Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446

Irim va xurofotlarga ishonmang!

22.12.2018   5593   5 min.
Irim va xurofotlarga ishonmang!

YOMON BO‘LMAYDI...

Supurgini tik qilib qo‘ysa, qiblaga qaratsa;

Mehmon ketgandan keyin orqasidan supurilsa;

Qalampir, supurgi kabi narsalarni qo‘ldan qo‘lga bersa;

Oldidan qora mushuk kesib o‘tsa;

Ostonada ko‘rishilsa yoki o‘tirilsa;

Chap qovoq uchsa;

Chap kaft qichisa;

Xo‘roz bemahal qichqirsa;

Bir kunda ikki kelin tushirgan hovliga ikkala kelin bir vaqtda, bitta darvozadan kirib borsa;

Boyo‘g‘li sayrasa;

Duo qilinayotganda dasturxon ustida qalampir yoki pichoq turgan bo‘lsa;

Hovliga majnuntol ekilsa;

Safar oyida to‘y qilinsa;

Anjir daraxtining o‘tini yoqilsa;

Supradagi unni kaftining orqasi bilan to‘plasa;

Suprani yozgan odamdan boshqasi yig‘ishtirsa;

Shomdan keyin so‘rab chiqqanga sigir suti berilsa;

Birov tishlagan narsani yesa;

Piyoladagi choy tugamasdan, ustiga choy quyilsa... HЕCh NARSA BO‘LMAYDI!

* * *

BAXT YOKI BAXTSIZLIK...

Peshonaning kengligi;

Qo‘lning uzunligi;

Tana a’zolarining shakli, hajmi;

Ko‘zning rangi;

Chiptadagi raqamlarning mutanosibligi;

Siniq oynaga qarash;

Xontaxta yoki stolning burchagiga o‘tirish;

Supurgi yoki o‘qlov uchida turtish BILAN YUZAGA KЕLMAYDI!

* * *

DAROMAD VA BARAKAGA...

Choyning ustidagi pufakchalarni sochga surtish;

O‘ng kaft qichishi;

Birinchi sotilgan narsaning pulini barcha matolarga tekkizib chiqish;

Dam urilgan pulni hamyonda asrash;

Ertalabda hech kimga, hatto oila a’zolariga ham pul bermaslik

ASOS BO‘LMAYDI!

* * *

TUG‘RUQNING OG‘IR YOKI YENGIL KЕCHISHI...

Ko‘rpa-to‘shaklarning astar tomoni bilan taxlanganiga;

Homiladorlik davrida g‘o‘zapoya o‘tini tandirga ildiz tomoni bilan solinganiga;

Kasalxonaga ketayotib, kiyimlarni ilgichlardan chiqarib yoki kir yoyish uchun bog‘langan dorlarni yechib yoxud shkaf kabi jihozlarning eshiklarini ochishga;

Suvda qaynatilgan moshning tez ochilishiga BOG‘LIQ EMAS!

* * *

NAZAR VA KO‘Z TЕGISHIDAN...

Darvoza tepasiga, hovlidagi ustunlarga osiladigan hayvon kalla suyagi, taqa, isiriq, qalampir kabi narsalar;

Burjga qarab tavsiya qilinadigan turli rangli toshlar;

Qo‘lga, bo‘yinga osilgan ko‘zmunchoq, kiyimga qadab qo‘yilgan do‘lana KABI NARSALAR SAQLAMAYDI!

* * *

KIMNINGDIR O‘LIMIGA...

Yulduz uchishi;

Idish-tovoqlarni qozonning ichiga solib yuvish;

Go‘dakni derazadan uzatish, olish;

Beshikni ikki kishi ko‘tarishi;

Pichoq damining tepaga qarab turib qolishi;

Odamning egnida kiyim chatilishi, tikilishi

SABAB BO‘LMAYDI!

* * *

BULARGA ISHONSANGIZ ADASHASIZ!

