Tanlovga!
Ro‘za tutmaslikka sabab bo‘luvchi uzrlar
Hukmlarining yengilligi va buyruqlarining moslashuvchanligi borasida Islom dinning katta ustunligi Ro‘zada o‘z aksini topgan. Va shuningdek, Alloh taoloning ro‘za oyatida:
يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ
“Alloh sizlarga yengillikni xohlaydi va sizlarga qiyinchilikni xohlamaydi.” (Baqara surasi 185- oyat) - deyishligi bilan Islom naqadar yengil ekanligi namoyon bo‘ladi.
Shuning uchun, ro‘za tutishlik mashaqqatli yoki uzrli bo‘lgan hollarda ro‘za tutmaslik joiz bo‘ladi. Bunday holatlar esa 2 turga bo‘linadi:
1)Ro‘za tutmaslikni muboh qilib, qazosini vojib qiluvchi holatlar.
2)Ro‘za tutmaslikni muboh qilib, fidyani vojib qiluvchi holatlar.
1) Ro‘za tutmaslikni muboh qilib, qazosini vojib qiluvchi holatlar:
-Safar. Islom o‘z shahridan shar’iy safar masofasicha uzoqda bo‘lgan musofir kishiga ro‘za tutmaslikka ruxsat beradi.
-Kasallik. Bemor – kasalligi ziyoda bo‘lib ketishidan qo‘rqsa, ro‘za tutmaslik joiz bo‘ladi.
- Homilador va emizikli ayol. Homilador yoki emizikli ayol - o‘zidan yoki farzandidan xavfsirasa, Islom bunday muslimaga ro‘za tutmaslikka ruxsat beradi.
- Halok bo‘lishdan xavfsirash. Agar ro‘zadorga qattiq chanqoq va ochlik yetib, o‘lib qolishdan xavfsirasa, unga ham ro‘za tutmaslik muboh bo‘ladi va qazosi vojib bo‘ladi.
2) Ro‘za tutmaslikni muboh qilib, fidyani vojib qiluvchi holatlar:
- Bunday uzr bittagina holos. U ham bo‘lsa, tuzalmas kasallik va doimiy zaiflik sabab ro‘za tutishlikdan doimo ojiz bo‘lish.
Bunga «Shayxul foniy» ya’ni doim ro‘za tutishdan ojiz va tuzalishlikdan umidini uzgan bemor kishilar kiradi. Agar bunday kishilar qishin-yozin ro‘za tutishlikdan ojiz bo‘lsalar, bunday holatda ro‘za tutmaydi va tutmagan har bir kuniga fidya to‘laydilar.
«Fiqhul Hanafiy fi savbihil jadid» kitobi asosida tayyorlandi.
Toshkent Islom instituti talabasi
Muhammad Ali Muhyiddin
O‘qilishi: Shahidallohu annahu laa ilaha illa huva val malaaikatu va ulul ilmi qooiman bilqisti laa ilaha illa huval ’aziyzul hakiym.
Ma’nosi: "Alloh adolat ila turib, albatta, Undan o‘zga iloh yo‘qligiga shohidlik berdi. Farishtalar va ilm egalari ham guvohlik berdilar. Undan o‘zga iloh yo‘q. U aziz va hakim Zotdir" (Oli Imron surasi, 18-oyat).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida "Allohdan boshqa iloh yo‘q ekanligiga men ham guvohman" desa, Alloh taolo ushbu oyatning harflari adadicha farishtalarni qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for ayttirib qo‘yadi".
U zot alayhissalom boshqa hadisda bunday deganlar: "Kim uyquga yotishidan oldin ushbu oyatni o‘qisa, Alloh taolo yetmish mingta farishtani yaratadi va ular qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for aytib turadilar".
Abu G‘olib aytadilar: "Men Kufaga tijorat qilish uchun borganimda A’mashga qo‘shni bo‘lib turdim. Shunda u kishini har kecha ushbu oyatni takror va takror o‘qigani va undan keyin: "Men ham Alloh guvohlik bergan narsaga guvohman, men ushbu guvohligimni Allohga omonat qilib topshiraman. Qiyomat kunida Alloh taolo menga omonatimni qaytargay" deganlarini eshitar edim.
Shunda u kishidan buning sababini so‘raganimda, aytgan edilar: "Abu Voil menga Ibn Mas’uddan rivoyat qilib aytgan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida ushbu kalimalarni aytsa, qiyomat kunida Alloh taolo unga xitob qilib bunday deydi: "Bandam menga bergan va’dangda turding, ya’ni tavhidda, Men ham O‘z va’damda turaman. Ey, maloikalarim! Jannatning hamma eshiklarini ochinglar, bu bandam xohlagan eshigidan kirsin", deydi".