Bugungi kunda diniy soha vakillarining aholi o‘rtasida faolligini, fuqarolarning diniy-ma’rifiy sohadagi bilimlarini oshirish borasida o‘rni beqiyosdir. Davlatimiz rahbari turli uchrashuvlarda diniy soha vakillari bo‘lgan imom xatiblar va otinoyilarning jamiyatda faol bo‘lishga chaqirdilar. Diniy soha vakillarining zamon bilan hamnafas bo‘lishlari, doimiy ravishda ilmlarini boyitib borishlari, inson psixologiyasini yaxshi tushunishi ular uchun tashkil etilayotgan malaka oshirish darslariga bog‘liqdir.
Bugun, 8 noyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi Toshkent islom institutida diniy soha vakillari faoliyatini yanada takomillashtirish, ularning bilimlarini oshirib borish maqsadida, Toshkent viloyatida faoliyat yuritayotgan otinoyilar uchun qisqa muddatli malaka oshirish o‘quv kurslari tashkil etildi.
O‘quv mashg‘ulotlarini O‘zbekiston musulmonlari idorasi, Xalqaro islom akademiyasi va Toshkent islom institutidan jalb qilingan ulamolar va professor-o‘qituvchilar olib bormoqdalar.
Otinoyilar “Qur’on tafsiri”, “Oilaviy munosabatlarni huquqiy tartibga solinishi”, “Islomda ayollar huquqi”, “Ayollarga xos fiqhiy masalalar”, “Islomda nikoh va taloq masalalari”, “Xatoba ilmi” va “Otinoyilar mas’uliyati va vazifalari” va boshqa mavzulardagi ma’ruzalarni tingladilar.
Mashg‘ulotlar ma’ruza, trening, muhokama va savol-javob tarzida o‘tkazilib, otinoyilar o‘zlarini qiziqtirgan savollariga batafsil ma’lumot oldilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.
Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.
Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.