Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Hech kim ular kabi biz uchun qayg‘urmaydi

26.09.2018   5152   4 min.
Hech kim ular kabi biz uchun qayg‘urmaydi

Ota-ona xuddi ikki ko‘z kabidir: biri o‘ng, ikkinchisi chap. Agar ularning biridan judo bo‘lsang, ko‘rishing xiralashadi. Ikkisini ham yo‘qotsang, ko‘r bo‘lib qolasan. Ularni ikki ko‘zingni saqlaganingdek avayla!

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا

Ikkovlariga mehribonlik ila xokisorlik qanotingni paslat va «Robbim, alar meni kichiklikda tarbiya qilganlaridek, ularga rahm qilgin», deb ayt. (Isro surasi, 24-oyat).
Farzand ota-onaning huzurida o‘zini qanchalik xokisor tutsa, shunchalik yaxshi. U o‘z rahmatini xokisorlik ila ota-onasiga pastlatib, poyandoz qilsa ham oz. Shu bilan birga, doimo ularga Alloh taolodan rahm-shafqat tilab duo qilib turishi lozim.
Ota-onani hurmatlash, e’zozlash masalasida hech bir tuzum yoki tarbiya vositasi Islomga teng ham, yaqin ham kela olmaydi. Ota-onaning hurmati, farzand ustidagi haqqi to‘g‘risidagi oyatlar, hadislar, islomiy hikmatlar, musulmonlar hayotidagi tajribalar, dunyo tarixida bu borada misli ko‘rilmagan oliymaqom narsalar ekanligi ma’lum va mashhurdir.

Hofiz Abu Bakr al-Bazzor Burdaydadan, u kishi o‘z otalaridan qilgan rivoyatda quyidagilar keltiriladi: «Bir odam ziyoratda onasini ko‘tarib yurib tavof qildirayotgan ekan. U Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan:
«Onamning haqqini ado qildimmi?», deb so‘rabdi. Shunda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam:
«Yo‘q, bir oh tortishining haqqini ham ado qilganing yo‘q», degan ekanlar.

Demak, biz doimo o‘z ota-onamizga yaxshilik qilishimiz kerak. Agar bizga biror va’z qilsalar, ularga doimo quloq tutishimiz kerak. Sababi, albatta, ota-onamiz bu hayotda bizdan ko‘p hayot kechirganlar, bizdan ko‘p tajribaga egalar. Biz farzandlar ota –onamizni doimo aytganlarini qilib, ularni e’zozlashimiz, avaylab – asrashimiz lozim. Chunki ota –onamiz biz uchun bu hayotning ma’nosidirlar.

Ota-onamiz bizlarning eng yaqin insonlarimizdir. Bizni ular tushungani kabi hech kim tushuna olmaydi. Ular bizning bu hayotdagi keng yoyilgan qanotlarimizdir. Ular doim yonimizda bo‘lsalar biz ko‘klarga parvoz qilamiz. Ota- onalar esa doimo o‘z farzandini kamolini, iqbolini va baxtini ko‘rishni orzu qilib hayot kechiradilar.

Ular o‘zlarini emas, doimo farzandlarini o‘ylaydilar. Shu sabab biz farzandlar bir narsani aniq bilib qo‘yishimiz lozim: Biz uchun bu hayotda o‘z ota-onamiz kabi fidoyi insonlar bo‘lmaydi. Hech kim ular kabi biz uchun qayg‘urmaydi. Agar har bir ota-onamizga aytayotgan gapimiz oldidan mana shu haqida bir fikr qilsak, menimcha, ota-onamiz va biz-farzandlar orasida hech qanday ziddiyatlar kuzatilmaydi, hamda ota-onamizni ranjitib ham qo‘ymaymiz.

Ota-onani ranjitish muqaddas islom dinimizda gunohi kabiralardan hisoblanadi. Ota-onanini yoki ulardan birini ranjitish faqatgina gunohi kabilardan birigina bo‘lib qolmay, bunday ishdan so‘ng ota-onani ranjitgan ularni norozi qilgan farzand hech qachon baxtli, go‘zal iqbolli bo‘lmaydi. Sababi, u o‘z ota-onasiga shu kabi muomala qilgani uchun unga Allohning rahmati tushmay qo‘yadi.

