(Davomi)
U o‘zi yaratgan narsalardan birortasiga o‘xshamas. Unga ham biror narsa o‘xshash emas. O‘zining zotiy va fe’liy sifatlari bilan azaldan bor bo‘lgan va abadiy bor bo‘lur. Zotiy sifatlari – hayot, qudrat, ilm, kalom, eshitish, ko‘rish, iroda. Fe’liy sifatlari – xalq etish, yasash va boshqa shu mazmunga dalolat qiluvchi sifatlar. U o‘zining barcha ism va sifatlari bilan birgalikda doim bo‘lgan va abadiy bo‘lajak. Unga biror ism yoki sifat keyin qo‘shilib qolgan emas.
Shuningdek, U O‘z ilmi bilan olimligicha hamon kelmoqdakim, ilm Uning azaliy sifatidir. Qudrati bilan qodirligicha hamon kelmoqdakim, qudrat Uning azaliy sifatidir. Kalomi bilan gapiruvchi holida kelmoqdakim, kalom Uning azaliy sifatidir. Xalq etishi bilan xoliqligicha hamon kelmoqdakim, xalq etish Uning azaliy sifatidir. Ish qilish (fe’l) bilan ish qiluvchi (foil) holida hamon kelmoqdakim, fe’l Uning azaliy sifatidir. Demak, fe’l egasi – Alloh, fe’l Uning azaliy sifatidir, fe’lning mahsuli – yaratilgan (mahluq), Uning fe’li esa yaratiluvchi emas. Shuningdek, uning barcha sifatlari azaldan paydo qilingan ham, yaratilgan ham emas. Kimki, ularni yaratilgan yoki paydo qilingan desa yoki (so‘ralganda) jim turib qolsa yoxud u to‘g‘rida shak qilsa, u Allohga kofir bo‘lur.
2-qism
Qur’on – Allohning kalomi. U mus'haflarda bitilgan, qalblarda yodlangan, tillarda o‘qilgan, Muhammad alayhissalomga nozil qilingandir. Qur’on bilan qilgan talafuzimiz, uni yozgan bitigimiz, uni qilgan qiroatimiz maxluq (yaratilgan)dir, lekin, Qur’on maxluq emasdir.
Qur’ondagi Alloh taoloning Muso va boshqa payg‘ambarlar (alayhimussalom), Fir’avn va Iblis to‘g‘risida zikr etgan qissalarining barchasi Allohning kalomidir. Allohning kalomi g‘ayri maxluq. Muso va boshqa yaralganlarning kalomi maxluqdir. Qur’on esa ularning emas, balki Allohning kalomidir.
Allohning O‘zi Qur’onda xabar berganidek, Muso alayhissalom Allohning kalomini eshitgan. Musoga gapirmay turib ham Alloh taolo mutakkalim (gapiruvchi) edi. Barcha mavjudotni yaratmay turib ham U xoliq (yaratuvchi) edi. Uning mislidek narsa yo‘qdir va U eshituvchi va ko‘ruvchidir.
Alloh taolo Muso (a.s.)ga so‘zlagan paytda azaldan o‘z sifati bo‘lib kelgan kalomi bilan so‘zlagan. Uning barcha sifatlari maxluqotlarning sifatlaridan tubdan farq qiladi, ya’ni U biladi, lekin biz bilgandek emas. Qudrati bizning qudratimizdek emas. Ko‘radi, lekin biz ko‘rgandek emas. Eshitadi, lekin biz eshitgandek emas. Gapiradi, lekin biz gapirgandek emas. Biz til, og‘iz, lab kabi vositalar va harflar bilan gapiramiz. Alloh taolo vositasiz, harflarsiz gapiradi. Harflar maxluq, Allohning kalomi esa, g‘ayri maxluq.
Allohni narsa deb atash mumkin. Lekin o‘zga narsalardek tasavvur qilmaslik sharti bilan. Uni narsa deganda jismsiz, moddasiz, moddaning sifatlarisiz, chegarasiz, akssiz, tengsiz, mislsiz deb bilmoq kerak bo‘ladi.
