Bir kishi Valid ibn Abu Xayra rohmatullohi alayhni so‘kib yubordi. Shunda u zot: “Bu sening sahifangdir. Shunday ekan, unga xohlagan narsangni yozdiraver!”, dedilar.
Unutmaslik kerak, til – Allohning ulug‘ ne’mati. Har bir insonning yelkasida hayoti davomida amalga oshirgan, sodir etgan gunoh yoki savob amallarini yozib boradigan farishtalar mavjud. Insonni og‘zidan chiqayotgan har bir yaxshi-yomon aytilayotgan so‘zlarni, hatto tortgan oh-vohlarini ham amal daftarining sahifalariga yozib boradilar.
Alloh o‘z kalomida bu haqida aytadi: “U biror so‘zni talaffuz qilsa, albatta, uning oldida hoziru nozir bo‘lgan bir kuzatuvchi (so‘zni yozib oluvchi farishta) bordir”. (Qof: 18).
Tilning zarari ulkan bo‘lib, xatarining ko‘lami esa juda katta sanaladi. Til zararli yirtqich hayvon, chaquvchi ilon hamda alangalanuvchi olovdir. Tilingiz ila kishi aybini gapirmangki, Sizning ham barcha joyingiz ayb, kamchilikdan iboratdir.
Muoz ibn Jabal roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan so‘radi: “Ey Allohning rasuli, gapirganlarimizga ham jazolanimizmi?
– Sen o‘lib, onang bolasiz qolgur, ey Jabalning o‘g‘li! Axir, faqat tillaridan ungan xosillar tufayli odamlar jahannamga yuzlari bilan qulaydi-da”.
Aqaba ibn Amr roziyallohu anhu aytadi: “Najot nimada, ey Allohning rasuli? – deb so‘radim.
– Tilingni tiy, uyingni keng qil va xatolaring uchun yig‘la, – dedilar Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam”.
Sahobai kiromlar Qur’on va sunnat odobi ila tarbiyalangan vaqtlaridanoq, lafzlarini to‘g‘irlab, gaplariga rioya qila boshladilar. Ularning nutqlari zikr, nazarlari ibrat hamda sukut saqlashlari esa tafakkurga aylandi. Mo‘min inson o‘z tili orqali boshqa musulmon birodarlarining qalbi ozor bermasligi kerak. Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam o‘z hadislarida marhamat qilganlaridek, “Musulmon – boshqa musulmonlar uning tili va qo‘lidan omonda bo‘lgan kishidir”.
Muqaddas Islom dinimiz insonlarni qalbiga ozor bermaslikka chaqiradi. Bu amalni Islom o‘zining shiorlari darajasiga ko‘tardi.
Bir kun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhodan xursand bo‘lib, “Ey Oisha, mendan xohlagan narsangni so‘ra” dedilar. Oisha roziyallohu anho juda ham ziyrak ayol edilar, bu fursatni qo‘ldan boy bermaslik uchun eng yaxshi narsani so‘rashni qasd qildilar va “Bu borada otam bilan maslahatlashsam” dedilar. Chunonchi Abu Bakr roziyallohu anhuning huzurlariga borib voqe’ani bayon qildilar. Abu Bakr roziyallohu anhu : “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam me’rojga chiqqanlarida Alloh taolo u zotga sirlarni aytgan. O‘shalardan birini aytib berishlarini so‘ra” dedilar. Oisha onamiz roziyallohu anho o‘sha narsani so‘radilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam : “Robbim menga me’roj kechasida “Mening nazdimda mo‘minning darajasi shu darajada yuqoriki, qaysi bir mo‘min boshqa bir mo‘minning qalbiga xursandchilik solsa, albatta jannatiy bo‘ladi” dedi”, dedilar. Oisha roziyallohu anho xursand bo‘lib Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhuga bu gapni yetkazgan edilar Abu Bakr qattiq yig‘ladilar. Oisha roziyallohu anho “Nega yig‘laysiz, axir bu xursandchilik xabar emasmi” deganlarida, “Bu, mo‘minning qalbi Alloh taoloning nazdida shu darajada qadrliki, kim unga ozor yetkazsa, do‘zaxiydir” degani bo‘ladi – dedilar.
