam kelish muddati uch kecha-kunduz, eng uzoq keladigan muddati o‘n-kecha kunduzdir. U kunlarda qon davomli kelmay, ora-sira to‘xtashi ham mumkin. Biroq oraliqdagi bu kunlar ham hayz kunlari hisoblanadi.
Ayollarga hayz ko‘rgan kunlarida: namoz o‘qish, ro‘za tutish, Qur’on o‘qish (Qur’on muallimasi tolibaga so‘zma-so‘z hijjalab Qur’on o‘rgatishi mumkin), Qur’oni karimni ushlash, Ka’bani tavof etish, masjidga kirish, eri bilan juftlashish harom bo‘ladi.
Ayollar hayzdan toza bo‘lgach, hayz ko‘rgan kunlaridagi namozlarning qazosini o‘qimaydilar. Lekin Ramazon ro‘zasini tutmagan kunlarining qazosini tutib berishlari lozim.
Nifos
Ayol tuqqandan so‘ng bachadonidan keladigan qon nifos deyiladi. Nifosning eng uzoq kelish muddati qirq kundir. Eng oz kelish muddati belgilanmagan.
Ayol hayz ko‘rganda unga harom bo‘lgan narsalar nifos ko‘rganida ham harom bo‘ladi. Ayol nifos kunlaridagi namozlar qazosini o‘qimaydi, Ramazon oyida ro‘za tutmagan kunlarining qazosini tutib berishi lozim.
Istihoza
Xastalik tufayli ayollarda tanosil yo‘lidagi yo bachadon tomiri yorilishi sababli keladigan qon “istihoza qoni” deyiladi. Hayz ko‘rganda o‘n kundan o‘tib kelgan; uch kundan oz kelgan qon, nifosda qirq kundan o‘tib kelgan qon va homiladordan kelgan qon istihoza bo‘ladi. U holatlarda ayollar namoz o‘qishni, ro‘za tutishni qoldirmasliklari kerak.
O‘MI matbuot xizmati
Turkiyaning nufuzli tahlil markazi ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) mamlakatimizda vijdon erkinligini ta’minlash, diniy ta’limni takomillashtirish, islom merosini ilmiy asosda o‘rganish va jahonga tanitishga qaratilgan keng qamrovli ishlarga yuqori baho berdi.
Turkiyaning nufuzli tahlil markazi ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) O‘zbekistonda so‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan islohotlarga bag‘ishlangan tahliliy maqola e’lon qildi.
“Yangi O‘zbekiston: Diniy sohadagi islohotlarning muvaffaqiyat formulasi” deb nomlangan ushbu tahliliy maqolada mamlakatimizda vijdon erkinligini ta’minlash, diniy ta’limni takomillashtirish, islom merosini ilmiy asosda o‘rganish va jahonga tanitishga qaratilgan keng qamrovli ishlarga yuqori baho berilgan.
ANKASAMga ko‘ra, O‘zbekistonda qabul qilingan yangi siyosat va inson qadrini ustuvor qiymat sifatida belgilagan yondashuv so‘nggi yetti yilda diniy sohada chuqur, tizimli islohotlarni amalga oshirishga poydevor bo‘ldi. Xususan, tahlilchilarning tomonidan davlat va din munosabatlarini demokratiya va ma’rifat asosida qayta yo‘lga qo‘yish, diniy ta’lim muassasalarini xalqaro andozalarga mos ravishda rivojlantirish, ilm-fan va ma’rifatni islom dini bilan uyg‘unlashtirish yo‘lidagi sa’y-harakatlar e’tirof etilgan.
Maqolada ayni paytda O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy va Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, Hadis ilmi maktabi, Mir Arab oliy madrasasi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi kabi muassasalarning faoliyati, ular orqali islom dinining haqiqiy insonparvarlik va ma’rifiy mohiyati keng yoritilayotgani ta’kidlangan. Ushbu markazlar faqat diniy emas, balki ilmiy-tadqiqot, madaniy-tarixiy merosni saqlash va ommalashtirish vazifasini ham bajarmoqda.
ANKASAM tahliliga ko‘ra, Yangi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan diniy-ma’rifiy islohotlarning muvaffaqiyati – bu siyosiy iroda, strategiyali yondashuv, ilmiy asos va xalqaro hamkorlikni o‘zida uyg‘unlashtirgan modeldir. Shu jihatdan, O‘zbekiston tajribasi mintaqa davlatlari va islom olami uchun o‘rganishga arziydigan namunalardan biri sifatida e’tirof etilmoqda.
ANKASAM kabi xalqaro nufuzga ega tahlil markazlari tomonidan bu kabi tahliliy maqolalar e’lon qilinishi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning ochiqligi, xalqaro standartlarga mosligi va jahon hamjamiyati tomonidan e’tirof etilayotganini yana bir bor tasdiqlaydi.