Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyun, 2025   |   18 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
14 Iyun, 2025, 18 Zulhijja, 1446

Buxoro – dunyoning 7 sharif shahridan biri

20.04.2019   12365   6 min.
Buxoro – dunyoning 7 sharif shahridan biri
O‘rta asrlarda jahondagi 7 shaharga diniy markaz sifatida shuhrat qozonganliklari uchun “Sharif” unvoni berilgan.
Ular bilan tanishing!
 
MAKKA (arab. Ummul-Quro, Ummul-Madoin — shaharlar onasi) — Saudiya Arabistonining g‘arbiy qismidagi shahar, Qizil dengizdan 70 km. uzoqlikda joylashgan. Hijoz viloyatining ma’muriy markazi. Makka qadimiy shahar, asos solingan

photo5316669265178373191.jpg

yili noma’lum.
 
Dastlab Zamzam bulog‘i atrofida aholi turar joylari paydo bo‘lgan. Makka ilk bor Ptolemey asarlarida Makoraba deb qayd etilgan.
 
Mil. avv. 2-1 ming yilliklarda Makka arab qabilalari uchun muqaddas joy hisoblangan. Islom paydo bo‘lishidan avval Sharq bilan O‘rta dengiz bo‘yi davlatlari o‘rtasidagi savdoda muhim o‘rin tutgan. MakkadagiAl-Masjid al-harom va Baytulloh al-harom-Ka’ba musulmonlar uchun muqaddas ziyoratgoh. Makka aholisi, asosan, hajga kelganlarga xizmat ko‘rsatish, ibodat qiluvchilar uchun diniy buyumlar (maxsus kiyimlar, ya’ni ehrom, tasbeh, atirlar, Zamzam suvi uchun idishlar) tayyorlash bilan shug‘ullanadi. 
 
MADINA (arab, nomi — Madinat Rasulilloh yoki Madinat un-Nabi payg‘ambar shahri) — Saudiya Arabistonidagi shahar, mamlakatning g‘arbiy qismida, Hijoz viloyatida, Qizil dengizdan 250 km. Sharqdagi vohada joylashgan. Shaharga asos solingan vaqt ma’lumemas.
 
photo5318940551258679964.jpgShahar Madinai-Munavvara — Nurafshon shahar, al-Islom, Qalb al-Islom, Dor al-Islom, Dor as-Sunna kabi 95 dan ortiq nom bilan ulug‘lanadi. 
 
Qadimda Yasrib (Yatrib) deb atalgan. Ptolemey o‘z “Geografiya”sida bu shaharni “Yatrippa”, vizantiyalik Stefan esa “Yatrippa polis” deb bergan. 
 
Yasrib nomi bilan u Qur’oni karimda ham qayd qilinadi. Asrlar davomida Madina o‘z ahamiyatini saqlab kelmoqda. Qur’oni karimning eng katta suralari (Baqara, Oli-Imron, Niso, Moida va b.) Madinada nozil bo‘lgan. 
 
 
 
MOZORI SHARIF — Afg‘onistonning shimoliyqismidagi shahar. Balx viloyatining ma’muriy markazi. Balx vohasida. O‘rta asrda Mozori Sharif o‘rnida kichik Xayr qishlog‘i (keyinchalik Xo‘ja-Xayron) bo‘lgan.photo5316669265178373192.jpg
 
Naqlga ko‘ra, bu yerga hazrat Ali dafn etilgan. 1481-82 yillarda u yerga maqbara (fors, mozori sharif — muqaddas mozor; shahar nomi shundan) qurilgach, ziyoratgohga aylangan. 
 
Mozori Sharif Baqtriya iqtisodiy geografik markazining yirik hunarmandchilik, savdo-sanoat shahri va transport yo‘llari punkti. Hunarmandchilikda shoyi va ip-gazlama, do‘ppi, uy-ro‘zg‘or buyumlari tayyorlanadi. 
 
