Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Istanbul shahridagi xalqaro konferensiyada vakillarimiz ishtirok etdi

26.09.2018   3552   1 min.
Istanbul shahridagi xalqaro konferensiyada vakillarimiz ishtirok etdi

20-21 sentyabr kunlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari shayx Abdulaziz Mansur, O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minovarov, Xalqaro islom akademiyasi rektori Sh.Yovqochev tarkibidagi delegatsiya Turkiyaning Istanbul shahrida faoliyat yuritayotgan Ibn Xoldun nomidagi universitetda o‘tkazilgan “XXI asr tahdidlari va islom ma’rifati g‘oyalari” mavzusidagi xalqaro konferensiya ishida ishtirok etdilar.
Konferensiya O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi, O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi, Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Xalqaro islom akademiyasi, O‘zbekistonning Turkiyadagi elchixonasi, Istanbuldagi Ibn Xoldun universiteti, Islom Hamkorligi Tashkiloti Islom madaniyati va tarixini tadqiq qilish markazi (IRSIKA) ishtirokida tashkil qilindi.
Hozirgi kunda musulmon olamini Allohning buyruqlariga zid ravishda qamrab olayotgan tafriqa, ya’ni firqalarga bo‘linish, uning natijasida islomning tinchlik, ezgulik, bunyodkorlik mohiyatiga zid qarashlarning yoyilishi konferensiya qatnashchilari tomonidan asr tahdidlari deya baholandi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “Jaholatga qarshi ma’rifat” tashabbusi, O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlarning mazmun-mohiyati, XXI asr vabosi deya nom olgan ekstremizm va terrorizmga qarshi islom ma’rifati yordamida kurash mavzularidagi ma’ruzalar ishtirokchilarda katta qiziqish uyg‘otdi.
Konferensiya nihoyasida O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi va Turkiyaning Ibn Xoldun universtiteti qoshidagi Sivilizatsiyalarni qiyosiy o‘rganish instituti o‘rtasida Hamkorlik to‘g‘risida memorandum imzolandi.


O‘MI Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

04.06.2025   5767   4 min.
Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat


“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.

Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.

U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.

 

Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:

“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

 

Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!

Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...

Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.

Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.

Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.

Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.

Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!

Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.

Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!

Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.

Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.

Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.

Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”

 

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:

Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim (Moida surasi, 3-oyat).

Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...

Sollallohu alayhi vasallam

Davron NURMUHAMMAD