Azizlar, Islom dinimiz poklik dini hisoblanadi. Insonning tanasi ham, qalbi ham pok bo‘lishi lozim. Ibodat oldidan ham, taom yeyish oldidan ham, mehmonga borish oldidan ham, xullas, barcha o‘rinlarda poklikga targ‘ib etilgan.
Pok insonning tanasidan yoqimsiz hid kelmaydi. Atrofdagilar ham uni yaxshi ko‘radi. O‘sha odamning o‘zi ham xushnud kayfiyatda yuradi. Agar inson poklikka e’tibor bermasa, tanasi terlashi va yuvilmagani oqibatida zararli mikroblar ko‘payib, undan yomon hid kelishi va mikroblar turli kasalliklarga sabab bo‘lishi mumkin.
Insonning deyarli barcha a’zolarida turli ko‘rinishda va kattalikda mikroblar bo‘lib, ular teri, quloq, burun, og‘iz, ko‘z va boshqa a’zolarda o‘rnashib oladi. Agar inson o‘sha a’zolarini muntazam yuvib tursa, mazkur mikroblarning ko‘pidan tezda xalos bo‘ladi.
Ushbu suratda inson terisida doimiy yashaydigan bakteriyalar ko‘rinib turibdi. Ular millionlab marta kattalashtirib ko‘rsatadigan elektron mikroskopda tasvirga olingan. Bular bakteriyalarning bir turi. Bundan tashqari yana boshqa turdagi bakteriyalar ham bor.
Inson terisida 500-1000 turdagi bakteriyalar yashaydi. Ajablanarlisi shuki, har bir insonda o‘sha insonning o‘ziga xos bo‘lgan bakteriyalar ham bor ekan. Bakteriolog va mikrobiolog olimlarning ta’kidlashlaricha, insonning o‘ziga xos bo‘lgan mikroblari uning ruhiy va fiziologik holatiga qarab rivojlanar va shaklini o‘zgartirar ekan.
Agar siz bir kunda bir necha bor qo‘lingizni yuvsangiz, qo‘lingizdagi millionlab zararli mikroblardan xalos bo‘lasiz. Quyidagi rasmda yuvilmagan qo‘ldagi mikroblarning mikroskop orqali olingan suratini ko‘rib turibsiz.
Shuningdek, bir kunda bir necha marta yuzingizni yuvsangiz, undagi millionlab xatarli bakteriyalardan qutulasiz. Bu kabi tez-tez yuvish mazkur mikroblar sonining ortishini keskin pasaytiradi. Quyidagi rasmda yuz va boshqa a’zolar terisida bo‘ladigan bakteriyalarning mikroskopdagi tasvirini ko‘rib turibsiz.
Soha mutaxassislari “Albatta, har kuni og‘iz va burunni bir necha marta yuvib turish ko‘p sonli mikroblarning yo‘qolishiga hamda teri va nafas olish organlarining kasallanishidan saqlanishiga yordam beradi” deyishgan. Siz mana bu rasmda og‘iz bo‘shlig‘i, xususan, tildagi mikroblarning mikroskop orqali ko‘rinishini ko‘rib turibsiz.
Ha, azizlar, bu aytilgan gaplarga shuni qo‘shimcha qilamizki, tahorat va g‘usl turli teri-tanosil va og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklarining oldini olishda eng samarali vositadir. Biz mo‘min-musulmonlar har kuni bir necha bor tahorat olamiz. Tahorat asnosida qo‘llarimizni, yuzlarimizni, bilaklarimizni, oyoqlarimizni, oyoq-qo‘l bo‘g‘imlarimizni hamda barmoqlarimiz orasini yuvamiz. Shu sababli bu kabi noqulayliklar bizni bezovta qilmaydi.
Dinimiz bizni nega poklikka buyurganining hikmatlaridan birini bilib oldik. Poklikning hali biz bilmagan sir-asrorlari, hikmatlari juda ham ko‘p. Shuning uchun biz Dinimiz ko‘rsatmalariga amal qilib yashasak, Allohning rahmati bilan bu dunyoda ham, oxiratda ham baxt-saodatga erishamiz.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday degan:
إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ
“Albatta, Alloh tavba qiluvchilarni sevadi va poklanuvchilarni sevadi” (Baqara surasi, 222-oyat).