Shaharda qorako‘l teri, jun, don, meva, yong‘oq va ko‘ncharim bilan savdo qilinadi. Mozori Sharifdan janubi G‘arbda yirik oltingugurt koni bor. 
 
 
BAG‘DOD — Iroqning poytaxti (1921). Bag‘dod muhofazasining ma’muriy markazi. 
photo5318940551258679965.jpgDajla daryosining har ikki sohilida, Markaziy va Janubiy Osiyo hamda O‘rta dengiz mamlakatlarini birlashtirib turuvchi yo‘llar chorrahasida joylashgan. Mamlakatning eng katta shahri. Bag‘dodda arablar (aksariyat), kurd, arman,turk, yahudiy va forslar yashaydi. 
 
Bag‘dodni 762 y. xalifa Mansur (754 — 775) Madinat as-Salom (Tinchlik shahri) nomi bilan bino qilib, Abbosiylar xalifaligi poytaxtiga aylantirgan. 
 
Bag‘dod etimologiyasi to‘g‘risida bir necha rivoyatlar bo‘lib, shulardan eng ko‘p tarqalgani: Bog‘i Dod (Dodning bog‘i) va But (sanam) tuhfasi. 9 asrda Bag‘dod hunarmandchilik, savdo va o‘rta asr Sharq madaniyatining markazi bo‘lgan. 
 
 
QUDDUS, Iyerusalim (arab. Al-Quds, qad. Yahudiy tilida Iyerushalaim) — Falastindagi shahar, O‘lik dengizning g‘arbidagi chala cho‘lli yassi tog‘likda joylashgan. 
 
Transport yo‘llari chorrahasi. Sanoat, savdo-transport va madaniyat markazi. photo5318940551258679966.jpg
 
To‘qimachilik, ko‘n-poyabzal, metallsozlik, farmatsevtika, poligrafiya, radiotexnika sanoati korxonalari mavjud. Olmosga ishlov beriladi. 
 
Hunarmandchilik rivojlangan. Quddus — musulmon, yahudiy va xristianlarda “muqaddas shahar” hisoblanadi.
 
 
DAMASHQ (arab.— Dimishq; tarixiy nomlari — Shom, Damaskus) — SuriyaArab Respublikasining poytaxt shahri. 
 
photo5318940551258679967.jpgDamashq muhofazasining ma’muriy markazi. Barada daryosi vodiysida, 690 m balandlikda joylashgan. 
 
Qadimda Misr, Falastin, Iroq, Arabiston yarim oroliga karvon yo‘llari Damashq orqali o‘tgan. Damashqning besh ming yildan ortiq tarixi bor. 
 
Qadimda u Timaski, Temasgi, Dimaska, Karanaski deb ham yuritilgan. 
 
O‘rta asr tarixchilari uni “Dunyo jannati”, “Shar jannati” deb atashgan.
 
 
 
BUXOROYI SHARIF (Sharofatli Buxoro) — qad. Buxoroning keng tarqalgan nomlaridan biri.
 
Buxoro qadimdan turli nomlar bilan atalib kelingan. photo5316669265178373193.jpg
 
Ayniqsa,Arab xalifaligi va somoniylar davrida shahar yuksalgan. Buxoroning nomlaridan “Foxira” (“Faxrli shahar”) atamasi Narshaxiynint ta’rifi bo‘yicha islom dinining barqarorligi yo‘lida qon to‘kkan shahidlar sharafiga nisbat qilib berilgan. 
 
Shahar islomni targ‘ib qilish va qaror toptirish yo‘lida ham muhim rol o‘ynagan. Buxorodan islomiyat va hadis ilmlarining yirik targ‘ibotchilari va tasnifchilari (Imom Buxoriy va b.) yetishib chiqdi. Buxoroning islom dini, musulmon axloqi, madaniyati va huquqshunosligining Sharqdagi kuchli markazlaridan biriga aylanishi tufayli unga 9 asr boshlaridayoq “Qubbat ul-islom” — “Islom dinining gumbazi” degan sifat ham beriladi. 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
manba: Nozima Bahromova, O‘zA
Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi

10.06.2025   7021   3 min.
O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi

 Yig‘ilishda Kengash a’zolari, Ishchi guruh rahbarlari va yetakchi olimlar – O‘zRFA vitse-prezidenti, Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti direktori, professor Bahrom Abduhalimov, tarix fanlari doktori, professor Jannat Ismoilova, O‘zbekiston tasviriy san’ati akademigi Akbar Hakimov hamda markaz rahbariyati va xodimlari ishtirok etdi.

