Quyida keltiriladigan fikrlar, hikmatlar ijtimoiy tarmoqlardagi turli sahifalardan olib tarjima qilingan. Bundan tashqari sahobai kiromlar, ulug‘ olimlar, Yaqin Sharq, Osiyo, Yevropa va Amerika mutafakkirlarining bir qator fikrlari ham berilgan.
*****
Xudbinlik, odobsizlik yoyilgan zamonda odob bilan muomala qilish e’tiborni tortadigan narsaga aylanib qoldi.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Sizlarga shunday zamon keladiki, u paytda keksalaringiz gunoh qiluvchi, olimlaringiz munofiq, kichiklaringiz kattalarni hurmat qilmaydigan, boylaringiz faqirlarga yordam bermaydigan bo‘ladi.
Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhu
*****
Adolat davomli bo‘lsa, hamma joyning obod bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
Zulm davom etsa, hamma joyning xarob bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
Ibn Xaldun rahimahulloh
*****
Odamlarga gaplaring bilan emas, amaling bilan nasihat qil.
Hasan Basriy rahimahulloh
*****
Odamlar sizni kechirishaveradi-kechirishaveradi. Shu shart bilanki, siz puldor, mol-davlatli kimsa bo‘lishingiz kerak.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Insonlar bilan bo‘ladigan aloqalardagi eng katta muammolardan biri – biz suhbatdoshimizni tushunish maqsadida emas, unga javob qaytarish maqsadida jim turib eshitamiz.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Agar mening fikrlashim va uslubim sizga yoqmasa, shuni bilingki, men sizning qiziqishingizni uyg‘otaman degan maqsadda uyqudan turganimni hech eslolmayman.
Uill Smit
*****
Suhbat aqlning qandayligini ko‘rsatsa, g‘azab axloqning qandayligini ko‘rsatadi.
“Odob va hikmat durdonalari”
*****
Ehtirom muhabbatdan minglab millar oldinga o‘tib ketgan.
“Odob va hikmat durdonalari”
*****
Aql kabi boylik, johillik kabi faqirlik, odob kabi meros yo‘q.
“Odob va hikmat durdonalari”
*****
Odamlar boshqalar ustidan hukm chiqarishga shoshiladilar, lekin o‘zlarini tuzatishga shoshilmaydilar.
“Odob va hikmat durdonalari”
*****
Erkak xato qilganda, ayol xafa bo‘ladi, erkak uzr so‘raydi.
Ayol hato qilganda, erkak g‘azablanadi, ayol yig‘laydi, erkak yana uzr so‘raydi.
Mark Tven
*****
Saodat – his-tuyg‘udir. Lekin ba’zi vaqtlarda u shaxs bo‘ladi.
“Odob va hikmat durdonalari”
Internet materiallaridan to‘plab, tarjima qiluvchi
Nozimjon Iminjonov
Saudiyalik bir shifokor ayol hikoya qiladi: "Muhammad ismli yoshi taxminan o‘ttizlarda bo‘lgan bir yigit qabulimga keldi. Uning yonida onasi bor edi — u undan qochmoqchi bo‘lar, u esa uni bag‘riga bosardi.
Onasi ro‘molini uloqtirardi, u esa qaytadan joyiga to‘g‘irlab qo‘yardi. Uning qo‘llarini tishlar, tirnardi, yuziga tuflardi — u esa jilmayardi.
Onasi shifoxonaga kirdi-yu, ro‘molini uloqtirib, aqli yo‘q majnun odam kabi kulib, shifokorning stoli atrofida yugurib aylana boshladi.
Shunda men so‘radim:
— Bu kim?
— Onam, — dedi u.
— Unga nima bo‘lgan?
— Ular shu hollarida, aqlsiz tug‘ilganlar, — dedi u.
— Unday bo‘lsa, siz qanday tug‘ilgansiz?
— Bobom ularni otamga olib bergan ekanlar, shoyad farzandli bo‘lar deb. Otam bir yildan so‘ng uni taloq qilgan ekanlar. Onam menga homilador bo‘lgan ekanlar. So‘ng men tug‘ilganman.
— Qachondan beri ularga qaraysiz, parvarish qilasiz?
— O‘n yoshimdan beri. Ularga ovqat tayyorlayman, qarayman. Uxlamoqchi bo‘lsam, chiqib ketib qolsalar qidirib yurmayin deb oyog‘imni oyoqlariga bog‘lab uxlayman...
— Nega bugun bu yerga olib keldingiz?
— Ularning qon bosimlari yuqori, qandli diabet kasallari bor.
Onasi kulib:
— Kartoshka ber, — dedi.
U berdi. Onasi yuziga tufladi. U kulib, yuzini tozaladi.
Shunda men so‘radim:
— U sizga ona ekanini biladilarmi, sizni taniydilarmi?
— Yo‘q, vallohi, men o‘g‘lilari ekanimni bilmaydilar. Lekin Yaratgan Robbim biladiki, u zot mening onamdirlar.
Onasi qarab turib:
— Ey o‘g‘lim, sen yolg‘onchisan! Nega meni Makkaga olib bormayapsan? — dedi.
U esa:
— Payshanba kuni olib boraman deb aytmadimmi, onajon? Payshanba kuni boramiz — dedi.
Men so‘radim:
— Uning zimmasidan (aqli joyida emasligi sabab) soqit bo‘lsa, Makkaga olib borish kerakmi?
U javob berdi:
— Opa, onam bilan Robbimning huzuriga hisobda turganimizda: “Muhammad, nega meni Makkaga olib bormagan eding?” — deyishini xohlamayman.
Men Robbimga qarata: “Robbim, men onamni yelkamda opichlab ko‘tardim, tavof qildirdim, zamzam ichirdim, Ka’baga qaratib qo‘ydim”, deyishni xohlayman.
Yana: “Allohim! Garchi ularning aqllari bo‘lmagan bo‘lsada, mening onam ekanlarini albatta Sen bilguvchisan!”, deyishni istayman”, dedi.
Men jim bo‘lib qoldim, ko‘zim yoshga to‘ldi. So‘ngra unga:
— Onangga ko‘rsatgan bu ehtiroming uchun Alloh senga ajru mukofotlar ato etsin! Bugungiday ota-onaga yaxshilik qilishni ko‘rmaganman.
U esa javob berdi:
— Men bu ishimni (kuni kelib) farzandlarim ham menga shunday muomala qilishlari umidila qilapman. Chunki birrul volidayn (albatta qaytadigan) qarzdir".