Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyun, 2025   |   17 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
13 Iyun, 2025, 17 Zulhijja, 1446

Bemorni borib ko‘rish – musulmonning musulmondagi haqqi

27.07.2018   11057   7 min.
Bemorni borib ko‘rish – musulmonning musulmondagi haqqi

Kasal ko‘rish savobi ulug‘ fazilatli amallardandir. Barro roziyallohu anhu:

«أمرنا رسول الله صلّى الله عليه وسلم باتباع الجنائز وعيادة المريض»

“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarni janozaga qatnashish va kasalni borib ko‘rishga buyurdilar”, dedilar.

Imom Termiziy, kasal ko‘rishning naqadar savobli amal ekani haqida Ali roziyallohu anhudan quyidagi rivoyatni keltiradilar: Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَعُودُ مُسْلِمًا غُدْوَةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُمْسِىَ وَإِنْ عَادَهُ عَشِيَّةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُصْبِحَ وَكَانَ لَهُ خَرِيفٌ فِى الْجَنَّةِ»

“Qaysi bir musulmon, musulmon birodari kasal bo‘lganida ertalab borib ko‘rsa, hatto kech kirgunga qadar unga yetmish ming farishta salovat aytib turadi. Agar (qaysi bir musulmon) musulmon birodari kasal bo‘lganida kechasi borib ko‘rsa, hatto tong otgunicha unga yetmish ming farishta salovat aytib turadi va u uchun jannatda bir bo‘ston bo‘ladi”, dedilar.

Kasal ko‘rishga borgan shaxs, kasalni holatini hisobga olmoqligi, uning oldida o‘zoq qolib ketmasligi, unga ozor beradigan narsalardan ehtiyot bo‘lmog‘i, shu bilan birga uning ko‘ngliga uni xursand qiladigan manzur so‘zlarni aytib, tavbaga targ‘ib qilishi va Alloh taolodan uni tezroq sog‘ayib ketishini so‘rab duo qilmog‘i lozim.

Chunki ozgina e’tibor va mehr, kasalni tezroq oyoqqa turishiga sabab bo‘lishi mumkin. Kasal ko‘rishga kelgan kishi ilm ahlidan bo‘lsa, kasalning ruxsati bilan unga Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qilganlari singari dam solib qo‘yishi ham joiz.

Agar kasal o‘ta og‘irlashib qolmagan bo‘lsa, quyidagi rivoyatga ko‘ra “Ulug‘ Arshning Robbi, Ulug‘ Allohdan senga shifo berishini so‘rayman”, deya yetti marta aytish mustahabdir.

أن النبي صلّى الله عليه وسلم قال: «من عاد مريضاً لم يحضره أجله، فقال عنده سبع مرات: أسأل الله العظيم رب العرش العظيم أن يشفيك، عافاه الله تعالى من ذلك المرض»

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kimda kim kasal ko‘rishga borsa va uning ajali hozir bo‘lmagan bo‘lsa, uning huzurida yetti marta: “Ulug‘ Arshning Robbi, Ulug‘ Allohdan senga shifo berishini so‘rayman”, desa, Alloh taolo unga o‘sha kasalidan shifo beradi”, dedilar.

Abu Dardo va Abu Zarr roziyalohu anhumodan qilingan rivoyatga ko‘ra, bemor huzurida Qur’on oyatlarini tilovat qilishlikda bemorga yengillik bo‘lishi haqida aytilgan.

قال رسول الله صَلّى الله عَلَيْهِ وَسَلّم: «ما من ميت يموت فيقرأ عنده يس إلا هوّن الله عليه»

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Qaysi bir mayyit (ya’ni, Muhtazar — o‘lim alomatlari zohir bo‘lgan, ammo, joni tanani tark etmagan kimsa) vafot topadigan bo‘lsa-yu, bas, uning huzurida “Yosin” tilovat qilinsa, Alloh unga yengillik beradi”.

Abu Shayx “Fazoilul Qur’on” va Abu Bakr Marvaziy “Janoiz” kitobida Ibn Abbos roziyallohu anhu Ro’d surasini o‘qishni yaxshi ko‘rganlarini va bu mayyitdan yengillik bo‘lishi haqida aytganlarini zikr qilganlar. Sha’biy esa: “Ansorlar mayit huzurida "Baqara" surasini tilovat qilishni yaxshi ko‘rishlarini aytgan”.

Bundan tashqari “Fotiha, Ixlos, Falaq va Nas” suralarini o‘qish ham mustahabdir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam kasal huzuriga kirsalar: “Zarari yo‘q, inshaalloh (gunohlardan poklovchi va xatolarga kafforot) pokizalik”, derdilar.

Kasal inson ham o‘ziga yetgan dardga sabr qilishi va bu kasallik sababidan Alloh taolo uni gunohlardan poklab, darajasini ko‘tarishini umid qilmog‘i lozim.

Yuqoridagi hadisi sharifning to‘lig‘i quyidagicha keltirilgan. Albatta bunda barchalarimiz uchun go‘zal ibrat bor. Zero, yaxshi so‘zlarni aytish va yaxshi gumonda bo‘lish, mo‘minlarning go‘zal sifatlaridir. 

