G‘iybat – misqollab yiqqan savoblarimizni lahzada yo‘qqa chiqaradigan ofatdir. Solih amallarsiz qolgan qalbni esa fasod egallaydi. Fasod egallagan qalbning ko‘zi ko‘r, oq bilan qorani ajrata olmaydigan bo‘lib qoladi, g‘animni do‘st biladi, do‘stlar orasiga nifoq urug‘ini soladi. Ayting, bugun g‘iybat oralamagan jamoat bormi?! Agar bo‘lsa, bilingki, ana o‘shalar haqiqiy najot egalari, ana o‘shalar azizlik timsolidir.
Ularning so‘zlari o‘tkir, qadamlari sobit, o‘zlari g‘ayratli, niyatlari yaxshi. Negaki, g‘iybatdan uzoq qalb solih amalning bitta yovuz kushandasidan ozod qalbdir.
Yaxshi amali ko‘p inson esa garchi soqov bo‘lsa ham haqiqiy biyrondir. Jismi zaif bo‘lsa ham, qalbi salimdir. Garchi cho‘loq bo‘lsa ham qadamlari sobitroq, garchi ko‘r bo‘lsa ham, ko‘zlari ravshanroqdir.
Aziz insonlar, ayting, qaysi do‘stlar davrasi bunday sog‘lom, baquvvat jamoani sog‘inmaydi, orzu qilmaydi?! Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “G‘iybat nima bilasizlarmi?” – deya so‘radilar. “Alloh va Rasuli bilguvchiroqdir”, – deyishdi. Shunda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Birodaringni uni xafa qiladigan so‘z bilan yodga olishing”, –dedilar. “Agar unda men aytgan sifatlar bo‘lsachi?” – deyildi. “Agar unda sen aytgan narsalar bo‘lsa, demak, sen birodaringni g‘iybat, agar bo‘lmasa, unga tuhmat qilgan bo‘lasan”, – dedilar (Imom Muslim).
Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: “Zinxor bir-biringizni g‘iybat qilmangiz. Bir kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida bir ayol haqida “Uning etagi uzun”, deb gapirdim. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Tupur, tupurib tashla!» – dedilar. Tupurgan edim, og‘zimdan bir parcha go‘sht tushdi” (“At-Targ‘ib vat-tarhib”).
Hasan Basriy aytadi: “O‘zganing aybini aytish uch xil bo‘ladi: g‘iybat, bo‘hton va ifk (yolg‘on). Bu haqida ulug‘ va qudratli zotning kalomida aytilgan. G‘iybat – g‘iybat qilinayotgan odamda bor narsani, bo‘hton – unda yo‘q narsani, ifk – har xil eshitgan narsani aytmog‘ingdir”.
Demak, g‘iybat birodaringizni o‘zi yo‘q paytida, agar eshitsa, xafa bo‘ladigan so‘z bilan tilga olishingiz, xotirlashingizdir. Masalan, “Pakana, cho‘loq” deya jismoniy kamchiliklarini yoki “Otasi falon, onasi piston” kabi.
Bekobod tumani “Ulug‘bek” jome masjidi
imom-xatibi Xolboyev X.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Hazrati Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning bizning kunimizgacha yetib kelgan ijtimoiy ahamiyatga ega bir qancha so‘zlari mavjud, lekin biz bu yerda mavzuga oid bo‘lganlarini keltirib o‘tamiz:
«Aslo o‘tirgan joyingizda «Allohim, menga rizq ber», deb o‘tiravermang. Bilasizki, osmondan oltin ham, kumush ham yog‘maydi. Alloh taolo insonlarni bir-birining rizqiga sababchi qilib yaratgan».
«Insonlarga muhtoj bo‘lmaslikka intilinglar. Shu tariqa siz ham diningizni saqlab qolasiz, ham insonlarning eng karamlisi bo‘lasiz».
«Men insonlarning eng saxiy va eng yaxshi xulqlisini bilaman. Eng saxiy inson o‘zi muhtoj bo‘laturib, bera olgan insondir. Eng yaxshi xulqli inson esa unga nohaqlik qilganni kechirib yuborgan insondir».
«Agar sabr (yo‘qsillik) va shukr (boylik) ikkita tuya deb faraz qilinsa, kay biriga minsam (mindirilsam) ham, e’tibor bermasdim».
«Qarzingni kamaytir, erkin yasha!».
«Siz mashaqqatlarga sabr qilishga odatlaning».
«Boylarning yoniga borish faqirlar uchun imtihondir».
«Siz boylikka asir bo‘lib qolmang. U sizni isyonga olib boradi».
«Oila a’zolaringizning sonini orttiring. Rizqingiz sizga qayerdan berilganini bilolmaysiz».
«Diqqat qiling, Alloh taolo ulug‘ insonlarni yaratgan, siz ularga hurmat ko‘rsating».
«Insonning fazilatini moli, aslligini dini, insonligini xulqi bildiradi».
«Izzat bu dunyoda mol bilan, oxiratda esa yaxshi amal bilandir».
«Bu dunyoda menga uch narsa sevdirildi: och bo‘lganni to‘ydirish, suvsaganni suvga qondirish va yupunni kiyintirish».
«Sa’y-harakat qilish eng yaxshi sarmoyadir».
«Harakat qilish zahmat, bo‘sh turish esa mahv bo‘lish demakdir».
«Gunohdan saqlanganing kabi, bu dunyo ne’matlari seni izdan chiqarishidan ham saqlan. Allohga qasamki, seni aldaydigan va yo‘ldan ozdiradiganlarning eng qo‘rqinchlisi dunyo ne’matidir».
«Ishsizlikning yomon natijalaridan saqlaning! Shubhasiz, u sarxushlikdan ham zararli bo‘lgan yomonliklarni o‘zida saqlaydi».
«Alloh taolo tejamkor va mo‘tadil bo‘lishni yoqtiradi, isrofni yoqtirmaydi».
«Ochko‘zlikning ba’zisi faqirlik, ko‘zi to‘qlikning ba’zisi boylikdir».
«Inson oz yeyish bilan o‘lmaydi».
«Yo‘qsilga kechki ovqat yedirganni Alloh mag‘firat qiladi».
«Dunyo ahli bilan yaqin aloqada bo‘lmang, chunki u rizqni kamaytiradi».
«Har bir narsaning boshi bo‘ladi. Yaxshilikning boshi uning darhol qilinishidir».
«Alloh taolo O‘zidan qo‘rqqanni saqlaydi, Unga ishonganga kifoya qiladi, Uning roziligi uchun qarz berganni mukofotlaydi, shukr qilganning esa ne’matini ziyoda qiladi».
«Ey faqir-yo‘qsillar, boshingizni tik tutib, sharafingizni saqlang. O‘z rizqingizni o‘zingiz topishga intiling, yaxshiliklar uchun shoshiling, insonlarga yuk bo‘lmang».
«Millioner sahobalar» kitobidan