Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Bir hadis sharhi

28.05.2019   41624   3 min.
Bir hadis sharhi

Tanlovga!

Bugungi kunda ko‘pchiligimiz ro‘za tutish deganda yeyish, ichish va jinsiy ehtiyojdan saqlanish ma’nosinigina tushunib qolganmiz. Ro‘za tutishdagi bor e’tiborimiz ham ana shu uch narsaga qaratilgan. To‘g‘ri, a’zolar ham ro‘za tutishi, gunohlardan ro‘za tutish va boshqa ro‘zalardan ham xabarimiz bor, ammo ulardan saqlanishga bo‘lgan e’tiborimiz hukmiy ro‘zaning shartlariga nisbatan anchagina kamroq bo‘lib qolgan. Aslida, biz ro‘zaning badaniy shartlari bilan birgalikda ruhiy holatimizni isloh etadigan jihatlarini ham o‘rganib, barchasiga birday e’tibor qaratishimiz lozim. Buning uchun biz hadisi shariflarni diqqat bilan mutolaa qilishimiz maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Ma’lumki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam har bir so‘zlarini yuksak mahorat va ko‘p ma’nolarni ifoda etadigan shaklda bayon etar edilar. U zotning ro‘za haqidagi hadislarini mutolaa qilar ekanmiz quyidagi hadis e’tiborimizni tortdi:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ:  أنّ النبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قال:  «مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ فَلَيْسَ لِلَّهِ حَاجَةٌ فِي أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ» رواه الترمذي.

Abu Hurayra (r.a)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim yolg‘on so‘z va unga amal qilishni tark qilmas ekan Alloh uning taomi va sharobini tark etishiga muhtoj emas», dedilar. Termiziy rivoyati.

Hadisi sharifda kelgan “zur” so‘zini biz “yolg‘on” deya tarjima qildik. Aslida o‘zbek tilida bu so‘zning to‘g‘ridan to‘g‘ri ma’nosini bir so‘z bilan ifodalash mushkul. Ushbu so‘z barcha yomon – g‘iybat, chaqimchilik, yolg‘on guvohlik berish, umuman olganda, barcha gunoh bo‘ladigan so‘zlarni o‘z ichiga oladi.

Hadisi sharifning lafzlariga e’tibor qaratsak biz uchun kerakli ma’nolarni uqib olishimiz mumkin bo‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam turli xil harom etilgan so‘zlardan tiyilmagan insonning amalini “ro‘za tutish” emas, “taomi va sharobini tark etishi” deb atadilar. Bundan tushunishimiz mumkinki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ushbu toifadagi amalni hatto ro‘za qatoriga ham qo‘shmadilar. Bu esa turli xil yomon so‘zlarni tark etish shart ekanligi, aks holda tutilgan ro‘zaning savobiga juda katta salbiy ta’sir etishini bildiradi. Ammo ushbu hadis yolg‘on gapirgan inson ro‘zasini buzishi kerak degan ma’noni anglatmaydi. Hofiz Ibn Hajar ushbu hadis sharhida Ibn Battol (r.h)dan quyidagi ma’noda berilgan sharhni keltirib o‘tganlar: “Ushbu hadis ro‘zani tark etishga buyurish ma’nosida emas, aksincha, yolg‘on va shu kabi so‘zlarning oqibatidan ogohlantirishdir. Hadisdan iroda etilgan ma’no yolg‘on so‘zlar aralashgan ro‘zaning qabul bo‘lmasligi va ana shunday narsalardan salomat bo‘lgan ro‘za esa qabul bo‘lishidir”.

Demak, barcha gunohlar biz tutayotgan ro‘zaga o‘z ta’sirini o‘tkazadi, ular sabab kun issig‘ida, qiynalib qilgan amallarimizning savobi kamayadi, hatto gunohlar ko‘payib ketsa butunlay savobsiz qolish ehtimoli ham yo‘q emas. Shunday ekan, aziz birodarim, ro‘za bilan birgalikda o‘z nafsimizni tarbiya qilaylik, agar o‘zimizda shunday yomon odatni sezsak, darhol tavba qilib uni yo‘qotishga qattiq harakat qilaylik. Zero, gunohdan haqiqiy tavba qilgan inson xuddi gunoh qilmagan kishidek bo‘lib qoladi.