Kechqurun tirnoq olsa (yoki seshanba, shanba va hokazo kunlari) tirnoq olsa, bir yomonlik keladi;

Chaqaloqni juma kuni cho‘miltirib bo‘lmaydi, savobini ko‘tara olmaydi;

Duo qilinayotganda dasturxon ustida pichoq tursa, uydan baraka uchadi;

Shomdan keyin sut, qatiq sotilsa yoki berilsa, sigirning suti kamayadi;

Azali xonadon a’zolari marhumning “qirqi chiqqunicha” tuxum yeyishlari gunoh;

Taom avvalini go‘sht bilan boshlasa, bosh farzandi o‘g‘il bo‘ladi;

Taomning qirmochini yegan yoki qozon tagini yalagan qizning to‘yida yomg‘ir yog‘adi;

Erkak kishi uydan chiqarkan, yo‘lini ayol kishi kesib o‘tsa o‘sha kuni ishi yurishmaydi;

Tirik odamning bo‘yini qarichlab yoki boshdan oyog‘igacha metrlab o‘lchab bo‘lmaydi, o‘likni o‘lchagandek bo‘ladi;

Yangi tug‘ilgan chaqaloqni “qirqi chiqmasdan” yuvintirib, soch va tirnoqlarini olib bo‘lmaydi;

Shanba kuni qo‘ldan pul ketsa, faqirlik keladi, aksincha, pul kelsa, boylik keladi;

Supurgini qo‘shniga berib bo‘lmaydi, uydan baraka qochadi;

Qo‘shnidan supurgi, igna so‘rab bo‘lmaydi, yo‘qsillik keltiradi;

Nonni dasturxonga toq qo‘yib bo‘lmaydi, azali joyda toq qo‘yiladi;

Chorshanba kuni soch-soqol olib bo‘lmaydi, chunki u kuni hatto to‘ng‘iz ham tuk tashlamas ekan;

To‘q ko‘k rangli libosni kiyib bo‘lmaydi, chunki u azadorlarning libosi hisoblanadi 

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Hukm chiqarishda hadisning ahamiyati

16.01.2025   6473   2 min.
Hukm chiqarishda hadisning ahamiyati

Hazrat Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Qur’oni karimning sharhlovchisi sifatida hukm chiqarish vakolatiga ega edilar. Shunga binoan hadis hukm chiqarish bo‘yicha ikki asosiy sohani qamrab oladi.
Birinchi soha: Qur’oni karimda zikr etilgan hukmlarni yoritib berish.
Ikkinchi soha: Qur’oni karimda  ko‘rsatilmagan masalalarni hukm shaklida belgilash.
Birinchi sohada hadis Qur’oni karim oyatlarini tafsir qiladi. Umumiy ma’noga ega bo‘lganini xoslashtiradi, ya’ni unga xususiy ma’no beradi, mutloq, ya’ni, qayd va shartsiz oyatlarni qaydlaydi. 
Shu o‘rinda ba’zi bir misollar keltirib o‘tamiz. Qur’oni karimda “Namoz o‘qinglar” deb amr qilingan. Lekin namozlarning soni, sifati, rak’atlarining soni Payg‘ambarimiz alayxissalom tomonidan belgilangan va amalda ko‘rsatib berilgan. Bu esa mujmal iborani izohlash misoli.
Umumiy mazmunni xos qilish uchun misol. Qur’oni karimda meros tizimi umumiy ma’noda kelgan. Ya’ni meros qoldirish va meros olish huquqi berilgan. Lekin Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam meros olish uchun din birligi, qotil bo‘lmaslik va qul bo‘lmaslikni shart qilib qo‘yib uni xoslashtirganlar. Masalan, o‘z otasini o‘ldirgan yoki nohaq yo‘l bilan uning o‘limiga sabab bo‘lgan farzand otasidan meros olish xuquqidan mahrum bo‘ladi.
Ikkinchi soha bo‘yicha hadisga tegishli masalalar. Zarurat chog‘ida Qur’oni karimda aytilmagan biron bir yangi hukmni hadis hukm qilib belgilab beradi. Bu o‘rinda ayrim hukmlar Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamdan maxfiy vahiy yoki ilhom orqali sodir bo‘lgan va ba’zilari u zotning ijtihodlari va shaxsiy fikrlaridan kelib chiqqan. Albatta, Payg‘ambarimiz alayhissalom ijtihod qilishda ham islom ruhi va falsafasini nazarda tutar edilar.
Bu o‘rinda ko‘p misollar berish mumkin. Masalan, momoga merosdan oltidan bir hissa berish, nikoh bitimining to‘g‘ri bo‘lishi uchun guvohlar shartligi, badan a’zolari xun bahosini belgilash kabi hukmlar kiradi.
Islom shariatida hadislarning o‘rni ahamiyatli ekani ko‘rinib turibdi. Hukmlar faqatgina Qur’oni karimning o‘zidan olinmaydi. Qur’oni karimda kelgan ko‘pgina hukmlar tafsilotini bilish uchun hadislar muhim ahamiyat kasb etadi. Balki shar’iy hukmlarning bir qanchasi hadislar orqali kelib chiqqan ekan.     

Oybek Hoshimov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.


 

MAQOLA