14 avgust kuni muslim.uz saytida “Dollar narxi oshdimi?” nomi maqola e’lon qilingan edi. Unda AQSH dollarining so‘mga nisbatan qiymati ko‘tarilishi yuzasidan ba’zi kishilarda paydo bo‘lgan xavotirli holatlarning muolajasi va inson rizqi Haq taolo tomonidan ta’min etilishi bayon etilgan.
Ijtimoiy tarmoqlardagi ayrim sahifa va kanal yurituvchilari tomonidan ushbu maqoladagi fikrlarni istehzo qilish holati uchradi. Saytimizdagi maqolada inson boshiga keladigan g‘am-tashvish, musibat u sodir etgan gunoh tufayli ekani oyatu hadislar asosida yoritilgan.
Biroq ushbu maqolaga ayrim o‘quvsiz ijtimoiy tarmoq yurituvchilari masxaraomuz fikrlarni o‘z sahifasida qoldirgan. Alloh taoloning kalomi, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning so‘zlari keltirilgan maqolani shunday kimsalar “anekdot”, deya haqoratlashgacha borib yetgani tashvishlidir. Mana shunday nodonlar fikri mazmuniga yetib bormagan ba’zi ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilari bilib-bilmay ularni yoqlab qo‘yishgan. Feysbukda ham, telegramda ham ayrimlar ushbu fikrlarga kulib turgan “smaylik” qoldirgan.
Bunday holat g‘o‘r kimsalarning diniy-ma’rifiy maqola ustidan nodonlarcha kulayotganini ko‘rsatdi. Ular o‘ylab ko‘rmaydilarmi, shu paytda ularning imon-e’tiqodlari qay ahvolda ekan? Oyat, hadis, hikmatlarni masxara qilayotganlar oqibati nima bo‘lar ekan?!
Qur’oni karimda:
“Allohning oyatlariga kufr keltirganlar, ana o‘shalar ziyonkorlardir” (Zumar, 63), deya oyati karimada Allohning oyatlarini inkor etuvchilar ziyon ko‘ruvchilardan ekani qat’iy ta’kidlangan.
Islom shiorlarini masxara qilishning oqibati juda ham og‘ir. Savbon roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda, Hazrati Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shariatning shiorini past sanaganlarni qattiq qoralab bunday deganlar:
“Aniq bilamanki, ummatim ichidagi ba’zi kimsalar Qiyomat kunida Tihoma tog‘i kabi ulkan hasanotlar bilan oppoq bo‘lib kelishadi. Lekin Alloh taolo ularning amallarini to‘zigan chang kabi qilib qo‘yadi”.
Shunda Cavbon raziyallohu anhu: “Yo Raculalloh, bizga ularni cifatlab, ochiq bayon qilib bersangiz, bilmasdan o‘shalardan bo‘lib qolmaylik!”– dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ular cizlarning birodarlaringiz, cizlarga o‘xshagan odamlardir. Ular ham ciz kabi tunlari ibodat qiladi. Lekin ular shunday odamlarki, yolg‘iz qolgan vaqtlarida shariatning shiorlarini toptaydilar”, dedilar (Imom Ibn Moja).
Ulamolarimiz o‘zlarining fatvolarida shunday deyishgan: “Kim azonni masxara qilsa yoki Qur’oni karimni yengil sanab oyoq osti qilsa yoki shar’iy ilmlarni yoxud ulamolarni masxara qilsa, ibodatlarni yengil sanab bajarmasa yoki masjidni masxara qilsa kofir bo‘ladi” (Manba: “G‘amzu uyunil basoir sharh ashboh van-nazoir” kitobi).
Qayd aytganimizdek, ba’zi insonlarning ijtimoiy tarmoqlardagi din borasidagi masxaraomuz fikrlarini qo‘llab-quvvatlash orqali ham gunoh orttirib olayotgani achinarli holat, bilimsizlik, johillikdir. Bu haqda quyidagi link orqali Diniy idora raisi o‘rinbosari maqolasini ham mutolaa qilishingiz mumkin. (http://muslim.uz/index.php/maqolalar/item/16228)
Tarixdan ma’lumki, barcha ulug‘ payg‘ambarlar alayhimussalom o‘z qavmlariga Alloh taoloning buyruqlariga itoat etishni va ne’matlariga shukrona qilishni tayinlaganlar. Nuh, Hud va Solih alayhimussalom o‘z qavmlariga istig‘for aytishni buyurganida, itoat etmaganlari oqibatida suv toshqini, shamol ofati va kuchli qichqiriq balosi ushbu qavmlarni barbod etgan.
Ogohlik qo‘ng‘irog‘i sifatida “Dollar narxi oshdimi?” sarlavhali maqoladagi dalillarni yanada quvvatlash va uni tushunib yetmagan kishilar xitoban, quyidagi oyat va hadislarni keltiramiz.
Alloh taolo Nuh alayhissalomning o‘z qavmiga aytgan gaplarini shunday bayon qiladi: “Bas, o‘z Robbingizga istig‘for ayting, albatta u gunohlarni ko‘plab mag‘firat qiluvchidir, dedim. U zot osmondan ustingizga ketma-ket (baraka yomg‘irini) yuboradir. Va sizga molu mulk va bola-chaqa ila madad beradir va sizlarga bog‘u rog‘lar hamda anhorlarni beradir” (Nuh, 10-12).
