Ulamolar, ustozlar ma’naviyat osmonida musaffo ziyo taratib turgan yo‘lchi yulduzdirlar. Ular tufayli odamlar to‘g‘ri yo‘lni topadilar. Ularning sharofati bilan jaholat zulmatlaridan omonlik qirg‘og‘iga yetadilar. Binobarin, olimlarni risoladagidek hurmat qilmay turib, haqlarini munosib ravishda ado qilmay turib, farzandlarimizni el-yurt, jamiyat, qolaversa, butun dunyo uchun foydasi tegadigan yetuk shaxslar, olimu ziyoli, shifokoru muhandis, tadbirkor insonlar etib ulg‘aytirish mumkin emas. Bu – bamisoli urug‘ni yerga qadamasdan turib hosil kutishdek gap.
Hurmat ibodatdan yaxshi, degan o‘z o‘rnida haq so‘z bor. Alloh aziz qilgan insonlarning hurmatini joyiga qo‘yish ibodat. Haj surasining 30-oyatida bunday marhamat qilinadi: «(Gap) shudir. Kimki Alloh harom etgan narsalarni katta ish deb bilsa (rioya qilsa), bas, bu Parvardigori nazdida o‘zi uchun yaxshidir».
Alloh darajasini baland qilgan narsalarni e’zozlash va ulug‘lash qalbdagi taqvodan dalolat ekani Qur’oni karimda ta’kidlanadi. Ustoz va muallimlar kabi ilm sohiblari ham aynan Rabbi qadrlarini baland qilgan toifaga mansubdirlar. Qur’oni karimda bunday deyiladi: «(Gap) shudir. Yana kimki Allohning shiorlari (qurbonliklar)ni ulug‘ deb bilsa, bas, albatta, (bu) qalblarning taqvosidandir» (Haj surasi, 32-oyat). Oyatda “shiorlar” deya tarjima qilingan so‘z “sha’aairolloh” kalimasi bilan kelgan. Aslida buni bir so‘z bilan boshqa tilga o‘girish mumkin emas. Tafsir kitoblarida aytilishicha, “sha’aairolloh” deb Alloh tomonidan fazilati bildirilgan barcha narsa tushuniladi. Ustoz va ilm muallimlari ilm sharafi tufayli ulug‘lanadilar. Ilm ahllarining qadri naqadar ulug‘ ekani quyidagi oyatda ham bayon etiladi: «…Alloh sizlardan imon keltirgan va ilm ato etilgan zotlarni (baland) daraja (martaba)larga ko‘tarur. Alloh qilayotgan (barcha yaxshi va yomon) amallaringizdan xabardordir» (Mujodila surasi, 32-oyat). Ilm va olimlarning fazilatlari, ikki dunyoda erishadigan daraja va martabalariga doir oyat va hadislar juda ko‘p uchraydi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)dan olim kishining bir kunlik ibodati ilmsiz obidning qirq yillik ibodatiga teng ekani, qiyomatda shafoat qilishi, agar u ta’lim ham bersa, Yer va osmonlardagi barcha jonzot Allohdan unga mag‘firat so‘rashi va boshqa ko‘p bashoratlar sahih hadislar orqali rivoyat qilingan.
Sulaymon (alayhissalom)ga Alloh taolo ilm, boylik va podshohlikdan birini tanlashni buyurganida u ilmni tanlaydi. Ilmning sharofatidan unga boylik va podshohlik ham qo‘shib beriladi.
O‘tgan ulug‘ zotlar, ustozlar, ulamolarning haqlarini to‘liq ado etib, ularning qadrlari nechog‘li baland ekanini his etishgan. Bu borada Hazrat Alisher Navoiy aytadi: “Haq yo‘lida kim sanga bir harf o‘qitmish ranj ila. Aylamak bo‘lmas ado oning haqin ming ganj ila”. Imomi A’zam Abu Hanifa (rahmatullohi alayh) aytadi: “Ustozim Imom Hammodning hurmati uchun uning uyi tomonga oyog‘imni uzatmaganman. Holbuki, uylarimizning orasida yettita ko‘cha bor edi. Har namozda ota-onamning qatorida u zotga mag‘firat so‘rayman. Shuningdek, boshqa barcha ustozlarimning haqlariga duo qilaman”. Imom Ahmad ibn Hanbal (rahmatullohi alayh): “O‘ttiz yildan buyon biror kechada ustozim Imom Shofi’iyning haqiga duo qilmay uxlamaganman”, deydi.
Ulamolarga kibr qilish, uni mensimaslik yomon xulqdir. Nabiy (alayhissalom): “Yo Alloh, olimga ergashilmaydigan, oqildan hayo qilinmaydigan zamon kelib qolmasin!”, deya ulamolar hurmat qilinmaydigan zamon kelishidan panoh so‘raganlar (Imom Ahmad rivoyati).
