Sayt test holatida ishlamoqda!
26 May, 2025   |   28 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:56
Peshin
12:25
Asr
17:30
Shom
19:48
Xufton
21:21
Bismillah
26 May, 2025, 28 Zulqa`da, 1446

Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida xalqaro fotoko‘rgazma ish boshladi

22.07.2019   2546   3 min.
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida xalqaro fotoko‘rgazma ish boshladi

Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida Turkiyalik fotograf Orhan Durgut bilan hamkorlikda “Imom Buxoriyning “Sahih al-Buxoriy” asarining qo‘lyozma nusxalari va “Dunyo islom shaharlari” nomli xalqaro fotoko‘rgazma ish boshladi.

“Dinlararo hamjihatlikni mustahkamlash, ma’rifat va madaniyatlarni o‘zaro boyitish” masalalari bo‘yicha tizimli muloqotni yo‘lga qo‘yishni taklif qilib, bunda Toshkentdagi O‘zbekiston islom sivilizatsiyasi markazi hamda Samarqanddagi Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi samarali platforma bo‘lib xizmat qilishi mumkinligini aytgan edi.

Prezidentimizning mazkur tashabbusi xorijiy ilmiy-tadqiqot markazlarining Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markaziga bo‘lgan qiziqishini yanada oshirdi va ular tomonidan hamkorlikka oid qator takliflar bildirilmoqda.

Turkiyalik taniqli fotograf Orhan Durgut ham mazkur tashabbusdan ruhlanib, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida o‘zining fotoko‘rgazmasini tashkil etish taklifini bildirdi. Bu markaz rahbariyati va tegishli tashkilotlar tomonidan qo‘llab-quvvatlandi.

Fotograf o‘z asarlarida dunyoning 60 ta Islom shaharlarining tarixiy bino va muqaddas qadamjolarini aks ettirgan. E’tiborli jihati, u Imom Buxoriy ilmiy safarlarda bo‘lgan Makka, Madina, Basra, Kufa, Bag‘dod, Damashq, Qaysariya, Asqalon va E’zob shaharlarida bo‘lib, u yerdagi mashhur Islom madaniy meroslarini o‘z ijodida ifodalagan.

Orhan Durgutning foto jamlanmasidan O‘zbekistonning Samarqand, Buxoro, Xorazm, Toshkent, Termiz shaharlarida joylashgan muqaddas qadamjo va ziyoratgohlar, xususan, Imom Buxoriy yodgorlik majmuasi, Registon ansambli, Shohizinda, Ichan qal’a, Hakim At-Termiziy, Xasti Imom, Ko‘hna Ark kabi mashhur tarixiy obida va maqbaralar ham o‘rin olgan.

– Bu asarlarimni namoyish etishdan maqsadim islom dunyosini barcha xalqlarga yaqindan tanitish, – deydi Orhan Durgut. – Yurtingizda mazkur ko‘rgazmani tashkil etish uchun ko‘rsatilgan yordamdan minnatdorman. Mana shuning o‘zi mamlakatingizda islom olami, ma’naviyati, ilmi merosiga bo‘lgan e’tiborning naqadar yuqori ekanligini belgilab turibdi. Hozirga qadar dunyoning 60 ta Islom shaharlarida bo‘ldim. Kelgusida yana 40 ta shunday shaharlarda bo‘lishni va 100 ga yaqin shaharlarning tarixiy bino hamda muqaddas qadamjolarini o‘z asarlarimda aks ettirishni istayman.

Mazkur xalqaro fotoko‘rgazma Imom Buxoriy tavallud topgan oy (810 yil 20 iyul) munosabati bilan tashkil etilayotgani bois, muhaddisning “Sahih al-Buxoriy” asarining qo‘lyozma nusxalari ham ko‘rgazma doirasida xalqimiz e’tiboriga havola etilmoqda.

Imom Buxoriyning shoh asari bo‘lmish “Sahih al-Buxoriy” kitobi butun islom olamida Qur’oni karimdan keyingi birinchi, eng ishonchli manba, deb tan olingan. Bu hadislar to‘plami musulmonlar axloq-odobi, ibodati, ijtimoiy mezonlarini belgilovchi umuminsoniy qadriyatlar namunasidir.

Xalqaro fotoko‘rgazmaga o‘ndan ortiq professor-olimlar va tadqiqotchilar, soha mutaxassislari va yosh olimlarning ma’ruzalari ham kiritildi. Tadbirda ta’kidlanganidek, Imom Buxoriyning boy ilmiy merosidan butun dunyo xalqlari bahramand bo‘lmoqda. Allomaning asarlari turli tillarga tarjima qilinib, nashr etilmoqda. Dunyo mamlakatlarining deyarli barcha kutubxonalarida o‘quvchilar e’tiboriga havola qilingan. Dunyoning ko‘plab kutubxonalarining internet saytlaridan istalgan tildagi Imom Buxoriy asarlarini, ayniqsa, “Al-jomi’ as-sahih“ ya’ni, “Sahih al-Buxoriy”ni topib, o‘rganishi mumkin. Yurtimizda ham ulug‘ allomaning asarlari o‘zbek tiliga tarjima qilinib, xalqqa yetkazilmoqda.

