Misrda chop etiladigan nufuzli “Al-Ahram” gazetasi sahifasida “Samarqand – moziyga sayohat” sarlavhali maqola bosilib chiqdi, deb xabar bermoqda “Dunyo” AA muxbiri.
Ko'hna va hamisha navqiron Samarqand shahrining sayyohlik salohiyatiga bag'ishlangan ushbu maqola mazkur gazetaning muxbiri, O'zbekistonda yaqinda bo'lib o'tgan muddatidan oldin Prezident saylovi jarayonlarini yoritish uchun akkreditatsiya olgan G'ada Al-Sharkaviy qalamiga mansub.
Muallif O'zbekiston tarixi, madaniyati va an'analari, mamlakatimizning boy sayyohlik imkoniyatlari, shuningdek, turfa o'zbek taomlari haqidagi taassurotlarini atroflicha qalamga olgan.
Uning yozishicha, O'zbekistonga, ayniqsa, ko'hna Samarqand shahriga borib, afsonaviy Registon maydonini o'z ko'zi bilan ko'rishni u bolaligidan orzu qilgan. Uzoq yillik orzu nihoyat 2023 yili ushalgan - u O'zbekistonda muddatidan oldin bo'lib o'tgan Prezident saylovlarini yoritish uchun mamlakatimizga kelishga musharraf bo'lgan.
«9 iyul' kuni bo'lib o'tgan saylovlardan so'ng men tarjimon yo'lboshchim bilan Toshkentdan Samarqand shahriga poyezdda yo'l oldim. Poyezd ham bu mamlakatdagi hamma narsalar singari, toza, ozoda edi. Ikki soatdan sal ko'proq yo'l yurdik.
Mening ixtiyorimda atigi olti soat bo'lgani uchun vaqtdan unumli foydalangan holda o'zim orzu qilgan shaharda ko'nglimga yoqqan hamma narsani ko'rishni xohladim. Mashhur tadqiqotchi va sayohatchi Ibn Battuta bu shaharni eng go'zal va maftunkor shaharlardan biri, ulug'vorlik timsoli, deya mohirona ta'riflagan. YuNYeSKO Samarqandni jahon madaniyatining o'chog'i o'laroq e'tirof etgan.
Erta tongdanoq shahar bo'ylab sayohatim arab tilini yaxshi biladigan tajribali mutaxassis hamrohligida boshlandi”, deb yozadi muallif.
Maqola davomida gazetxonlar e'tiboriga Go'ri Amir majmuasi, Registon maydoni, Shohi-Zinda, Bibixonim me'moriy majmuasi va boshqa diqqatga sazovor maskanlar haqidagi ma'lumotlar havola etiladi.
“Ba'zi rivoyatlarda nomi “Zamin sayqali” deya zikr etilgan Samarqandni ko'pincha moviy gumbazlar shahri, deb ham atashadi. Uning tarixi miloddan avvalgi 1,5 ming yildan ko'proq davrga borib taqaladi. Shahar O'zbekistonning shimoli-sharqidagi Zarafshon daryosi vohasida joylashgan. Bugungi kunda Samarqand respublika poytaxti Toshkentdan keyin ikkinchi o'rinda turadigan muhim shahar hisoblanadi”, deb yozadi muallif.
«Dunyoning ko'plab mamlakatlariga sayohat qilganimga qaramay, O'zbekiston menga juda tanish bo'lib tuyuldi. Bu o'lkaning ko'chalari, odamlari, oshxonasi, urf-odatlari va boy tarixi menda katta taassurot qoldirdi. Samarqandga sayohat orqali uzoq yillik orzuim ushaldi. Bu erda o'zimni go'yo vaqt mashinasiga o'tirgan holda uzoq o'tmishga sayohat qilgandek his qildim.
Ma'lumot o'rnida qayd etish joizki, “Al-Ahram” gazetasi 1875 yil avgust oyida Misrning rasmiy gazetasi sifatida dunyo yuzini ko'rgan. U Misr va arab dunyosidagi eng yirik nashr bo'lib, kunlik adadi 1 million nusxani tashkil etadi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Otalari ularga birinchi maktubni yubordi. Lekin ular uni o‘qish uchun ochmadilar, balki har birlari maktubni peshonalariga surtib: “Bu buyuk habibimizdandir”, dedilar. Ushbu xatning ko‘rinishiga nazar qilib, uni chiroyli qutiga solib qo‘yishdi. Bolalar boshqa paytlarda maktubning changini artish uchun olishar va yana joyiga qo‘yib qo‘yishardi. Otalari oilasiga yuborgan hamma xatlarni shunday qilishdi.
Yillar o‘tdi. Ota uyga qaytdi. Lekin ulardan birgina farzand qolgandi. Ota undan so‘radi:
– Onang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Ular qattiq kasal bo‘ldilar. Bizda onamni davolash uchun mablag‘ topilmadi va vafot etdilar.
Ota dedi:
– Birinchi maktubimni ochmadingizmi?! Men sizlarga katta mablag‘ yuborgan edim-ku!
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q!
Ota yana so‘radi:
– Ukang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Siz uning ba’zi o‘rtoqlarini tanirdingiz. Onamning o‘limidan keyin unga nasihat qiladigan va uni to‘g‘ri yo‘lga soladigan kimsa topilmadi. U do‘stlari bilan ketdi.
Ota hayratlanib dedi:
– Nima uchun?! Yomon o‘rtoqlarini tark qilib, mening oldimga kelishini yozgan maktubimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il javoban:
– Yo‘q, – dedi.
Ota dedi:
– La havla va la quvvata illa billah. Opang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Turmushga chiqish uchun maslahat so‘ragan haligi yigit bilan nikohlandi va u hozir baxtsiz yashayapti.
Ota darg‘azab bo‘lib dedi:
– Sizlarga bu yigitning obro‘si, xulqi yomonligi va bu to‘yga noroziligim haqida yozgan xatimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q! Biz xatlaringizni bir chiroyli qutida saqladik. Doim uni ziynatladik, peshonamizga surtdik, lekin o‘qimadik.
Bu oilaning ahvoli, uning birligi qanday tarqalib ketgani, otaning maktubini o‘qimay, undan manfaat olmay, balki uni muqaddaslab, unda yozilganlarga amal qilmay, hayotlarini qiyinlashtirganliklari haqida tafakkur qildim. So‘ng stol ustidagi chiroyli qutiga solib qo‘yilgan Qur’oni Karimga nazar soldim... Sho‘rim qurisin!
Albatta, men Allohning Maktubiga anavi bolalar otalarining xatlariga muomala qilganlari kabi munosabatda bo‘lyapman. Men Mus'hafni stolim ustiga qo‘yganman-u, lekin uni o‘qimayman, undagi narsalardan foydalanmayman ham. Axir, u butun hayotimning dasturi-ku!
Robbimga istig‘for aytdim. Mus'hafni ochdim va hech qachon uni tark etmaslikka qaror qildim.
Arab tilidan Ziyoda Mirahmatova tarjimasi