Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Isrof qilganimiz uchun Allohga nima deb javob beramiz?!

07.10.2019   42137   3 min.
Isrof qilganimiz uchun Allohga nima deb javob beramiz?!

To‘ylardagi dabdavozlik ayni isrofdir! Dinimizda isrofgarlik qattiq qoralangan bo‘lib, isrof qilish haromdir.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِيراً إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُواْ إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُوراً

«Isrofgarchilikka mutlaqo yo‘l qo‘yma. Albatta, isrofchilar shaytonlarning birodarlari bo‘lganlar. Shayton esa, Robbiga o‘ta noshukr bo‘lgandir» (Isro surasi, 26-27-oyatlar).

Isrof faqat ortib qolgan taomni tashlab yuborishning o‘zigina emas. Vaqt, umr isrofi ham bor. Afsuski, vaqtimizning qadriga yetmaymiz, uni befoyda narsalar bilan sovuramiz.

Odamlar kimo‘zarga, maqtanishga dabdabali to‘y qilishadi. Maqtanchoqlik, odamlardan o‘zini ustun deb bilish ham og‘ir gunohdir.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالاً فَخُوراً

«Albatta, Alloh o‘zini yuqori tutuvchi va odamlar ustidan faxr qiluvchilarni xush ko‘rmas» (Niso surasi, 36-oyat).

Kishilar odamlar ko‘rsin uchun to‘ylarda ortiqcha xarajat qilishadi. Bu  riyodir. Riyo esa og‘ir gunohlardan. Biz “odamlar nima derkin?” deb emas, balki “Alloh nima deydi?”, “Shariatda bu borada nima deyilgan?” degan o‘y bilan harakat qilishimiz kerak.

Ko‘pchilik to‘y qilaman deb qarzga botadi. O‘zim eshitgan bir hodisani aytib bersam.

Bir xonadonda qiz uzatiladi. Ota qarzdor bo‘lib qolib, uni uzish uchun Rossiyaga ishlagani ketayotganda, yo‘lda avtohalokatga uchrab vafot etadi. Qiz onasiga «Qayerdan ham to‘yim bo‘ldi. Agar turmushga chiqmaganimda otam qarzga botmagan va pul topaman deb yo‘lda vafot etmagan bo‘lardilar» deya dodlab yig‘layapti. Shunda onasi «Unday dema qizim. Hech bo‘lmasa, otang to‘yingni ko‘rib qoldi-ku!» deyapti.

Aslida tarixga nazar solsak, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ikki olam sarvari bo‘la turib, qizlari Fotima roziyallohu anhoga juda kamtarona sep berib, to‘ylarini ham ixcham, sodda tarzda o‘tkazganlar. Bu biz ummatlari uchun ibratdir!

To‘yga ishlatiladigan ortiqcha mablag‘larga yangi oila uchun kerakli maishiy texnikalar, kitoblar olib bersak, shu oqilona ish emasmi?! Bir soatga kelib ketadigan mashina uchun, artistlar uchun falon pul sarflamay, shu pullarni dunyo va oxiratimizga foydali narsalarga ishlatsak, ayni muddao bo‘lardi. Agar uyimizda maishiy texnika buyumlari, kitoblar yetarli bo‘lsa, u holda qarindoshimiz, qo‘shnilarimiz orasida nochor, muhtoj, qorni to‘ysa xursand bo‘ladigan, qiynalib kun ko‘rayotgan oilalarga ehson qilsak, o‘sha oila a’zolari qanchalik xursand bo‘lishini tasavvur qilib ko‘raylik! Axir ular ikki yoshning haqiga ixlos bilan duo qilishadi. Zero, to‘y kuni xonadonimizga mehmonlarni taklif qilishdan maqsad ham ikki yoshning haqiga ulardan duo olishdir.

Nikoh bu ibodat! Demak, nikoh marosimi Alloh rozi bo‘ladigan tarzda o‘tishi kerak. Agar dasturxonga spirtli ichimliklar qo‘yilsa, bir-biriga begona bo‘lgan erkak va ayollar birga raqs tushsalar, bunda to‘yboshilar ham, kelin-kuyov ham, o‘sha raqsga tushuvchilar ham, spirtli ichimliklarni olib kelganlar, ichganlar, ichuvchilar bilan birga o‘tirganlar barobar gunohkor bo‘lishadi.

Yana bir muhim jihatni aytib o‘tsak. To‘y ziyofatiga imkon boricha nochor, yetim, kambag‘al kishilarni chaqirib, ko‘proq ulardan duo olishga harakat qilsak, biz tashkil etgan ziyofat eng yaxshi ziyofat hisoblanadi. Chunki, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam «Albatta, ziyofatlarning eng yomoni boylar (qorni to‘qlar) taklif etilib, kambag‘allar man etilgan ziyofatdir» deganlar.

 

Alloh taolo nikoh marosimlarini O‘zi rozi bo‘ladigan tarzda o‘tkazishimizni nasib etib, qurilayotgan oilalar baxtiyor, saodatli oilalardan bo‘lishini nasib aylasin!

 

Nozimjon Hoshimjon tayyorladi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Maqolalar

EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

06.06.2025   4370   4 min.
EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

Munosabat

 

Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!

Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.

Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.

Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.

Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.

Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.

Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu  davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.

E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.

Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.

Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.

Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.

Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.

Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.

Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.

O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.

Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.

Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!

Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!

Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy

 

Maqolalar