Azizlar, Islom dinimiz poklik dini hisoblanadi. Insonning tanasi ham, qalbi ham pok bo‘lishi lozim. Ibodat oldidan ham, taom yeyish oldidan ham, mehmonga borish oldidan ham, xullas, barcha o‘rinlarda poklikga targ‘ib etilgan.
Pok insonning tanasidan yoqimsiz hid kelmaydi. Atrofdagilar ham uni yaxshi ko‘radi. O‘sha odamning o‘zi ham xushnud kayfiyatda yuradi. Agar inson poklikka e’tibor bermasa, tanasi terlashi va yuvilmagani oqibatida zararli mikroblar ko‘payib, undan yomon hid kelishi va mikroblar turli kasalliklarga sabab bo‘lishi mumkin.
Insonning deyarli barcha a’zolarida turli ko‘rinishda va kattalikda mikroblar bo‘lib, ular teri, quloq, burun, og‘iz, ko‘z va boshqa a’zolarda o‘rnashib oladi. Agar inson o‘sha a’zolarini muntazam yuvib tursa, mazkur mikroblarning ko‘pidan tezda xalos bo‘ladi.
Ushbu suratda inson terisida doimiy yashaydigan bakteriyalar ko‘rinib turibdi. Ular millionlab marta kattalashtirib ko‘rsatadigan elektron mikroskopda tasvirga olingan. Bular bakteriyalarning bir turi. Bundan tashqari yana boshqa turdagi bakteriyalar ham bor.
Inson terisida 500-1000 turdagi bakteriyalar yashaydi. Ajablanarlisi shuki, har bir insonda o‘sha insonning o‘ziga xos bo‘lgan bakteriyalar ham bor ekan. Bakteriolog va mikrobiolog olimlarning ta’kidlashlaricha, insonning o‘ziga xos bo‘lgan mikroblari uning ruhiy va fiziologik holatiga qarab rivojlanar va shaklini o‘zgartirar ekan.
Agar siz bir kunda bir necha bor qo‘lingizni yuvsangiz, qo‘lingizdagi millionlab zararli mikroblardan xalos bo‘lasiz. Quyidagi rasmda yuvilmagan qo‘ldagi mikroblarning mikroskop orqali olingan suratini ko‘rib turibsiz.
Shuningdek, bir kunda bir necha marta yuzingizni yuvsangiz, undagi millionlab xatarli bakteriyalardan qutulasiz. Bu kabi tez-tez yuvish mazkur mikroblar sonining ortishini keskin pasaytiradi. Quyidagi rasmda yuz va boshqa a’zolar terisida bo‘ladigan bakteriyalarning mikroskopdagi tasvirini ko‘rib turibsiz.
Soha mutaxassislari “Albatta, har kuni og‘iz va burunni bir necha marta yuvib turish ko‘p sonli mikroblarning yo‘qolishiga hamda teri va nafas olish organlarining kasallanishidan saqlanishiga yordam beradi” deyishgan. Siz mana bu rasmda og‘iz bo‘shlig‘i, xususan, tildagi mikroblarning mikroskop orqali ko‘rinishini ko‘rib turibsiz.
Ha, azizlar, bu aytilgan gaplarga shuni qo‘shimcha qilamizki, tahorat va g‘usl turli teri-tanosil va og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklarining oldini olishda eng samarali vositadir. Biz mo‘min-musulmonlar har kuni bir necha bor tahorat olamiz. Tahorat asnosida qo‘llarimizni, yuzlarimizni, bilaklarimizni, oyoqlarimizni, oyoq-qo‘l bo‘g‘imlarimizni hamda barmoqlarimiz orasini yuvamiz. Shu sababli bu kabi noqulayliklar bizni bezovta qilmaydi.
Dinimiz bizni nega poklikka buyurganining hikmatlaridan birini bilib oldik. Poklikning hali biz bilmagan sir-asrorlari, hikmatlari juda ham ko‘p. Shuning uchun biz Dinimiz ko‘rsatmalariga amal qilib yashasak, Allohning rahmati bilan bu dunyoda ham, oxiratda ham baxt-saodatga erishamiz.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday degan:
إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ
“Albatta, Alloh tavba qiluvchilarni sevadi va poklanuvchilarni sevadi” (Baqara surasi, 222-oyat).
Islom ne’matini bergani uchun Alloh taologa cheksiz hamdu sanolar bo‘lsin!
Abduddoim Kahel maqolasi asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Cavol: Men har yili qurbonlik qilar edim, bu yil ham qurbonlik qilishni niyat qilgan edim. Ammo bu yil muborak haj ibodatini ado qilish nasib qilib haj qilish uchun ketayapman. Shu holatda qurbonligimni qanday ado qilaman?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taolo safaringizni O‘zi oson qilsin. Qurbonlik vojib bo‘lishi uchun kishi muqim bo‘lishi kerak, safarda yurgan musofirlarga qurbonlik qilish vojib bo‘lmaydi.
Musofir kishi qurbonlik qilinadigan kunlar o‘tib ketishidan avval muqim bo‘lib qolsa, bu holatda unga qurbonlik qilish vojib bo‘ladi.
Zimmasiga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan boy kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olib qurbonlik qilinadigan kunlar kelishidan avval safarga chiqib ketsa, uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘ladi. Ammo boyligi nisobga yetmagan va shu sababli unga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olish bilan qurbonlik qilishni nazr qilgan hisoblanadi va bunday kishi qurbonlik qilinadigan kunlari safarga chiqsa ham uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘lmaydi. Nomidan qurbonligini so‘yish uchun biror kishini vakil qilib tayinlaydi (Fatavoi Hindiya).
Demak, agar sizni nisob miqdorida molingiz bo‘lib sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan bo‘lsa va hox qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz ham yoki sotib olmagan bo‘lsangiz ham bu kunlarda safarda bo‘lganingiz sabab sizdan qurbonlik soqit bo‘ladi.
Agar sizni nisobga yetgan molingiz bo‘lmasa va sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan bo‘lsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y ham sotib olmagan bo‘lsangiz sizga qurbonlik vojib emas. Lekin qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz nomingizdan qurbonligingizni so‘yish uchun biror kishini vakil qilasiz.
Bu o‘rinda yana bir jihatga e’tibor qaratishingiz lozim. Agar haj safarida muqimlik holatini topsangiz ya’ni Makkada unga borganingizdan boshlab Minoga chiqadigan kuningizgacha yoki Minodan qaytganingizdan keyin 15 kun tursangiz qurbonlik vojib bo‘ladi. Uni o‘sha yerda yoki vakil orqali o‘z uyingizda so‘ydirishingiz vojib bo‘ladi.
Yana shuni ta’kidlaymizki, mazkur qurbonlik va hajdagi jonliq so‘yish masalalari boshqa-boshqa masalalardir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.