Islom ne’matini bergani uchun Alloh taologa cheksiz hamdu sanolar bo‘lsin!
Abduddoim Kahel maqolasi asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Janoza namozi tik turgan holda, quyidagi tartibda o‘qiladi:
1. Niyat qilinadi (Niyat qildim 4 takbirli janoza namozini imomga iqtido qilib o‘qimoqlikka, qiblam bo‘lmish muqaddas Ka’ba tomon yuzlandim, xolis Alloh uchun);
2. Faqat birinchi takbirdagina quloq qoqiladi (Allohu akbar);
3. Sano o‘qiladi:
“Subhanakallohumma va bihamdika va tabarokasmuka va ta’ala jadduka va laa ilaha g‘oyruk” (Allohim! Senga hamd aytgan holda Seni poklab yod etaman. Isming muborakdir. Ulug‘liging yuksakdir. Sendan o‘zga iloh yo‘q).
4. Ikkinchi bor takbir aytiladi (Allohu akbar);
5. Nabiy alayhissalomga salavot aytiladi:
“Allohumma solli ’ala Muhammadin va ’ala aali Muhammad. Kama sollayta ’ala Ibrohiyma va ’ala aali Ibrohiym. Innaka hamidum majiyd.
Allohumma barik ’ala Muhammadin va ’ala aali Muhammad. Kama barokta ’ala Ibrohiyma va ’ala aali Ibrohiym. Innaka hamidum majiyd” (Allohim! Ibrohim va uning oilasiga salavot yo‘llaganingdek, Muhammad va uning oilasiga salavot yo‘llagin! Albatta, Sen Hamiyd (barcha maqtovlar ila maqtalgan), Majiyd (shon-sharafi va qadri balandligi cheksiz) Zotsan. Allohim! Ibrohim va uning oilasiga barakot berganingdek, Muhammad va uning oilasiga barakot bergin!).
6. Uchinchi bor takbir aytiladi (Allohu akbar)
7. Duo o‘qiladi:
“Allohummag‘fir lihayyina va mayyitina va shahidina va g‘oibina va sog‘iyrina va kabiyrina va zakarina va unsana. Allohumma man ahyaytahu minna faahyihi ’alal Islam va man tavaffaytahu minna fatavaffahu ’alal iyman” (Allohim tirigimizni va o‘ligimizni, hozirimizni va g‘oyibimizni, kichigimizni va kattamizni, erkagimizni va ayolimizni mag‘firat qilgin. Allohim! Bizdan kimni yashatsang, Islomda yashatgin. Bizdan kimni vafot ettirsang, iymonda vafot ettirgin).
8. To‘rtinchi marta takbir aytiladi (Allohu akbar);
9. Ikki tarafga salom beriladi (Assalamu alaykum va rohmatulloh);
Janoza namozida qiroat ham, tashahhud ham bo‘lmaydi. Imom salom bergunicha kutib turiladi va u bilan birga salom beriladi.
Ikki haramda juma namozi o‘qilish tartibi:
4 rakat sunnat;
2 rakat farz;
4 rakat sunnat.
Ikki haramda juma kuni 2 azon va 1 takbir aytiladi:
Birinchi azon – bugun juma kuni ekani va juma namozi haqida eslatma uchun chaqiriq.
Ikkinchi azon – juma namozi azoni. Azon aytilishi bilan imom xutba o‘qishni boshlaydi.
Takbir – juma namozi o‘qish uchun aytiladi. 2 rakat farz namozi o‘qiladi.
Ikki haramda juma kungi farzdan oldingi va farz namozidan keyingi 4 rakatdan o‘qiladigan sunnat namozlarini 2 rakatli farz namozidan keyin 4 rakatdan 8 rakat qilib o‘qib olinadi. Shu tartibda juma namozi ado etiladi.
Mohira BAHODIR