Ramazon oyi – farahli oy. Katta-kichik shu oyda nihoyatda taqvodor bo‘lib qoladi. odamlar bir-birlariga odatdagidan ham mehribon bo‘ladi. Taroveh namoziga chiqqan kishilar ko‘p vaqtlardan beri ko‘rishmagan do‘stu yoronlari bilan diydorlashadi. Maza qilib tarovehni o‘qib bo‘lganlaridan so‘ng esa hazil-huzul qilib biri ikkinchisini saharlikka, iftorlikka taklif qilib tarqaladi.
Bu oyda, ayniqsa, yosh bolalarning g‘ayrat-shijoatini aytmaysizmi! Hammadan burun saharlikka turib oladi. Uxlab qolganlari esa saharlikka uyg‘otmagani uchun ota-onasidan choshgohgacha, birorta o‘yinga ovunib ketguni qadar arazlab turadi.
Tasavvur qiling, sahar vaqti turasiz, atrof jim-jit. havo musaffo. Go‘yoki osmon eshiklari ochilganu tananingizga behisob kuch-quvvat yog‘dirayotgan tong havosi aynan o‘sha yoqdan kelayotgandek. Uzatsangiz qo‘lingiz yulduzlarga yetadiganga o‘xshaydi. Oilangiz jam bo‘lib saharlik qilasiz, miriqib suhbatlashasiz. Bomdod kirguniga qadar zikr qilasiz, qazo namozlaringiz bo‘lsa, ularni o‘qiysiz. Bu vaqtda bulbullar chah-chahlab sayrab yotgan bo‘ladi. Keyin esa namoz qushi kelib bomdodning kirganini xabar qiladi. Mahallangizdagi masjidda chaqirilgan azon ovozi quloqlaringizdan kirib taningizdagi eng inja tomirlaringizni ham silab o‘tadi – rohat-farog‘at, baxtu saodat bundan ortiq bo‘lishi mumkinmi!
Nafsilamri, imoni zaifroqlarimizga ramazon darrov kelib qolgandek tuyiladi. Ammo shuni yodda tutaylikki, mashoyixlarimiz: “Bu dunyoda vujudga og‘ir keladigan narsalar qiyomatda tarozida ham og‘ir keladi”, deganlar. Zotan, bizning a’molimiz qiyomatga zaxira hozirlash emasmi!..
Binobarin, Alloh taolo muborak Kalomida: “Ey, imon keltirganlar! Sizlardan oldingi (ummat)larga farz qilingani kabi sizlarga ham ro‘za tutish farz qilindi, shoyad (u sababli) taqvoli bo‘lsangiz” (Baqara surasining 183-oyati), deb marhamat qilarkan, farz amali bo‘lgan ro‘zani tutsak, taqvodorligimiz yanada ziyoda bo‘lishining xabarini bergan.
Ramazon ro‘zasini ruhimiz (siddiqlar ro‘zasi), aqlimiz (xoslar ro‘zasi), jismimizni (avomlar ro‘zasi) jamlab tutsak, shubhasiz, Rabbimiz ushbu oyati karimada aytganidek, taqvodorligimiz ortadi, ajru savoblarimiz ko‘payadi,
Aslida eshik qoqib turgan ramazon – savoblar qo‘lga kiritiladigan fursat oyi. Shu oydan hammamiz foydalanib qolaylik, yurtimizga tinchlik, elimizga fayzu baraka, xonadonlarimiz xotirjamlik, farzandlarimizga baxtu saodat tilaylik. Chunki bu oy – mag‘firat oyi. Bu oyda duolar mustajob bo‘ladi, inshaa Alloh!
Damin JUMAQUL
Sobit ibn Ibrohim tahorat ola turib ariqda oqib kelayotgan bir olmaga ko‘zi tushadi va olmani olib yeydi. Olmaning yarmini yeb bo‘lganida, uning haqqi haqida o‘ylab qoladi. Shu xayolda Sobit ibn Ibrohim ariq chetidan yurib olma oqib chiqqan bog‘ga kiradi va bog‘ egasiga:
– Yeb qo‘ygan yarimta olmam uchun haqqingizni halol eting. Qolgan yarmi mana, oling, – deydi.
– Mayli, haqqimni halol etaman, faqat bir shartim bor, – deydi bog‘ egasi yigitning halol, taqvoli ekanini anglab.
– Shartingizni ayting, – deydi Sobit ibn Ibrohim.
Shunda bog‘ egasi:
– Bir qizim bor, uni nikohingga olasan. Lekin rozi bo‘lishingdan avval uning holatidan seni ogoh etishim lozim. Qizimning ko‘zi ojiz, hech narsani ko‘rmaydi, soqov – gapirmaydi va yana qulog‘i eshitmaydi – kar, qimirlamaydi – shol, – deydi.
Bog‘ egasining gaplarini eshitgan Sobit ibn Ibrohim lol bo‘lib qoladi. Yeb qo‘ygan yarimta olmaning haqqidan qo‘rqib, qizga uylanishga rozi bo‘ladi va:
– Mayli, taklifingizni qabul qildim, zora shu bilan Allohning roziligiga erishsam, – deydi.
Ota qiziga oq fotiha beradi. To‘y-tomoshalar o‘tgach, Sobit ibn Ibrohim salom berganicha qizning yoniga kiradi. Qiz salomga alik qaytargancha qo‘li ko‘ksida qulluq qiladi.
Yigit bo‘layotgan ishlardan hayratlanadi: “Bu juda g‘alati-ku, soqov emas ekan-da, salomimga javob berdi. Tik turibdi, demak shol ham emas. Qo‘li ko‘ksida, bundan chiqdi ko‘zlari ham ko‘radi”.
Yigit shoshgancha tashqariga chiqadi va qizning otasiga: “Bu menga va’da qilingan qiz emas-ku, ko‘r, soqov, kar va shol deganingizning boisi ne?!” – deydi.
“Nega endi?” – izoh beradi qizning otasi: “Bu o‘sha qiz. Ko‘zi ojiz deganim – uning ko‘zlari Alloh harom qilgan narsaga boqmagan, qulog‘ining karligi – Alloh harom qilgan narsalarga quloq tutmagan, soqovligi ham rost, chunki tili Allohning zikrigagina aylangan, sholligi – yomon ishga yurmagan”.
Sobit ibn Ibrohim birovning haqqidan qo‘rqqanligi evaziga oliy mukofotga erishadi. Vaqt o‘tishi bilan uning ayoli yer yuzini ilm va fiqhga to‘ldirajak bir zotga, buyuk Imom Abu Hanifaga homilador bo‘ladi.