عن بن عباس أن رسول الله صلى الله عليه وسلم دخل على أعرابى يعوده فقال لا بأس عليك طهور إن شاء الله قال قال الأعرابي بل هي حمى تفور على شيخ كبير كيما تزيره القبور قال فنعم إذا

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam kasal yotgan bir a’robiyni ko‘rishga keldilar va: “Zarari yo‘q, inshaalloh pokizalik”, dedilar. Shunda a’robiy (tushkun kayfiyat va umidsiz holda, Alloh taologa nisbatan yomon gumon qilib): “Pokizalik?! Yo‘q unday emas, balki qari chol uchun qabrga olib ketmoqchi bo‘lgan qattiq istima”, dedi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Xo‘p, unday bo‘lsa”, dedilar.

Ibn Hajar rahimahulloh o‘z kitoblarida hadisning quyidagicha davomi borligini zikr qilganlar:

أما إذا أبيتَ فهي كما تقول، قضاءُ الله كائن

“Ammo, agar yuz o‘girsang,bas, u sen aytganingdek. Allohning qazosi bo‘lguvchidir” dedilar. Ertasiga qolmasdan u kishi vafot etdi.

Mazkur hadisi sharifdan, kasal ko‘rishga borgan kishi ham, kasal bo‘lgan bemor ham, doimo yaxshi so‘zlarni aytishi va Alloh taolo haqida go‘zal gumonda bo‘lishi matlub ekanini bilishimiz mumkin. Qolaversa bemorning holidan xabar olish va uni ziyorat qilish kishining jannatga kirishiga sabab bo‘ladigan amallardandir.

عن أبى هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم  من أصبح اليوم منكم صائما قال أبو بكر أنا قال من عاد منكم اليوم مريضا قال أبو بكر أنا قال من شهد منكم اليوم جنازة قال أبو بكر أنا قال من أطعم اليوم مسكينا قال أبو بكر انا قال مروان بلغني أن النبي صلى الله عليه وسلم قال ما اجتمع هذه الخصال في رجل في يوم إلا دخل الجنة

Abu Hurayraroziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun ro‘za tutdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun kasalning holidan xabar oldi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun janozada ishtirok etdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan qay biringiz bugun miskinga taom berdi”, dedilar. Abu Bakr roziyallohu anhu: “Men”, dedilar.

Marvon: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kishida bir kunda bu xislatlar jam bo‘lsa, u jannatga kiradi”, deb aytganlari menga yetib keldi, dedi.

 

Olimxon YUSUPOV

Hadis maktabi rahbari

 

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar

Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda

30.05.2025   13738   2 min.
Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda

#xabar #haj2025

Makka shahrida ziyoratchilar joylashgan mehmonxonalarda ma’rifiy suhbatlar o‘tkazilib, ulug‘ ibodat ahkomlari va hojilik odoblari haqida mav’izalar qilinmoqda. Yurtimizda keyingi yillarda haj va umra safarlarini yuqori darajada tashkil etilayotgani, yurtdoshlarimizga ushbu ibodatlarini chiroyli ado etishlari uchun har tomonlama qulaylik va sharoitlar hozirlashga katta e’tibor qaratilayotgani ta’kidlanmoqda.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari,  O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov, Qur’on va tajvid bo‘limi mudiri shayx Alijon qori Fayzulla Maxdum o‘g‘li, Fatvo markazi direktori o‘rinbosari G‘ulomjon domla Xolboyev, Andijon viloyati bosh imom-xatibi Mirzamaqsud domla Alimov, Toshkent shahar vakili o‘rinbosari Abdulloh domla Yo‘ldoshev, “Abu Hanifa” jome masjidi imom-xatibi Muhammadamin domla Alixonov, “Eshon Boboxon” jome masjidi imom-xatibi Tavakkal domla Kenjayev, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita mas’ul xodimi Muhammadbobur domla Yo‘ldoshev kabi ulamolar hojilarga suhbatlar qilib berishmoqda.

 

Uchrashuvlarda tabarruk shaharlar qadr-qimmati, bu yerlarda ziyorat va ibodat qilish ulkan saodat ekani, bu ulug‘ joylarda Rasul alayhissalom yurganlari, Islom tarixidagi muhim voqealar sodir bo‘lgani, haj ulug‘ ibodatligi, bunday sharafga yetkazgani uchun Alloh taologa shukronalar aytish, har bir ziyoratchi haqiqiy hojilik maqomiga yetishish yo‘lida yuksak ixlos, go‘zal odob bilan harakat qilish tavsiya etilmoqda.

 

Shuningdek, ma’rifiy suhbatlar chog‘ida, avvalo, niyatni to‘g‘ri qilish, doimo Alloh taoloning zikpi bilan band bo‘lish, ictig‘fop, dyolar va Qyp’oni kapimni tilovatini ko‘paytirish, tilni behyda co‘zlapdan tiyilish, qo‘lidan kelganicha odamlapga yaxshilik qilish, qalbni mashg‘yl qiluvchi narsalardan xoli bo‘lish, o‘zini kamtar tytish, zeby ziynatga e’tibop bepmaclik singari haj odoblariga amal qilish hajning mabrur bo‘lishiga sabab bo‘lishi haqida shar’iy dalil va hayotiy misollar asosida eslatib o‘tilmoqda.

Suhbatlar nihoyasida ziyoratchilar bilan haj ibodatiga doir savol-javoblar ham bo‘lmoqda. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda Ulamolar ziyoratchilarga ma’rifiy suhbatlar o‘tkazmoqda