Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyul, 2025   |   14 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
09 Iyul, 2025, 14 Muharram, 1447

“Go‘yoki o‘zimiz erishganmiz!”

08.11.2019   3221   3 min.
“Go‘yoki o‘zimiz erishganmiz!”

Tobe’inlarning ulug‘i Muhammad ibn Munkadir Muoviya ibn Johima roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifni o‘qib qoldi:

Mu’oviya ibn Johima roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, u zot Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelib, ey Rasululloh, men g‘azotga bormoqchi edim, maslahatingizni olishlik uchun keldim, dedi. Payg‘ambarimiz (s.a.v): “Onangiz bormi?”, dedilar. U kishi: “Ha”, dedi. Shunda Payg‘ambarimiz (s.a.v): “Onangizni xizmatlarini g‘animat biling, chunki jannat uning oyog‘i ostidadir”, dedilar (Imom Nasaiy va Hokim rivoyati).

 Hadisni o‘qigach, onasining oldiga chopdi. Ona yoshi bir joyga borgan, qop-qora, etlari suyakka yopishib ketgan, qariya ayol bo‘lib, doim  hovlidagi supada yolg‘iz o‘tirar edi.  Jannat ana shu kampirning oyoqlari ostida ekan....

Ibn Munkadir rohmatullohi alayh onasining huzuriga borib, uning bag‘riga oshiqdi. Chap yuzini yerga qo‘ydi. O‘ng qo‘li bilan onasining poyini yuz-ko‘ziga tortib, surtmoqchi bo‘ldi. Ona oyoqlarini olib qochar, farzand esa uni o‘ziga tortar edi.

- Qo‘ying bolam, siz olim odamsiz, sizga yarashmaydi, deya tortingan ko‘yi farzandini turgazmoqchi bo‘ldi.

- Olimligim meni jannatga kiritmas ekan onajon. Sizning hokingizni tavof qilsam, jannat eshiklaridan biri men uchun ochilsa, deya umid qilaman, dedi u zot.

Keyinchalik u zot:  “Akam tunni namoz o‘qib o‘tkazdi. Men onamning oyoqlarini ushlab o‘tkazdim. Mening tunim o‘zimni hursand qilganchalik uning tuni meni hursand qilmadi”, deb xotirlagan edi. 

Endi o‘zimizga boqaylik azizlar! Hammamiz g‘o‘ddayganmiz! Men shu minbarga o‘zim chiqib qoldimmi? Yo‘q, meni bu joyga duolari bilan chiqargan kishilar hozir yer ostidalar.... Salovotlarni go‘zal o‘qib bergan qorilar o‘zlari qori bo‘lishdimi? Yo‘q, go‘dakligidan tahoratsiz ko‘krak tutmagan onalari ularni qori qildi. O‘ylab ko‘ring, nega hammamizning farzandimiz qori emas... 

O‘zimizga savol beraylik: biz bu hadisga qanchalik amal qilamiz? Ularni jerkyapmiz, ba’zan dillarini og‘rityapmiz. O‘tmishda o‘tganlardan shunday naql bor: ota-onangga ishlatgan qo‘pol so‘zlaringni, qarg‘ishingni, qamchingni bolang uchun olib qo‘y!

Mehr berdikmi, ardoqladikmi farzandimiz ertaga bizga mehr beradi, ardoqlaydi. Xor qilsak, ertaga Alloh bizni bundanda battar xor qildiradi.  

Qiyomat kunida, holimiz tang ahvolda qolganida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak shafoatlarini umid qilamiz. Lekin kim unga haqli? Janobimiz sollallohu alayhi vasallamning sunnatlariga ergashib, og‘ishmay amal qilgan, qaytarganlaridan qaytgan kishi haqlidir.

Toshkent shahar “Avayxon” masjidi imom-xatibi Aliqul domla Xoliqulovning juma ma’ruzasidan

08.11.2019 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Yangi kun qachondan boshlanadi?

09.07.2025   1658   1 min.
Yangi kun qachondan boshlanadi?

Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi? 

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.

Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.

Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.