Demak biz farzandlar doimo o‘z ota-onamizga quloq tutishimiz lozim. Ular bizni koyisalar faqat: ,,Ho‘p bo‘ladi onajon yoki ho‘p bo‘ladi otajon!” deb aytishimiz lozim. Shundagina biz kelajakda yaxshi inson bo‘la olamiz. Hattoki bizning farzandlarimiz ham, albatta, biz kabi bo‘ladilar. Chunki biz o‘z ota- onamizga qanday go‘zal munosabatda, qanchalik mehribon bo‘lsak , bizning farzandlarimiz ham bizga xuddi shunday bo‘ladilar. Axir bu dunyo – qaytar dunyodir.

Xadichai Kubro ayol-qizlar
o‘rta maxsus islom bilim yurti
Axborot- resurs markazi rahbari M. Saidjalolova

O‘MI Matbuot xizmati

manba

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Minoda qanday amallar bajariladi?

04.06.2025   6473   2 min.
Minoda qanday amallar bajariladi?

Zulhijja oyining 8 kuni “Tarviya kuni” deyiladi.

“Tarviya” deyilishiga sabab o‘sha kuni hojilar zam-zam suvidan qonib-qonib ichadilar.

“Tarviya” – tafakkur ma’nosida ham qo‘llaniladi. Chunki zulhijjaning sakkizinchi kechasida Ibrohim alayhissalom tushlarida o‘g‘illari Ismoil alayhissalomni qurbonlik qilayotganlarini ko‘radilar va bu tush shaytoniymi yoki rahmoniy deya o‘sha kunni tafakkur bilan o‘tkazadilar. Shunga ko‘ra, bu kun “Tarviya – tafakkur kuni” deyiladi.

 

Mino lug‘atda – “orzu, istak” degan ma’nolarni bildiradi. Makka va Muzdalifa oralig‘idagi qishloqning nomi. Arablar odamlar to‘plangan joyni “mino” deb atashadi. Mino Masjidul-harom shimolidan 7 km. uzoqlikda joylashgan.

Bu yerda Ibrohim alayhissalom shaytonga tosh otganlar, qurbonlik qilganlar. Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham aynan shu joyda tosh otib, qurbonliklarini ado etganlar. Bu muqaddas makonda Nasr va Mursalot suralari nozil bo‘lgan.

 

Hojilar zulhijjaning sakkizinchi kuni bomdod namozidan so‘ng Minoga qarab yo‘l olishadi. Minoda tarviya kunining peshin, asr, shom, xufton hamda arafa kunining bomdod namozlari o‘qiladi. Keyin arafotga jo‘nab, o‘ninchi kuni yana Minoga qaytishadi va ikki kun shaytonga tosh otishni davom ettirishadi.

Minoda bajarilishi zarur bo‘lgan amallar haqida Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi: «Va o‘zlariga bo‘ladigan manfaatlarga shohid bo‘lsinlar. Ma’lum kunlarda ularga rizq qilib bergan chorva hayvonlarini (so‘yishda) Allohning ismini zikr qilsinlar. Bas, ulardan yenglar va bechora va faqirlarga ham yediringlar. So‘ngra o‘zlaridagi kirlarni ketkazsinlar, nazrlariga vafo qilsinlar va “Qadimgi uy”ni tavof qilsinlar”, deganimizni esla» (Haj surasi, 28-29-oyatlar).

Ushbu oyatda Mino kunlari jamarotda tosh otish, qurbonlik qilish va soch oldirib ehromdan chiqish kabi amallarni ado etish ta’kidlanmoqda. Mino kunlari ushbu uchta amalni mukammal tarzda bajarish vojibdir.

Alloh taolo qilayotgan va qiladigan barcha solih amallaringizni O‘z dargohida qabul etsin. O‘zi kuch-quvvat bersin..

Davron NURMUHAMMAD