Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Yanvar, 2025   |   16 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:46
Peshin
12:38
Asr
15:39
Shom
17:23
Xufton
18:41
Bismillah
16 Yanvar, 2025, 16 Rajab, 1446

Irim va xurofotlarga ishonmang!

22.12.2018   5371   5 min.
Irim va xurofotlarga ishonmang!

YOMON BO‘LMAYDI...

Supurgini tik qilib qo‘ysa, qiblaga qaratsa;

Mehmon ketgandan keyin orqasidan supurilsa;

Qalampir, supurgi kabi narsalarni qo‘ldan qo‘lga bersa;

Oldidan qora mushuk kesib o‘tsa;

Ostonada ko‘rishilsa yoki o‘tirilsa;

Chap qovoq uchsa;

Chap kaft qichisa;

Xo‘roz bemahal qichqirsa;

Bir kunda ikki kelin tushirgan hovliga ikkala kelin bir vaqtda, bitta darvozadan kirib borsa;

Boyo‘g‘li sayrasa;

Duo qilinayotganda dasturxon ustida qalampir yoki pichoq turgan bo‘lsa;

Hovliga majnuntol ekilsa;

Safar oyida to‘y qilinsa;

Anjir daraxtining o‘tini yoqilsa;

Supradagi unni kaftining orqasi bilan to‘plasa;

Suprani yozgan odamdan boshqasi yig‘ishtirsa;

Shomdan keyin so‘rab chiqqanga sigir suti berilsa;

Birov tishlagan narsani yesa;

Piyoladagi choy tugamasdan, ustiga choy quyilsa... HЕCh NARSA BO‘LMAYDI!

* * *

BAXT YOKI BAXTSIZLIK...

Peshonaning kengligi;

Qo‘lning uzunligi;

Tana a’zolarining shakli, hajmi;

Ko‘zning rangi;

Chiptadagi raqamlarning mutanosibligi;

Siniq oynaga qarash;

Xontaxta yoki stolning burchagiga o‘tirish;

Supurgi yoki o‘qlov uchida turtish BILAN YUZAGA KЕLMAYDI!

* * *

DAROMAD VA BARAKAGA...

Choyning ustidagi pufakchalarni sochga surtish;

O‘ng kaft qichishi;

Birinchi sotilgan narsaning pulini barcha matolarga tekkizib chiqish;

Dam urilgan pulni hamyonda asrash;

Ertalabda hech kimga, hatto oila a’zolariga ham pul bermaslik

ASOS BO‘LMAYDI!

* * *

TUG‘RUQNING OG‘IR YOKI YENGIL KЕCHISHI...

Ko‘rpa-to‘shaklarning astar tomoni bilan taxlanganiga;

Homiladorlik davrida g‘o‘zapoya o‘tini tandirga ildiz tomoni bilan solinganiga;

Kasalxonaga ketayotib, kiyimlarni ilgichlardan chiqarib yoki kir yoyish uchun bog‘langan dorlarni yechib yoxud shkaf kabi jihozlarning eshiklarini ochishga;

Suvda qaynatilgan moshning tez ochilishiga BOG‘LIQ EMAS!

* * *

NAZAR VA KO‘Z TЕGISHIDAN...

Darvoza tepasiga, hovlidagi ustunlarga osiladigan hayvon kalla suyagi, taqa, isiriq, qalampir kabi narsalar;

Burjga qarab tavsiya qilinadigan turli rangli toshlar;

Qo‘lga, bo‘yinga osilgan ko‘zmunchoq, kiyimga qadab qo‘yilgan do‘lana KABI NARSALAR SAQLAMAYDI!

* * *

KIMNINGDIR O‘LIMIGA...

Yulduz uchishi;

Idish-tovoqlarni qozonning ichiga solib yuvish;

Go‘dakni derazadan uzatish, olish;

Beshikni ikki kishi ko‘tarishi;

Pichoq damining tepaga qarab turib qolishi;

Odamning egnida kiyim chatilishi, tikilishi

SABAB BO‘LMAYDI!

* * *

BULARGA ISHONSANGIZ ADASHASIZ!

Kechqurun tirnoq olsa (yoki seshanba, shanba va hokazo kunlari) tirnoq olsa, bir yomonlik keladi;

Chaqaloqni juma kuni cho‘miltirib bo‘lmaydi, savobini ko‘tara olmaydi;

Duo qilinayotganda dasturxon ustida pichoq tursa, uydan baraka uchadi;

Shomdan keyin sut, qatiq sotilsa yoki berilsa, sigirning suti kamayadi;

Azali xonadon a’zolari marhumning “qirqi chiqqunicha” tuxum yeyishlari gunoh;

Taom avvalini go‘sht bilan boshlasa, bosh farzandi o‘g‘il bo‘ladi;

Taomning qirmochini yegan yoki qozon tagini yalagan qizning to‘yida yomg‘ir yog‘adi;

Erkak kishi uydan chiqarkan, yo‘lini ayol kishi kesib o‘tsa o‘sha kuni ishi yurishmaydi;

Tirik odamning bo‘yini qarichlab yoki boshdan oyog‘igacha metrlab o‘lchab bo‘lmaydi, o‘likni o‘lchagandek bo‘ladi;

