Bu rasmda dengiz sohillaridagi quyosh nurlari ta’sirida yarim yalong‘och holda yuruvchi hamda ko‘cha-ko‘ylarda tanasining katta qismini ochib yuruvchi ayollarning teri saratoniga chalinish belgilari ko‘rsatilgan ekan.
Tibbiyot mutaxassislari ayollarga quyoshning to‘g‘ridan to‘g‘ri tushuvchi nurlaridan va erkaklarning nazarlaridan saqlanish uchun tanani o‘rab, berkitib yurishni tavsiya qilmoqdalar.
Quyoshdan keladigan ultrabinafsha nurning ko‘p miqdorda qabul qilinishi teri saratoniga sabab bo‘ladi.
Shuningdek, nomahramlar nazariga ko‘p nishon bo‘lgan tana ham saratonga chalinadi.
Dinimizda bejizga ayollarga ham, erkalarga ham avratlarini berkitib yurish buyurilmagan.
Alloh taolo Qur’oni Karimning Nur surasida shunday marhamat qilgan:
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
(Ushbu oyatda Alloh taolo Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga xitob qilib, mo‘mina ayollarga kiyim kiyish va avrat berkitish borasida o‘zlarini qanday tutishlari lozimligini bayon qilib berishini buyurmoqda. Muslima ayollar ham nomahramlarga shahvat nazari bilan qaramasliklari lozimligi ushbu oyatdan tushuniladi. Ayolning ayolga nisbatan avrati kindigidan tizzasigachadir. Ayol kishining nomahram erkaklarga nisbatan avrati yuzi va ikki kaftidan boshqa butun badanidir. Mo‘mina-muslima ayol sharafini saqlash uchun Allohning amriga itoat etib, avratini nomahram erkaklardan berkitmog‘i kerak. Buning uchun esa, yuzi va ikki kaftidan boshqa butun tanasini to‘sib turadigan kiyim kiymog‘i lozim. Shuningdek, kiyim yupqa, badanga yopishgan, tor bo‘lmasligi ham zarur. Nomahram erkaklarning e’tiborini jalb qilmaydigan darajada bo‘lishi kerak. Ziynat deganda chiroyli kiyimlar, taqinchoqlar va ayollar o‘zlarini chiroyli ko‘rsatish uchun ishlatadigan turli vositalar ko‘zda tutiladi. Ayol kishi ushbu oyatga amal qilib, ziynatini nomahramlardan berkitmog‘i lozim, berkitishning imkoni bo‘lmay qolganda gunoh emas. boshlariga o‘ragan ro‘mollari faqat sochlarini emas, balki tomoqlari, ko‘ksilari va ko‘kraklarini ham to‘sib tursin. Toki, ularning jamoli begona ko‘zlarga mo‘ljal bo‘lmasin, turli fitnalar keltirib chiqarmasin. Johiliyat davrida ayollar oyoqlariga ham turli taqinchoqlar, qo‘ng‘iroqlar taqib olishar ekan. Keyin esa, erkaklarning e’tiborini jalb etish uchun oyoqlarini yerga qattiq-qattiq urib yurib, haligi taqinchoqlarning ovozini chiqarishar ekan. Bu esa, o‘z navbatida, erkaklarning shahvatini qo‘zg‘agan, ayolning ortidan tushib xiralik qilishiga va oxir-oqibat zinoga olib borishi mumkin bo‘lgan.)
Erkak kishining shahvat bilan yoki ayol kishining begona jinsga shahvat bilan qarashi, narigi tomonning teri to‘qimalarida shikastlanishni yuzaga keltirar ekan.
Avratni ochib yurish teri saratoniga chalinishni paydo qilsa, Allohning amriga xilof ish qilingani uchun banda qattiq gunohkor bo‘ladi.
Buni qarangki, erkak kishi belidan to tizzasi ostigacha berkitib olib, orqasi, yelkasini ochib yursa, o‘sha ochiq a’zolari saratonga chalinmas ekan.
Nega?
