Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Yer sayyorasi qanday shaklda?

16.10.2019   8030   1 min.
Yer sayyorasi qanday shaklda?

Yer sayyorasi tuyaqush tuxumi shaklida. Buni Qur’oni Karimda aniq bayon qilingan. Alloh taolo shunday marhamat qiladi: 

وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا

 Va undan so‘ng yerni tuxum shaklida qildi (Naziat surasi, 30-oyat).

 Oyatdagi “daha” fe’li “yoyib qo‘ydi”, “cho‘zib qo‘ydi”, “keng qildi” ma’nosini ifoda qiladi.

Shuningdek, “daha” fe’lining o‘zagi bo‘lmish “dahv”dan olingan “al-madha” so‘zi “tuyaqush tuxumi turgan joy” ma’nosini ifoda qiladi. Hozirgi kundagi ko‘plab olimlar “dahv” kalimasini tuxumsimon narsa, tuyaqush tuxumiga o‘xshagan narsa ma’nolarini bildiruvchi so‘z ekanini aytmoqdalar. Shunday olimlardan biri Zag‘lul Najjordir.

Bugungi kunda kosmonavtlar orbitadan turib olgan Yer sayyorasining rasmlari butun dunyoga tarqalib ketgan. Unda Yerning tovuq tuxumidek o‘ta cho‘zinchoq (ellipssimon) yoki dum-dumaloq (doirasimon) emas, balki aynan tuyaqush tuxumi kabi biroz cho‘zinchoq holatda ekani hammaga ko‘rgan.

Alloh taolo Qur’oni Karimda birgina so‘z bilan Yer sayyorasining qanday shaklda ekani, uning sirti tekis, yoyiq, yashash uchun qulay tarzda yaratganini bayon qilib qo‘ygan.

Qur’oni Karim nozil bo‘lgan paytda Arabiston yarim orolida birorta observatoriya, astronomik kuzatish stansiyasi mavjud bo‘lmagan, kosmonavtikaga oid hech qanday tasavvur yo‘q edi.

Shunday sharoitda Qur’oni Karimda Yerning shakli, holati haqida aniq ilmiy ma’lumotlarning berilishi Qur’on Alloh taoloning haq Kalomi ekaniga, Muhammad sollallohu alayhi vasallam U Zotning haq payg‘ambari ekanliklariga yaqqol dalildir! 

 

Internet ma’lumotlari asosida Nozimjon Hoshimjon tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish – Islomdagi mas’uliyat va odob

23.05.2025   12944   3 min.
Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish – Islomdagi mas’uliyat va odob

Har bir musulmon uchun hayotning har bir jabhasida Islom axloqiga amal qilish farz sanaladi. Buning ichiga yo‘lda harakatlanish, piyoda va haydovchi sifatida qoidalarga rioya qilish ham kiradi. Islom dini faqat ibodatlar bilan cheklanib qolmaydi, balki jamiyatda tinch-totuv yashash va boshqalarning huquqlarini hurmat qilishni ham talab qiladi.


1. Javobgarlik hissi — haydovchining odobi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘min kishi boshqalarga zarar yetkazmaydi va zarar ham ko‘rmaydi” (Imom Ibn Moja va Imom Ahmad rivoyati).

Ushbu hadisga ko‘ra, haydovchi yo‘lda boshqalarning hayotiga, salomatligiga tahdid soluvchi harakatlardan ehtiyot bo‘lishi lozim. Yo‘ldagi har bir harakatimiz boshqalarga ta’sir qilishi mumkin.


2. Qoidalarga rioya qilish — itoat va omonat.

Qur’oni karimda bunday deyiladi: “Ey imon keltirganlar! Allohga itoat etingiz, Payg‘ambarga va o‘zlaringizdan (bo‘lmish) boshliqlarga itoat etingiz!” (Niso surasi, 59-oyat).

Hukumat tomonidan belgilangan yo‘l qoidalari kishilarning xavfsizligi uchun joriy qilingan. Ularga itoat qilish – Islom ta’limotiga muvofiq harakat qilishdir.


3. Shoshilmaslik va sabr - hayotni saqlab qolish vositasidir.

Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Xotirjamlik Allohdan va shoshilish shaytondandir” (Imom Termiziy rivoyati).

Yo‘lda shoshish, qonunni buzish, ortiqcha tezlik bilan harakatlanish –haydovchining nafaqat o‘z hayotiga, balki boshqalar hayotiga ham xavf tug‘diradi.


4. Qo‘pollikdan ehtiyot bo‘lish va yo‘ldagi odob.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yo‘l odoblari haqida: “Yo‘llarda o‘tirishdan saqlaninglar!” deganlar.

Shunda “Bizning yo‘lda o‘tirishdan boshqa ilojimiz yo‘q, chunki gaplashadigan majlislarimiz yo‘llarda bo‘ladi”, deyishdi.

U zot alayhissalom: “Agar yo‘lda o‘tirishdan boshqaga ko‘nmasangiz, u holda yo‘lning haqini ado etinglar”, dedilar. Ular: “Yo‘lning haqi nima?” deb so‘rashdi.

U zot alayhissalom: “Yo‘lning haqqi ko‘zni tiyish, ozor yetkazishdan tiyilish, salomga alik olish, ma’ruf ishlarga buyurish va munkar ishlardan qaytarish”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Bugungi kunda bu odoblar haydovchilar va piyodalar uchun ham dolzarbdir. Yo‘lda hurmat va odobni saqlash, yo‘l berish, o‘zgalarni haqorat qilmaslik – musulmonning odobidir.


5. Huquqqa rioya qilish — boshqalarga yordam

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Kim dunyoda bir mo‘minni dunyo g‘amlaridan birini yengillatsa, Alloh taolo uning dunyo va oxirat g‘amlarini yengillatadi. Kim bir mo‘minning qiyinchiligini osonlashtirsa, Alloh taolo o‘sha insonni dunyo va oxiratda mushkulini oson qiladi” (Imom Muslim rivoyati).

Yo‘lda boshqalarga yordam berish — masalan, haydovchi bo‘lsangiz, qariya yoki nogironni olib o‘tish, mashinangizda yordamga muhtoj kishini olib borish – savobli amaldir.


Xulosa:

Yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish faqat davlat talabiga amal qilish emas, balki Islom axloqi va Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilishdir. Har bir musulmon harakatda ham, niyatda ham odobli, mas’uliyatli va salbiy oqibatlarni oldindan o‘ylaydigan inson bo‘lishi lozim.

Manbalar asosida
Ilyos Ahmedov tayyorladi.

 

 

Maqolalar