Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bolalaringizga odob beringlar va odoblarini chiroyli qilinglar” (Imom Muslim rivoyati), deb marhamat qilganlar.
Yuz yillar muqaddam Maxmudxo‘ja Behbudiy hazratlari: “Taraqqiy etgan millatlarning onalari o‘qitur ekan, biz avval onalarimizni o‘qitib, ularga til o‘rgatmog‘imiz kerak. Chunki bizning ilm va tilsizligimiz ulardandir”, deya bong urgan edi.
Bu bong hanuzgacha o‘z jarangida qolmoqda. Millatimizning yetuk namoyondalari hayotiga nazar tashlasak, ularni aynan onalari ilmli qilib tarbiyalaganlarini ko‘ramiz: Muqumiy onasi Oishabibidan, Munavvarqori onasi Xosiyatxondan, Fitrat onasi Bibijondan, Isoqxon Ibrat onasi Hurbibidan tarbiya va ilk ilm sirlarini o‘rganishgan.
Abdulla Avloniy: “Tarbiyani kimlar qilur? Qayda qilinur?” – degan savolga, “Birinchi – uy tarbiyasi. Bu ish ona vazifasidir”, deya javob bergan.
Afsuski, bugungi kunda aksar ayollarimizning mashg‘ulotlari kiyim-kechak, gap-gashtak, qozon-tovoq, mehmon kutish, teleseriallar ko‘rish bo‘lib qoldi, ular oldi-qochdi mavzularga boy gazetalar o‘qishdan nariga o‘tishmaydi. Bu holat uchun asosan erlar javobgarlikni bo‘yinlariga olishlari darkor.
Modomiki xotinlar farzand tarbiyasiga so‘nggi vazifa sifatida qarab, yoinki uni boshqalarga topshirib, mas’uliyatsizlik ko‘rsatar ekan, millatimiz shafqatsiz dardga giriftor bo‘lishi turgan gap. Bola onadan tarbiya olmas ekan, uni hech bir muallim tuzata olmaydi.
Bekobod tumani “Ulug‘bek” jome masjidi
imom-xatibi Xolboyev X.
Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.
Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.
Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.