Talaba qushlarga oid ma’lumotlarni yaxshi o‘qib-o‘zlashtirgan edi. O‘quv yili oxirlab, imtihon yaqinlashganda, u zoologiya fanidan bo‘ladigan imtihonga yaxshi tayyorgarlik ko‘rib, qushlar haqidagi ma’lumotlarni yana takrorlab chiqdi. “Imtihondan muvaffaqiyatli o‘tsam kerak” deb o‘ylardi o‘zicha.
Lekin imtihon paytida ustoz unga qushlar haqidagi savolni umuman boshqacha tarzda berdi: talabaning oldiga bir surat qo‘ydi. Suratda bir necha qushlarning oyoq tasvirlari bor edi. Ustoz rasmni berar ekan, “Bu oyoqlar qaysi qushlarga tegishliligini, ularning nomini topishing kerak” dedi. Talaba rasmlarni ko‘rgach, javobni topa olmasligiga ishonch hosil qilib, biroz xijolat bo‘ldi. O‘rnidan turib, ustozning yoniga bordi va qo‘lidagi javob varaqasini bo‘sh holda uzatdi. Ustozning bunday uslubda savol berganidan xafa edi u. Ustoz esa sovuqqonlik bilan “Imtihonda yiqilding” dedi.
Domla javob qog‘ozini olar ekan, talabaga “Ismingni yozmabsan-ku! Isming nima?” deb so‘radi. (Aftidan ustoz darsga kelib, o‘z mavzusini o‘tib ketavergan, talabalarning ismlari bilan qiziqmagan). Shunda talaba achchig‘i kelib, shimining pochasini ko‘tardi-da, “Oyog‘imning shakliga qarab ismimni, kimligimni topib oling” dedi.
Hikmat: “Yaxshi javob olish uchun yaxshi savol bering!”
“Vaziyatlarni boshqarish san’ati” kitobi asosida
Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhning ilm va fazllari mashhur bo‘layotgan va shuhrat qozonayotgan edi. U kishi o‘zlarining voqealarini quyidagicha so‘zlab beradilar: «Men «Siyratun-Nabiy sollallohu alayhi vasallam» kitobini olti jild qilib tamomladim. «Muhtaram Zotning siyratlaridagi biror jilva yoki ko‘rinish mening hayotimda ham bo‘lganmi yoki yo‘q? Agar bo‘lmagan bo‘lsa, u holda qanday bo‘ladi?» degan o‘y qayta-qayta qalbimda tinchlik bermas edi. Shu maqsad uchun Allohning biror valiysini qidirdim.
Thana Bhavandagi xonaqohda yashaydigan va Alloh taolo fayzlarini taratib qo‘ygan Mavlono Ashraf Ali Tahonaviy hazratlari haqida eshitgan edim. Shunday qilib, bir kuni Thana Bhavanga borishni niyat qildim va safarga chiqdim. Borib, hazrat bilan ko‘rishdim va bir necha kun u yerda turdim. Ortga qaytayotganimda hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayhga: «Hazrat! Biror nasihat qiling», dedim. U zotning xayollariga o‘sha payt: «Shunday katta allomaga nima nasihat qilaman? Ilm va fazli butun dunyoga mashhur bo‘lsa», degan o‘y kelibdi. Keyin: «Ey Alloh! Qalbimga uning uchun ham foydali bo‘lgan va mening uchun ham foydali bo‘lgan narsani sol», deb duo qilibdi. Shundan keyin hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayhga xitob qilib: «Ey birodar! Bizning yo‘limizda boshidan oxirigacha o‘zingizni xokisor tutishingiz kerak», debdilar.
Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh aytadilar: «Hazrat Tahonaviy rahmatullohi alayh bu so‘zlarni aytayotganlarida qo‘llarini ko‘ksilariga olib borib, past tarafiga bir zarba berdilar, zarba xuddi mening qalbimga tushgandek bo‘ldi».
Hazratimiz Doktor Abdulhay rahmatullohi alayh aytadilar: «Bu voqeadan keyin Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh o‘zlarini shunday xokisor tutdilarki, uning misli topilishi qiyin edi. Bir kuni qarasam, xonaqohning tashqarisida hazrat Sayyid Sulaymon Nadaviy rahmatullohi alayh majlisga kelganlarning oyoq kiyimlarini tartiblayotgan ekanlar. Shunday tavoze’ va muhabbatni Alloh taolo u kishining qalbida paydo qildi va keyin yuksak darajalarga ko‘tarib qo‘ydi».
«Nasihatlar guldastasi» kitobidan