Bular ulamolarga ko‘rsatiladigan odoblar ummonidan ayrim tomchilar xolos. Muxtasar qilib aytsak, inson olimlarning roziligini topishga intilishi va ularni norozi va xafa qiladigan, ko‘nglini og‘ritadigan ishlardan saqlanmog‘i lozim.
Uyg‘un G‘OFUROV,
Toshkent islom instituti rektori
Bugun mamlakatimizda Yoshlar kuni keng nishonlanmoqda. Asosiy bayram tadbirlari Toshkentdagi Xalqaro kongress markazida bo‘lib o‘tmoqda.
O‘zbekiston yoshlarini tabriklash va qo‘llab-quvvatlash uchun bu yerga Prezident Shavkat Mirziyoyev tashrif buyurdi.
Kongress markaziga kiraverishda yoshlarning turli sohalardagi loyihalari, kashfiyot va yutuqlari taqdimot qilindi. Masalan, “Yosh innovatorlar” ko‘rgazmasida muhandislik, raqamli texnologiyalar, sun’iy intellekt, uchuvchisiz qurilmalar namoyish etilgan. “Yashil” tashabbuslar” maydonchasida ekologiya, muqobil energetika, qishloq xo‘jaligi kabi sohalarga oid ishlanmalar ko‘rsatilgan. “Kreativ loyihalar” bo‘limidan hunarmandlik, dizayn, tasviriy san’at, video va prodyuserlik faoliyatidagi yutuqlar o‘rin olgan. “Yoshlar tadbirkorligi va startaplar” maydonchasida ushbu yo‘nalishdagi muvaffaqiyatli loyihalar haqida ma’lumot berilgan.
Jumladan, toshkentlik Rustam Hamdamovning “Billz” dasturi kichik va o‘rta biznesni avtomatlashtirishga yordam beradi. Hozirgacha bu loyihaga Buyuk Britaniya, Singapur, Turkiya ishbilarmonlari 6 million 600 ming AQSH dollari miqdorida investitsiya kiritgan.
Qoraqalpog‘istonlik yosh fermer Sherzod Niyazimbetov organik pomidorlar yetishtirib, quyoshda quritib va qadoqlab, Italiya hamda Fransiya kabi davlatlarga eksport qilmoqda. Uning korxonasida 200 nafarga yaqin xodim ishlamoqda.
O‘zbekiston Prezidentining 2019 yildagi qarori bilan tashkil etilgan Yoshlar akademiyasi bugungi kunda 7 mingdan ziyod yosh olimlarni birlashtirgan. Ko‘rgazmada ular uchun keng o‘rin ajratilgan. Toshkentlik Sayfullo Qodirov ekin maydonlarini raqamli xaritalash va yuqoridan dori sepish imkonini beruvchi dronlar yasagan.
Olimlar orasida “Raqamli avlod qizlari” tanlovi g‘olibalari ko‘pligi ham diqqatga sazovor. Xorazmlik Lobar Abdullayeva onkologik kasalliklarga sun’iy intellekt orqali tashxis qo‘yishga mo‘ljallangan “AI Scan” dasturini ishlab chiqqan. Qoraqalpog‘istonlik Qumara Sagidullayeva quyosh energiyasida yuruvchi kichik traktor, toshkentlik Abdulloh Jamoliddinov bog‘ni avtomatik sug‘orish tizimini ixtiro qilgan.
Davlatimiz rahbari mazkur taqdimotlar bilan tanishib, ularning tashabbuskorlari bilan muloqot qildi.
– Yoshlarimizning har bir muvaffaqiyati biz uchun kuch-qudrat, mamlakatimiz kelajagiga tayanch. Bugun farzandlarimiz zamonaviy yo‘nalishlarni egallab, ancha ilgarilab ketyapti. Ularni qo‘llab-quvvatlasak, sifatli ta’lim berib, sharoit yaratsak, bundan ham katta natijalarga erishadi, – dedi Shavkat Mirziyoyev.
Mutasaddilarga ixtirochi yoshlarni tegishli vazirliklarga biriktirib, loyihalarini rivojlantirish bo‘yicha ko‘rsatma berildi.
Yurtimizda bunday iqtidorli o‘g‘il-qizlar ko‘p. Bu ta’lim sohasiga, ayniqsa, STEAM yo‘nalishlariga qaratilayotgan e’tibor natijasi. So‘nggi yillarda matematika, fizika, kimyo va axborot texnologiyalariga ixtisoslashgan ko‘plab maktablar tashkil etildi. “Bir million dasturchi” loyihasi doirasida 325 ming yigit-qiz o‘qitildi.
Yosh tadbirkorlar tashkil qilgan 261 ta korxonaning yillik aylanmasi 100 milliard so‘mdan oshgan. Startaplarni moliyalashtirishga 145 million dollar venchur sarmoya kiritilgan.
Bayram munosabati bilan o‘tgan uchrashuvda Prezidentimiz yoshlar uchun yanada keng imkoniyatlarni belgilab berdi.
Manba: https://president.uz