   

Yig‘ilishda markaz ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar muhokama qilindi. Jumladan:

  • "Qur’oni karim" zali
  • "Islomdan avvalgi davr sivilizatsiyalari"
  • "Birinchi Renessans davri"
  • "Ikkinchi Renessans davri"
  • “Yangi O‘zbekiston – Uchinchi Renessans poydevori”

 

Shu bilan birga, xorijiy muzeylarda saqlanayotgan va O‘zbekistonga daxldor bo‘lgan 350 ga yaqin eksponat ko‘rib chiqildi va ularni tanlab olish ishlari boshlab yuborildi.

 

Markaz rahbari Firdavs Abduxoliqov o‘z chiqishida bunday ta’kidladi:

 

— Hurmatli Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan barpo etilayotgan ushbu markaz ekspozitsiyasini boyitish maqsadida xorij muzeylari va kutubxonalarida saqlanayotgan yurtimizga oid artefaktlarni olib kelish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. Bir qator eksponatlar markazning ochilish marosimiga tayyor holatda bo‘ladi. Shuningdek, respublikadagi muzeylar ham 20 tadan eng noyob eksponat taqdim etishi rejalashtirilgan.

   

    Yig‘ilishda "Islomdan avvalgi davr" ekspozitsiyasi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar haqida ekspozitsiya koordinatori Anvar Matniyazov ma’lumot berdi:

 

— Bu ekspozitsiyaga vaqt devori orqali kiriladi. U 6 ta sektordan iborat bo‘lib, Baqtriyadan boshlanadi. Turkiyalik dizaynerlar bilan hamkorlikda ish olib borilyapti. Mulyajlar, faksimilelar va qo‘lyozmalar bo‘yicha kelishuvlarga erishilgan. Shuningdek, yurtimizdagi 60 ta tarixiy qal’a o‘lchamlari to‘planib, sistemalashtirildi.

   

    Qadimgi Xorazm, So‘g‘d, Choch sivilizatsiyalariga oid tasviriy san’at, haykalchalar, tangalar va uy-ro‘zg‘or buyumlari xalqaro ko‘rgazmada namoyish etilishi rejalashtirilmoqda.

Vaqt devori kompozitsiyasida sharq miniatyuralari ham taqdim qilindi. Bu kompozitsiya turli davrlardagi siyosiy va ijtimoiy voqealarni badiiy tasvirlar orqali namoyon etadi:

 

  • Islomdan avvalgi davr sivilizatsiyalari – barelef uslubida,

 

  • Birinchi Renessans – mahobatli rangtasvir uslubida,

 

  • Ikkinchi Renessans – Kamoliddin Behzod, Mahmud Muzahhib va Muhammad Murod Samarqandiy kabi miniatyura maktabi asoschilari uslubida.

 

   O‘zbekiston xalq rassomi Bahodir Jalolov rahbarligidagi ijodiy guruh ushbu yo‘nalishda faoliyat yuritmoqda. 

 

Yig‘ilish yakunida O‘zbekiston Kinematografiya agentligi tomonidan tayyorlangan olimlar hayoti va merosiga bag‘ishlangan videoroliklar namoyish etildi. Ilmiy kengash a’zolari ushbu videomateriallar mazmunan va vizual jihatdan zamonaviy talablarga mos bo‘lishi zarurligini ta’kidlashdi.

cisc.uz

 

O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi O‘zbekistondagi megaloyiha ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi tahlil qilindi
O'zbekiston yangiliklari