Chunki, Alloh taolo erkakning avratini kindigidan to tizzasining ostigacha deb belgilab qo‘ygan.
Alloh taoloning belgilab qo‘ygan joyi berkitilmagandagina, o‘sha ochilgan a’zolarda ushbu kasallik bo‘y ko‘rsatar ekan.
Ma’lumot o‘rnida avrat haqida tushuncha berib o‘tsak.
«Erkakning avrati kindigi ostidan tizzasi ostigachadir. Cho‘riniki mana shu (kindik ostidan tizzasi ostigacha) orqa va qorni bilan birgadir. Hur (ozod va erkin) ayolning avrati butun badanidir. Magar, yuzi, kafti (bo‘g‘imigacha) va qadami (to‘pig‘igacha) avrat emas». (Ubaydulloh ibn Toj ush-shari’a: «Muxtasar ul-viqoya», Qozon-1911 y., 12-bet.).
Demak, Imomi A’zam Abu Hanifa rahimahulloh mazhabiga ko‘ra, erkakning avrat, ya’ni begonalardan yashirishi lozim bo‘lgan badanidagi joylari kindigi ostidan tizzasi ostigacha ekan. Bunda kindik avrat emas, tizza va uning tepasi avratdir. Ayollarning yuzi, kafti va qadamidan tashqari butun badanlari avratdir.
Alloh taolo barchamizni turli kasalliklardan asrasin! Doim Uning amriga itoat qilib, barchamiz berkitishimiz lozim bo‘lgan a’zolarimizni berkitib yurishimizni nasib etsin!
Nozimjon Hoshimjon
So‘nggi paytlarda yoshlar orasida energetik ichimliklar ichish odat tusiga kirdi. Shifokorlar tetiklashtiruvchi bunday ichimliklarni sog‘lik uchun juda xavfli ekanini ta’kidlashmoqda.
Energetik ichimliklar 1960 yili Yaponiyada tibbiyotda dori vositasi sifatida kashf qilingan. Dastlab inson salomatligi uchun zararsiz deb hisoblangan ichimlik asta-sekin ommalashib, tijoratga aylanib ketdi. So‘ngra uning tarkibiga bir qancha kimyoviy moddalar qo‘shildi.
2014 yilga kelib Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti dunyoda voyaga yetmagan o‘smirlarning energetik ichimlikni ko‘p iste’mol qilishi xavfli ekanini e’lon qildi. Shu sababdan ko‘p mamlakatlarda bu ichimlikka taqiq qo‘yildi.
Salomatlik uchun asosiy xavflar shakar va kofein miqdorining yuqoriligidir. Energetiklarda esa, kofein 100 ml uchun 30–50 mg bo‘ladi. Ba’zilarida 100 mggacha oshishi mumkin. Bu oddiy qahva (12 mg)dan 8 baravar ko‘p. Energetik ichimliklarni muntazam iste’mol qilish tushkunlikka tushish ehtimolini oshiradi.
“Energetik ichimliklarni muntazam ravishda iste’mol qilish yurak xurujini oshiradi, asab tizimini susaytiradi va giyohvandlikka olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, qon bosimini ko‘tarish xavfi bor. Masalan, bitta idishdagi energetik ichimlikda 27 choy qoshiq shakar bor. Agar siz bu ichimliklarni ichsangiz, kelajakda qandli diabet va boshqa og‘ir kasalliklarga duch kelishingiz muqarrar”, deydi mutaxassislar.
Ayrim ishlab chiqaruvchilar bu ichimliklarga hayvonlar aminokislotalariga o‘xshash bo‘lgan taurin moddasini qo‘shadi. Bu modda yurak mushaklarining ishlash jarayonini tezlashtiradi.
Energetik ichimliklar tarkibida shakar miqdori me’yoridan ancha yuqori. Shu bois bir shisha energetik ichimlik ichgan kishi jigari qattiq zo‘riqadi. Energetik ichimliklarni muntazam ichish jigar qurishiga olib keladi.