Qur’onda O‘zi zikr etganidek, Allohning qo‘li, yuzi, nafsi (O‘zi) bor deb bilamiz. Bular Uning sifatlaridan, lekin qanday, qanaqa deyilmas. Hatto qo‘liqudrati yoki ne’mati ham deb ta’vil etilmas Aks holda uning bir sifatini yo‘qqa chiqarilgan bo‘lur. Bu esa qadariylar va mo‘tazililar so‘zidir. Biz aytamizki, qo‘li o‘ziga xos, kayfiyatsiz sifatdir. Shuningdek, Uning g‘azabi va rizosi ham o‘ziga xos kayfiyatsiz sifatlaridandir.
(Imom A’zam Abu Hanifa rahmatullohi alayhning
“Fiqhi akbar” kitobi)
#xabar #elon #modul #magistratura
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ta’lim va ilmiy-tadqiqot bo‘limi 2025-2026 o‘quv yili uchun Toshkent islom instituti magistratura bosqichi va modul ta’lim tizimiga talabgorlardan hujjatlarni qabul qilish sanalarini ma’lum qiladi:
Modul ta’lim tizimiga 2025 yil 1 iyuldan 20 iyulgacha;
Magistratura bosqichiga 2025 yil 1 iyuldan 30 iyulgacha.
Xorijiy davlatlardagi oliy diniy ta’lim muassasalarini tamomlagan va mamlakatimizda nostrifikatsiyadan o‘tkazilgan diplomga ega bo‘lgan abituriyentlar (O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari) ham hujjat topshirishlari mumkin.
Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom institutining magistratura bosqichiga o‘qishga kirish istagida bo‘lgan talabgorlar Qabul hay’atiga quyidagi hujjatlarni taqdim etadi:
ta’lim muassasasi rektori nomiga ariza;
pasport yoki ID karta nusxasi (asli ko‘rsatiladi);
oliy diniy ta’lim muassasasini tamomlagani to‘g‘risidagi hujjat (diplom) va uning ilovasi nusxasi (asli ko‘rsatiladi);
3,5 x 4,5 hajmdagi 6 dona rangli fotosurat (so‘nggi uch oyda olingan va orqa foni oq rangda bo‘lishi talab etiladi).
Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom instituti Modul ta’lim tizimiga o‘qishga kirish istagida bo‘lgan talabgorlar Qabul hay’atiga quyidagi hujjatlarni taqdim etadi:
ta’lim muassasasi rektori nomiga ariza;
pasport yoki ID karta nusxasi (asli ko‘rsatiladi);
o‘rta maxsus islom ta’lim muassasasini tamomlagani to‘g‘risidagi hujjat (diplom) va uning ilovasi asl nusxada;
3,5 x 4,5 hajmdagi 6 dona rangli fotosurat (so‘nggi uch oyda olingan va orqa foni oq rangda bo‘lishi talab etiladi);
ish joyi bo‘yicha O‘zbekiston musulmonlari idorasining Qoraqalpog‘iston Respublikasi qoziyoti, viloyatlar va Toshkent shahar vakilidan tavsiyanoma;
mehnat daftarchasi nusxasi (tasdiqlangan holda).
Eslatib o‘tamiz: Modul ta’lim tizimiga o‘rta maxsus islom ta’lim muassasalarini tamomlagan hamda to‘rt yil va undan ortiq muddat davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi tizimidagi masjidlarda faoliyat yuritayotgan imom-xatib va imom noiblari tanlov asosida o‘qishga qabul qilinadi.
2025-2026 o‘quv yili qabul jarayonlari haqidagi so‘nggi yangiliklarni @qabulmuslimuz (https://t.me/qabulmuslimuz) telegram sahifasida kuzatib boring.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
MUSLIM.UZ GA OBUNA BO'LING (https://t.me/+PSOPDevNs2Va-wt7) VA ULASHING (https://telegram.me/share/url?url=https://t.me/muslimuzportal)
YouTube (https://www.youtube.com/@Muslimuzz/featured) | Instagram (https://www.instagram.com/muslimuzportali/) | Facebook (https://www.facebook.com/muslimuzportal)