Davra suhbati davomida sohani yanada rivojlantirish uchun ilmiy-tadqiqot markazlari va sohaga tegishli mutasaddilarning fikr-mulohazalari va takliflari eshitilib, tegishli vazifalar belgilab olindi.

Imom Buxoriyning “Sahih al-Buxoriy” asarining qo‘lyozma nusxalari va “Dunyo Islom shaharlari” nomli xalqaro fotoko‘rgazma joriy yilning 19 iyulidan 19 avgustiga qadar davom etadi.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Umayma binti Xalaf - sabr va iymon timsoli

16.05.2025   7776   3 min.
Umayma binti Xalaf - sabr va iymon timsoli

Islom da’vati Makkada boshlangan davrlarda, Umayma binti Xalaf ibn As’ad ibn O’mir ibn Bayoza’ al-Xuzoiyya — iymon nurini qalbida tuygan ilk ayollardan biri edi. Uning qalbi iymonga ochiq, haqiqatni e’tirof qilishga tayyor edi. Turmush o‘rtog‘i – Xolid ibn Said ibn Os bir kecha ajib tush ko‘radi: o‘zini ulkan va dahshatli olov chetida turganini, otasi uni o‘sha olovga tashlayotganini ko‘radi, lekin Rasululloh sollallohu alayhi vasallam esa uni ushlab, olovdan qutqarayotgan ekan.

Uyg‘onib, bu tushni Abu Bakr roziyallohu anhuga aytdi. U kishi unga: “Bu yaxshilikning alomati. Sen Muhammad sollallohu alayhi vasallamga ergash, u seni jahannamdan qutqaradi”, dedilar. Xolid shunda Islomni qabul qildi va bu haqda rafiqasi Umaymaga aytdi. U ham, hech ikkillanmasdan, Islomni qabul qildi. Shu tariqa ular birinchi musulmon juftliklardan biriga aylandi.

Xolidning otasi uning musulmon bo‘lganini eshitgach, jahl qilib, uni chaqirtirdi. Uni haqoratladi, kaltakladi va uydan haydadi. “Men seni taom bilan ta’minlamayman!” dedi. Xolid esa qat’iyat bilan: “Agar siz bermasangiz, Robbim menga rizq beradi” – deb javob berdi. Shu zahoti uydan haydaldi va borib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning yonida bo‘ldi.

Umayma turmush o‘rtog‘iga sodiqlik bilan yordamchi bo‘ldi. U zulm, qiyinchilik va kambag‘allikka sabr qildi. Sabr va imon uning qalbida mustahkam ildiz otgan edi.

Nihoyat, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalarga Habashistonga hijrat qilishni buyurganlarida, Xolid va Umayma ilk hijrat qilganlardan bo‘lishdi. Ular Habashistonda farzandli ham bo‘lishdi: o‘g‘illari – Said ibn Xolid va qizlari – Umma binti Xolid. Qizi keyinchalik “Ummu Xolid” nomi bilan mashhur bo‘ldi.

Ular Habashistonda o‘n yildan ziyod vaqt musofirlikda yashashdi. Keyinchalik Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Amr ibn Umayyani yuborib, ularni ikki kema bilan qaytardilar. Ular Madinaga qaytib kelganida, Payg‘ambarimiz alayhissalom Xaybarni fath qilgan edilar. Ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallam va musulmonlar bilan uchrashib, ajib shodlik va taskinga erishdilar.

Xolid ibn Said Umar ibn Xattob xalifaligi davrida hayot kechirdi va u “Marj as-Safar” jangida, hijriy 14 sanada shahid bo‘ldi. Bu xabarni eshitgan Umayma onamiz bu musibatiga sabr qildi, yuragi og‘riqda bo‘lsa ham, imoni bilan tasalli topdi. Chunki, Xolidni o‘ldirgan odam keyin Islomni qabul qilib: “Bu kim edi?. Undan osmonga chiqayotgan nurni ko‘rdim!” - degan edi.

Umayma binti Xalaf – sabrli, muhojir, mo‘min ayolning yuksak namunasidir. U umr yo‘ldoshini islom dinida qo‘llab-quvvatladi, hayotining quvonch va tashvishli lahzalarini birga o‘tkazdi va islom tarixida buyuk iz qoldirdi.

 

Ilyosxon AHMЕDOV
tayyorladi.

Mazkur maqola Abu Malik Muhammad bin Homid bin Abdulvahhobning
“Soliha ayollar haqida 150 qissa” nomli asaridan tarjima qilindi.

Maqolalar