Hazrati Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ham shunday marhamat qilganlar: “Kim istig‘for aytishni o‘ziga lozim tutsa, Alloh uning mushkulini kushoyish qiladi, og‘irini yengil qiladi va o‘zi o‘ylamagan tomondan rizq beradi”, deganlar (Abu Dovud, Ibn Mojja). Demak, rizqning ziyoda bo‘lishi, mushkullar osonlashishi, muammolar bartaraf bo‘lishi uchun istig‘forni ko‘proq aytish lozim.
Xulosa o‘rnida, har bir internet foydalanuvchisi aytayotgan gapi, qoldirgan izohi va tarqatayotgan axboroti uchun Alloh taolo oldida ham, mo‘min-musulmonlar oldida ham, jamiyat a’zolari va davlat qonunlari oldida ham mas’ul ekanini zinhor unutmasligi zarurdir.
Izoh o‘rnida: maqolada bema’ni fikrlarni tarqatgan ijtimoiy tarmoqlar nomlari keltirilmadi. Maqsad, ularni ommaga ma’lum qilish orqali keng yoyilishining oldini olishdir. Agar kimda-kim unday sahifa va kanallarni bilsa yoki a’zo bo‘lsa, tark etishlarini tavsiya etamiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Alloh taolo sizga ato etgan ne’matlarini ich-ichingizdan e’tirof eting. Alloh taoloning ne’matlarini tilga chiqarish orqali unga shukr qiling. Bu Zuho surasining 11-oyatida o‘z tasdig‘ini topgan: «Parvardigoringizning (sizga ato etgan barcha) ne’mati haqida esa (odamlarga) so‘zlang!».
Allohga bo‘lgan muhabbatingizni yangilab turing! Bu ne’matlarni ato etgan Zot xush ko‘rmagan yo‘llarga sarflamang. Tilingizga Allohning zikrini, a’zolaringizga esa toatlarini joriy qiling. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim shu “Allohumma maa asbaha biy min ne’matin fa minka vahdak, laa shariyka lak, fa lakal hamdu va lakash shukr” degan duoni tong otgan paytda aytsa, shu kunning shukrini ado etibdi. Kechda ham shuni aytib duo qilsa, o‘sha kechning shukrini ado etibdi”, deya ko‘p bora takrorlaganlar. Ushbu ne’matlarni Allohga ma’siyat bo‘ladigan yo‘lda ishlatmang.
Ibn Munkadir bir qizning boshini aylantirib turgan yigitning oldidan o‘ta turib: “Ey o‘g‘lim, Alloh senga bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi?” – dedilar.
Alloh taolo sizga sog‘ligu yoshlik ne’matini berib, sizni shu ne’mat bilan siylasa-yu, siz U Zotga ma’siyat, gunoh bilan javob qaytarasizmi?! Bir o‘ylab ko‘rgin-chi, siz haqiqiy shukr qiluvchi bandamisiz?! Siz Allohga muhabbat qo‘yguvchimisiz?! Siz Allohning ne’matlarini e’tirof etguvchimisiz?! Shukrning ta’siri sizning qalbingiz va a’zolaringizda aks etadimi? Yana muomalangiz hamda xulq-atvoringizda namoyon bo‘ladimi?!
Imom Mubarrad aytadilar:
Ne’matga shukr etsam, bu ham bir ne’mat,
Shukrga shukrona vojibdir asli.
Hech kimsa topmagay o‘zicha, albat,
Yetgan shukrona ham Allohning fazli.
Bu to‘rtlikning ma’nosi quyidagicha: Alloh taoloni maqtash faqat O‘zining tavfiqi orqaligina bo‘ladi. Sizni O‘ziga shukr qilishdek ishga muvaffaq aylagani uchun ham Alloh taologa maqtov yo‘llashingiz zarur. Birinchi hamd uchun hamd aytish vojib bo‘lganidek, ikkinchisi uchun ham hamd aytish lozim bo‘ladi. Bu esa nihoyasiz davom etaveradi.
Abul Atohiya juda chiroyli bir gap aytgan ekanlar:
Shukring ziyoda bo‘lmasa har ne’mati birla,
O‘zingni aslo shokirlardan deb bilma!
Alloh taolo Ibrohim surasining 7-oyatida aytadi: «...Qasamki, agar sizlar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...».
Ulug‘lardan biri: “Qalblar tabiatan kim unga yaxshilik qilsa, o‘shani yaxshi ko‘radigan qilib yaratilgan. Allohnigina muhsin ekanini bilgan kishi naqadar ajablanarli, nima sababdan u o‘shal Zot tarafiga butun vujudi bilan intilmaydi?!”.
Umar ibn Abdulaziz rahimahulloh duolarida bunday der edilar: “Robbim! Men Sening ne’matlaringni kufrga almashtirib qo‘yishim, ne’matlaringni tanigach, unga nonko‘rlik qilishim yoki ularni unutib, maqtamay qo‘yishimdan panoh so‘rayman”.
Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.