Alloh barchalarimizga o‘z sahifalarimizni solih amallar bilan to‘ldirishimizni nasib qilsin. Bir bir insonning qalbi ozor berishlikdan Alloh panoh bersin. Omin!
Azizlar, Sahifangizni ehtiyot qiling!
Nodirbek Nishonov,
Farg‘ona shahar “Muhammad avliyo” masjid imom-noibi
O‘tgan solih zotlar jamoat bilan namoz o‘qiyolmay qolsalar, bir-birlariga ta’ziya izhor qilishar ekan. Shunday zotlardan biri Hotamul Asom aytadi: “Men jamoatga ulgurmay qoldim, shunda menga Abu Is'hoq Buxoriyning bir o‘zi ta’ziya bildirdi. Agarda o‘g‘lim o‘lib qolsa minglab odamlar ta’ziya izhor qilishadi. Buning sababi odamlar nazdida din musibati dunyo musibatlaridan ko‘ra arzimas sanalganidandir”.
Bugungi kunda oramizda qanchalab odamlar jamoat namozlarini o‘tkazib yuboradilar, jiddiy e’tibor qaratmaydilar. Ba’zida ish, g‘am-tashvishlarning ko‘pligini bahona qilamiz, to‘g‘rimi?! Yana ko‘plar tuni bilan uxlamasdan, bomdod namoziga yaqin uxlab qolishlari ham bor gap.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Zimistonda masjidlar sari odim tashlovchilarga qiyomat kunidagi tamomiy nurning xushxabarini beringlar”[1] deganlarini nahot eshitmagansiz?!
Shayton sizning ustingizdan g‘alabaga erishib, namozda xotirjamligingizni ketkazishiga imkon bermang!
Omir ibn Abdulloh o‘lim to‘shagida yotganlarida azon ovozini eshitib: “Meni qo‘limdan tutinglar”, dedilar. Omir ibn Abdullohga “Axir siz betobsiz-ku”, deyishganida: “Allohning chaqirig‘ini eshitib turib, unga rioya qilmaymanmi”, dedilar. Keyin u kishini qo‘lidan ushlab turg‘izishdi. Masjidda imom bilan shom namozining bir rakatini o‘qidilar va jon taslim qildilar.
Yana bir misol: Sufyon ibn Uyayna azon aytilishidan ilgari namozga borishga ishtiyoqmand bo‘lganlar va doim: “Namozga azon aytilmagunicha masjidga kelib turmaydigan yomon qul bo‘lma. Chunki yomon qul chaqirmaguningcha kelmaydi”, der edilar.
Oisha roziyallohu anho onamiz aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan suhbatlashib o‘tirardik, u zot ham biz bilan gaplashib o‘tirardilar. Bordi-yu, namoz vaqti kirib qolsa, bir-birimizni tanimaganday bo‘lib olardik”[2].
Shukrki, oramizda masjidda birinchi safga joylashish uchun g‘ayrat qiluvchilar ko‘payib bormoqda. Nabiy alayhissalom: “Agarda odamlar azonda va birinchi safda nimalar borligini bilishsa edi, unga erishish uchun qur’a tashlashdan boshqa chora bo‘lmasa, albatta, qur’a tashlagan bo‘lardilar”, deganlar.
Said ibn Musayyab aytadi: “Men ellik yildan beri biror marta birinchi takbirni o‘tkazib yubormaganman. Ellik yildan buyon namozda birorta kishining boshining orqasiga qaragan emasman”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy va Imom Abu Dovud rivoyati.
[2] Mursal hadis. Iroqiyning “Ihyo”ga yozgan taxrijiga qarang (1, 205).