 

Iysoxon Yahyo tayyorladi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi

10.06.2025   5263   3 min.
O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi

 Yig‘ilishda Kengash a’zolari, Ishchi guruh rahbarlari va yetakchi olimlar – O‘zRFA vitse-prezidenti, Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti direktori, professor Bahrom Abduhalimov, tarix fanlari doktori, professor Jannat Ismoilova, O‘zbekiston tasviriy san’ati akademigi Akbar Hakimov hamda markaz rahbariyati va xodimlari ishtirok etdi.

   

Yig‘ilishda markaz ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar muhokama qilindi. Jumladan:

  • "Qur’oni karim" zali
  • "Islomdan avvalgi davr sivilizatsiyalari"
  • "Birinchi Renessans davri"
  • "Ikkinchi Renessans davri"
  • “Yangi O‘zbekiston – Uchinchi Renessans poydevori”

 

Shu bilan birga, xorijiy muzeylarda saqlanayotgan va O‘zbekistonga daxldor bo‘lgan 350 ga yaqin eksponat ko‘rib chiqildi va ularni tanlab olish ishlari boshlab yuborildi.

 

Markaz rahbari Firdavs Abduxoliqov o‘z chiqishida bunday ta’kidladi:

 

— Hurmatli Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan barpo etilayotgan ushbu markaz ekspozitsiyasini boyitish maqsadida xorij muzeylari va kutubxonalarida saqlanayotgan yurtimizga oid artefaktlarni olib kelish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. Bir qator eksponatlar markazning ochilish marosimiga tayyor holatda bo‘ladi. Shuningdek, respublikadagi muzeylar ham 20 tadan eng noyob eksponat taqdim etishi rejalashtirilgan.

   

    Yig‘ilishda "Islomdan avvalgi davr" ekspozitsiyasi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar haqida ekspozitsiya koordinatori Anvar Matniyazov ma’lumot berdi:

 

— Bu ekspozitsiyaga vaqt devori orqali kiriladi. U 6 ta sektordan iborat bo‘lib, Baqtriyadan boshlanadi. Turkiyalik dizaynerlar bilan hamkorlikda ish olib borilyapti. Mulyajlar, faksimilelar va qo‘lyozmalar bo‘yicha kelishuvlarga erishilgan. Shuningdek, yurtimizdagi 60 ta tarixiy qal’a o‘lchamlari to‘planib, sistemalashtirildi.

   

    Qadimgi Xorazm, So‘g‘d, Choch sivilizatsiyalariga oid tasviriy san’at, haykalchalar, tangalar va uy-ro‘zg‘or buyumlari xalqaro ko‘rgazmada namoyish etilishi rejalashtirilmoqda.

Vaqt devori kompozitsiyasida sharq miniatyuralari ham taqdim qilindi. Bu kompozitsiya turli davrlardagi siyosiy va ijtimoiy voqealarni badiiy tasvirlar orqali namoyon etadi:

 

  • Islomdan avvalgi davr sivilizatsiyalari – barelef uslubida,

 

  • Birinchi Renessans – mahobatli rangtasvir uslubida,

 

  • Ikkinchi Renessans – Kamoliddin Behzod, Mahmud Muzahhib va Muhammad Murod Samarqandiy kabi miniatyura maktabi asoschilari uslubida.

 

   O‘zbekiston xalq rassomi Bahodir Jalolov rahbarligidagi ijodiy guruh ushbu yo‘nalishda faoliyat yuritmoqda. 

 

Yig‘ilish yakunida O‘zbekiston Kinematografiya agentligi tomonidan tayyorlangan olimlar hayoti va merosiga bag‘ishlangan videoroliklar namoyish etildi. Ilmiy kengash a’zolari ushbu videomateriallar mazmunan va vizual jihatdan zamonaviy talablarga mos bo‘lishi zarurligini ta’kidlashdi.

cisc.uz

 

O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi
O'zbekiston yangiliklari