Yangi tug‘ilgan chaqaloqni “qirqi chiqmasdan” yuvintirib, soch va tirnoqlarini olib bo‘lmaydi;

Shanba kuni qo‘ldan pul ketsa, faqirlik keladi, aksincha, pul kelsa, boylik keladi;

Supurgini qo‘shniga berib bo‘lmaydi, uydan baraka qochadi;

Qo‘shnidan supurgi, igna so‘rab bo‘lmaydi, yo‘qsillik keltiradi;

Nonni dasturxonga toq qo‘yib bo‘lmaydi, azali joyda toq qo‘yiladi;

Chorshanba kuni soch-soqol olib bo‘lmaydi, chunki u kuni hatto to‘ng‘iz ham tuk tashlamas ekan;

To‘q ko‘k rangli libosni kiyib bo‘lmaydi, chunki u azadorlarning libosi hisoblanadi 

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Hijri Ismoil

14.01.2025   3773   4 min.
Hijri Ismoil

Hijri Ismoil — Ka’ba yaqinida joylashgan yarim oy shaklidagi hudud. Hijri Ismoil “Ismoil toshi” degan ma’noni anglatadi. Aynan shu yerda Ibrohim alayhissalom rafiqalari Hojar va o‘g‘li Ismoilni qoldirganlar. Hijri Ismoil Xatim ham deb nomlanadi. Xatim deb nomlanishiga sabab u Ka’badan sindirib, ya’ni ajratib olingandir.

  • Hijr marmardan qilingan.
  • Xatim devorining balandligi 1 metr-u 32 sm.
  • Devorning eni 1 metr-u 55 sm.
  • Ikki kirish orasidagi masofa 8 metr-u 77 sm.
  • Ka’ba devoridan Xatim devorigacha 8 metr-u 46 sm.
  • Ka’badan Xatimgacha mavjud bo‘lak 3 metr.
  • Multazam tomondagi ochiqlik o‘lchami 2 metr-u 29 sm.
  • Muqobil ochiqlikdagi o‘lcham 2 metr-u 23 sm.
  • Tashqaridan devor aylanasining uzunligi 21 metr-u 57 sm.

Hijri Ismoil haqida qiziqarli ma’lumotlar

  1. Ibrohim va Ismoil alayhissalom Ka’bani qurganlarida, Hijri Ismoil baytning bir qismi hisoblangan. Ibrohim alayhissalom qurgan Ka’ba devori Hijri Ismoilni ham o‘rab olgan edi. Hozirgi paytda Ka’ba bilan Hijri Ismoilning tashqi devori orasidagi bo‘shliq joy bor. Ka’bani tavof qilganda o‘sha oraliq hududga kirmasdan aylanish kerak, sababi bu joy ham Ka’baning bir qismi sanaladi.
     
  2. Keyinchalik qurayshliklar Ka’bani qayta tiklaganlarida, Baytulloh kub shaklida bo‘ldi va Hijri Ismoil devori Ka’baga tutash yarim doira shaklida qoldi. Bu yerda Ismoil va uning onasi Hojar onamizning qabri bor, degan fikr bor, lekin bu ilmiy jihatdan asosli emas.
     
  3. Qurayshliklar Makkada sodir bo‘lgan toshqin va yong‘indan so‘ng ba’zi joylari buzilgan Ka’bani qayta tikladilar. Ka’bani rekonstruksiya qilish rejasida Hijri Ismoil Ka’baning umumiy maydoniga kirishi kerak edi, ammo Qurayshda buning uchun yetarli mablag‘ yo‘q edi.
  4. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan xatim haqida so‘rab: «U Ka’badanmi?» desam, u zot: «Ha», dedilar. Men: «Unda nima uchun Ka’baga qo‘shib yuborishmagan?» desam, u zot: «Qavmingning, ya’ni Qurayshning mablag‘i yetmay qolgan…», dedilar» (Imom Buxoriy rivoyati).

  5. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Men Ka’ba ichiga kirib namoz o‘qishni yaxshi ko‘rar edim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘limdan ushlab hijrga kirgizdilar, Ka’baga kirishni xohlasang, mana shu yerda ham o‘qiyvergin. Chunki u Ka’badan bir bo‘lakdir», dedilar», deb aytdilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).
     
  6. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ey Oisha, agar qavming johiliyatdan endi qutulganini hisobga olmaganimda Ka’bani buzishga buyurib, uning chiqib ketgan (Hijri Ismoil) joyini kirgizib, yerga yopishtirib, ikki eshik, ya’ni sharq va g‘arb tomondan eshik ochib, Ibrohim alayhissalom bunyod etgan poydevorga yetkazar edim», dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
     
  7. Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Men Hijrda turar, Quraysh esa tungi sayrim (Isro) haqida savollar berar edi. Ular Baytul Maqdisdagi men eslab qololmagan narsalar haqida so‘rashganida avval hech qachon bo‘lmagan qattiq qayg‘uga cho‘mdim. Shunda qarab turgan tomonimda Alloh Quddusni ko‘z o‘ngimda gavdalantirdi – ular mendan nima haqida so‘rasa, shuning xabarini berardim… (Imom Muslim rivoyati). Salaflardan qilingan rivoyatda «Xatimda, mezob ostida duolar mustajobdir», deyilgan.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.