Bugun, 27 mart kuni Samarqand viloyatida “Mahmud az-Zamaxshariy va uning al-Kashshof asari” mavzusidagi diniy soha xodimlarining ilmiy-amaliy seminari bo‘lib o‘tdi.
Tadbir Qur’oni karim oyatlari tilovati va xayrli duolar bilan boshlandi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari ilmiy-amaliy seminarni kirish so‘zi bilan ochib, shunday so‘zlarni aytdilar:
– muhtaram Prezidentimiz tashabbuslari bilan diniy-ma’rifiy va ilmiy-ijodiy sohalarda katta tarixiy voqealar yuz bermoqda. Jumladan, qo‘lyozma asarlarni o‘rganish va tadqiq etish ishlari izchillik bilan olib borilmoqda. Shu maqsadda, O‘zbekiston musulmonlari idorasi delegatsiyasi Misr, Turkiya va Tatariston kabi mamlakatlarda xizmat safarlarida bo‘lishdi. O‘zbekiston musulmonlari idorasi kitob fondida 3 ming jild qo‘lyozma, 17 ming jild toshbosma kitoblar mavjud. Eng noyob qo‘lyozmalardan biri – Mahmud az-Zamaxshariyning “al-Kashshof” asaridir. Ushbu asarni har tomonlama o‘rganish va ahamiyatini jamoatchilikka yetkazish maqsadida, ushbu ilmiy-amaliy sayyor seminar tashkil etildi.
Ilmiy-amaliy seminarda Diniy idora Kotibiyat bo‘limi mudiri Muhammad Ayubxon Homidov Mahmud az-Zamaxshariy ulug‘ mufassir, Islom ilmlarining deyarli barcha sohalarida chuqur ilmga ega bo‘lgan olim, arab tili grammatikasini ishlab chiqqan va ilm-fanning ko‘plab sohalarida shuhrat qozongan zabardast ulamo ekani to‘g‘risidagi ma’lumotlarni keltirdi.
– Mahmud az-Zamaxshariy tafsir, fiqh, qiroat, tilshunoslik, adabiyot, jo‘g‘rofiyaga oid oltmishga yaqin asar ta’lif etgan. Uning eng mashhur asari “al-Kashshof”kitobidir. Imom Zamaxshariy ijodlarining eng mo‘tabari “al-Kashshof” nomli tafsir hisoblanadi. Ushbu asarning to‘liq nomi “Al-Kashshof an haqoiqit-tanziyl fi vujuhit-ta’vil” deb nomlanadi, deya ushbu asarning mazmun-mohiyati haqida nutq qildi Fatvo bo‘limi mudiri Xomidjon Ishmatbekov.
Shuningdek, ilmiy-amaliy seminarda Surxondaryo viloyatidagi Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori Ubaydulla Uvatov “Mahmud az-Zamaxshariyning ma’naviy meroslari”, Toshkent islom instituti o‘qituvchisi Abdulqodir Pardayev “Imom az-Zamaxshariyning “al-Kashshof” asarida e’tiqodiy masalalarning yoritilishi” mavzularida ma’ruzalar o‘qishdi.
Seminar yakunida mavzu yuzasidan fikr-mulohazalar bildirildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Xabar qilganimizdek, O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vaziri boshchiligidagi delegatsiya Iordaniya Hoshimiylar podshohligida bo‘lib qaytishdi.
Safar davomida Din ishlari bo‘yicha qo‘mita birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov Iordaniya Bosh muftiysi doktor Ahmad Ibrohim Hasan al-Hasanot bilan uchrashuv o‘tkazishdi. Unda bugungi global va tez o‘zgaruvchan dunyoda diniy sohada ham bir qator tezkor savollar paydo bo‘layotgani, dinni noto‘g‘ri tushungan shaxslar, mutaassib guruhlar tomonidan asossiz fatvolar tarqatilayotgani, shu bois musulmon olamidagi sog‘lom dunyoqarash sohiblari bo‘lgan olimlar o‘zaro hamkorlikda ishlashlari va dolzarb savollarga hamkorlikda javob berishlari kerakligi ta’kidlandi. Shundan kelib chiqib, ikki mamlakat fatvo markazlari o‘rtasida hamkorlik o‘rnatish va memorandum imzolash, kelajakda o‘zaro tajrbia almashish borasida kelishib olindi.
***
Vaqf, islom ishlari va muqaddas qadamjolar vaziri Muhammad Ahmad al-Xaloyila bilan bo‘lib o‘tgan uchrashuvda esa Din ishlari bo‘yicha qo‘mita va Vazirlik o‘rtasida hamkorolik o‘rnatish, ikki mamlakatdagi diniy soha xodimlarining malaka oshirish markazlari o‘rtasida rasmiy aloqalar o‘rnatish, Vaqf tajribasini o‘rganish, O‘zbekistonlik mutaxassislar uchun qisqa muddatli o‘quvlarni yo‘lga qo‘yish masalalari muhokama qilindi.
***
Shuningdek, tashrif asnosida 2004 yilda Qirol taklifi bilan tayyorlangan va e’lon qilingan «Ammon tashabbusi» xalqaro bayonoti ham o‘rganildi. Mazkur bayonot diniy bag‘rikenglikni mustahkamlash va mutaassiblikka qarshi kurashish kabi masalalarni o‘z ichiga qamrab olgan bo‘lib, hozirda u tarjima qilishga taqdim etildi.
***
Qirol Abdulloh II nomidagi Imomlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi mudiri doktor Abdusattor Muhammad al-Quzo bilan uchrashildi. Qirol tashabbusi bilan 2007 yilda tashkil qilingan markazda mamlakatdagi 8.000 dan ortiq masjid uchun imom va muazzinlar tayyorlanadi va malakasi oshirib boriladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati