Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Yanvar, 2025   |   6 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:34
Asr
15:28
Shom
17:12
Xufton
18:31
Bismillah
06 Yanvar, 2025, 6 Rajab, 1446

E’tiqod ovchilaridan ogoh bo‘ling!

18.07.2018   4736   6 min.
E’tiqod ovchilaridan ogoh bo‘ling!

Qo‘shnimning bolalari qizlarim bilan tengqur, doim birga o‘ynashardi. Bir kuni qo‘shnim Anora norozi ohangda, to‘satdan: “Islom dinining ko‘p qoidalari menga to‘g‘ri kelmaydi, shuning uchun biz masihiylikka e’tiqod qilyapmiz”, deb qoldi. Kutilmagan bu so‘zlardan hayron qoldim. Nahotki, qo‘shnim missionerlarning tuzog‘iga ilinib qolgan bo‘lsa?! Afsuski, shunday ekan!

U bilan bo‘lib o‘tgan qisqa suhbatimiz asnosida dinimizning sofligi va go‘zalligini Qur’on va hadislar bilan ishonchli dalillar ila astoydil quvvatlab, tushuntirdim. Missionerlarning maqsadlarini imkon qadar ochib berdim. Lekin u so‘zlarimdan xulosa chiqaradigan darajada emasdi. Qaytanga: “Siz Injilni o‘qib ko‘ring, gaplarimga shohid bo‘lasiz”, deb, meni-da o‘z e’tiqodiga da’vat qilardi... Uni gaplariga e’tibor bermay, u bilan xayrlashdim.

Taxminan ikki hafta u bilan ko‘rishmadim. Oradan bir oy o‘tar-o‘tmas uyimga yig‘lab kirib keldi:

– Opa, men qattiq adashdim, gaplaringizni jiddiy o‘ylab ko‘rsam, qilgan amallarimdan qo‘rqib ketyapman, Alloh meni kechirarmikan? – deb ko‘zyosh to‘kdi.

Uni tinchlantirib:

– Agar chin dildan afsus-nadomatda bo‘lsangiz, tavba qilsangiz, inshoalloh, Alloh kechiradi, – dedim.

Shu-shu bo‘ldiyu, qo‘shnim bilan aloqalarimiz yana tiklandi. Bir kuni suhbatida ularni bu yo‘lga da’vat qilgan akasi va kelinoyisining ahvoli haqida qayg‘urdi. “Qancha gapirmaylik, hech bu yo‘ldan qaytishmayapti, bunga qanday chora topsak ekan”, deb yozg‘irib qoldi.

Oradan ancha vaqt o‘tdi, qo‘shnim Chirchiq shahriga oilasi bilan ko‘chib ketdi. Bir kuni  nimadir yumush bilan uning uyiga borganimda kelinoyisini uchratdim. Salom-alik qilgandan so‘ng qizchasi qo‘liga shirinlik berib:

– Bismillahir rohmanir rohiym, deb yegin, dedim. So‘zimni tugatar-tugatmas:

– Unday so‘zni aytmagin, “Isoga hamd bo‘lsin”, degin, – deb o‘rgatdi qizalog‘iga.

– Nega unday deysiz? Axir bolaning tarbiyasiga zid so‘zlar aytyapsiz, yana bu katta shirkdir”, – dedim. U esa:

– Iso Allohning o‘g‘li, Isoga sig‘indik nima, otasiga sig‘indik nima, bari bir. Hech bir xato tomoni yo‘q, – deya ta’kidladi.

Unga tushuncha berish niyatida: “Alloh yagonadir. U tug‘magan va tug‘ilmagan ham” (Ixlos surasi, 1-3-oyatlar) oyatini keltirib o‘tdim. Unga qancha misollarni keltirmay, baribir o‘z fikridan qaytmasdi. Aksincha menga:

– Sizga juda achinaman, e’tiqodda mustahkam ayol ekansiz, ammo adashgansiz, to‘g‘ri yo‘lni tanlashingiz uchun yana bir o‘ylab ko‘ring. Siz ham xudomiz bo‘lgan Isoga sig‘ining, najot topasiz, – dedi.

Men uning aytgan so‘zlaridan o‘zimni juda yomon his qildim, go‘yo nafasim qaytgandek bo‘ldi. U adashganini anglash o‘rniga o‘z to‘riga meni ham chorlab: “Biz birgina Injilni tan olamiz, boshqa kitoblarni tan olmaymiz”, deb so‘zida qattiq turib oldi. O‘zimni tortishishdan qancha olib qochmay:

– Agar gaplaringiz o‘rinli bo‘lganda, shuncha odam masihiylikka e’tiqod qilarmidi? – deb tortishishga kirishdi:

Ayol tilidan so‘zlanayotgan ba’zi so‘zlarni gapirish u yoqda tursin, eslashga ham yuragim dosh bermaydi. Odam shunchalar qabohatga botishi mumkinmi?

Pok dinimiz va Payg‘ambarimiz Muhammad (sollallohu alayhi va sallam) haqida aytgan so‘zlaridan qattiq qalbim og‘ridi:

– Iltimos boshqa haqorat qilmang, ortiq bardosh qilolmayman, – dedim oxiri. Gapirish befoydaligini bilib, ketishga chog‘landim. Afsuslar bo‘lsinki, uning bu egri aqidasidan qaytarolmadim. Uyni tark etarkanman, obdon o‘yladim. Bu holatga qanday chora ko‘rish mumkin? Kimning loqaydligi sabab bunga?

***

Ishini tez va sifatli qiladigan usta qidirganimizda bizga bir yigitni tavsiya qilishdi. Haqiqatan, ustaning ishi bizga ma’qul keldi, ammo...

Unga yordamchi sifatida ishlayotgan ukam menga o‘rtalaridagi bo‘lgan savol-javobni so‘zlab berdi: “Ustaning vazminligi va o‘z ishiga mas’uliyat va mohirlik bilan yondoshishiga havasim keldi. Ishini o‘rganish uchun diqqat bilan uni kuzatdim. Tushlik vaqti, “Allohga shukr” kalimasini aytganimda usta:

– Men Alloh demayman, Xudo deb murojaat qilaman, – dedi. “Xudoga sig‘inarkan-ku”, dedim ichimda. Ba’zi harakatlarini ko‘rib:

– Hattoki “bismillah” lafzini ishlatmas ekansiz? – dedim ajablanib.

– Men musulmon emasman, masihiyman. Yolg‘iz Isoga sig‘inaman. U meni asraydi, doim hamrohimdir, dedi.

– O‘lganingizda qabringiz qayerda bo‘ladi, sizga kim janoza o‘qiydi, shular haqida ham o‘yladingizmi? – dedim taajjubim tobora ortib.

– Odam o‘lgandan keyin qayerga ko‘milishining ahamiyati yo‘q, janozaga kelsak, o‘qilmasa ham bo‘laveradi, – dedi xotirjam. Yuragim tars yorilgudek bo‘lib:

– Aka bu haqda oilangiz, ya’ni ota-onangiz bilishadimi? – deb so‘radim.

– Ha nafaqat bilishadi, balki ular ham, ayolim ham mening yo‘limda, allaqachon, – deb javob berdi usta.

Ming taassuflar bo‘lsinki, oramizda shunday insonlar borligi achinarli holat. Axir o‘z dinidan qaytgani yetmaganday, bemalol o‘z g‘oyalarini targ‘ib qilishiga qanday ko‘z yumish mumkin?! Ba’zilar o‘z dinini yaxshi bilmaganidan Allohga shirk keltirib, adashyapti. So‘ng boshqalarni ham nasroniylikka chorlayapti.

Alloh taolo kitobida insonlarni ogohlantirib shuday deydi: “Ey, ahli kitoblar! (Isoni ilohiylashtirib) diningizda haddan oshib ketmangiz! Alloh (sha’ni)ga esa faqat haq (gap)ni aytingiz! Albatta, Iso Masih ibn Maryam faqat Allohning payg‘ambari va Uning Maryamga tushirgan “Kalimasi” hamda Uning tomonidan (kelmish) ruhdir, xolos. Bas, Allohga va Uning payg‘ambarlariga imon keltiringiz! “(Ilohlar) uchta” demangiz! Qaytingiz – o‘zlaringizga yaxshi bo‘lur! Albatta, Alloh yagona ilohdir! U farzandli bo‘lishdan pokdir. Osmonlardagi-yu Yerdagi narsalar Unikidir. Alloh vakillikka kifoyadir” (Niso surasi, 171-oyat).

Demak, Iso (a.s.) Allohning o‘g‘li emas, balki bandasi va payg‘ambari, Maryam ham Allohning xotini emas, bir soliha banda. Iso (a.s.)ni “Allohning kalimasi” deb atalishiga bois u zot Allohning “Bo‘l!” degan so‘zi tufayli dunyoga kelgani yoki u zotga aytilgan so‘z bilan hidoyatga yo‘llash joiz bo‘lgani uchundir.

“Ey, (Isoga) imon keltirgan zotlar! Allohdan qo‘rqingiz va Uning payg‘ambari (Muhammad)ga ham imon keltiringiz, (shunda) U sizlarga o‘z rahmatidan ikki barobar ato etur va sizlarga (qiyomatda yorituvchi) nur paydo qilur hamda sizlarni mag‘firat qilur. Alloh mag‘firatli va rahmlidir” (Hadid surasi, 28-oyat).

 

Nilufar BOZORBOY qizi

Ibratli hikoyalar
Boshqa maqolalar

Har kim o‘z istagi bilan nikohlanadi

4.01.2025   4386   5 min.
Har kim o‘z istagi bilan nikohlanadi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Sovchilik ota-onalar yoki ishboshilar tomonidan amalga oshirilishi va ularga javob berish ham shu tariqa bo‘lishi musulmon xalqlarning ommaviy odatlaridan bo‘lib qolgan, desak, mubolag‘a qilmagan bo‘lamiz. Hattoki, musulmon bo‘lmagan qavmlar yoki dinimiz haqida tuzukroq ma’lumotga ega bo‘lmagan, «musulmonman», deb yurgan ba’zi kimsalar: «Musulmonchilikda umr yo‘ldoshini tanlashda yoshlarning o‘zlarining xohishi e’tiborga olinmasa ham, bo‘laveradi», degan tushunchada bo‘lishlari ham mumkin. Ammo shariatda unday emas. Islomda har bir shaxs o‘z erki, hurriyati va istak-xohishi bilan oila qurishi kerakligi alohida ta’kidlanadi.

Bu borada Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bir qancha hadisi shariflari kelgan.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: لَا تُنْكَحُ الْأَيِّمُ حَتَّى تُسْتَأْمَرَ وَلَا تُنْكَحُ الْبِكْرُ حَتَّى تُسْتَأْذَنَ، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، وَكَيْفَ إِذْنُهَا؟ قَالَ: أَنْ تَسْكُتَ. رَوَاهُ الْخَمْسَةُ. وَفِي رِوَايَةٍ: الثَّيِّبُ أَحَقُّ بِنَفْسِهَا مِنْ وَلِيِّهَا، وَالْبِكْرُ تُسْتَأْمَرُ وَإِذْنُهَا سُكُوتُهَا.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Maslahat so‘ralmaguncha, juvon nikohlanmas. Izn olinmaguncha, bokira nikohlanmas», dedilar.

«Ey Allohning Rasuli, uning izni qanday bo‘ladi?» deyishdi.

«Sukut saqlamog‘i», dedilar».

Beshovlari rivoyat qilganlar.

Boshqa bir rivoyatda:

«Juvon o‘z nafsiga valiysidan haqliroqdir. Bokiradan esa izn so‘raladi. Uning izni – sukutidir», deyilgan.

Bu hadisi sharifda nikoh masalasida qiz va ayollarning roziligi shart ekani, sovchi kelganida, erkaklar, ya’ni otalar, akalar va boshqalar o‘zlaricha javob berib yubormasdan, ular bilan maslahat qilib, roziliklarini olishlari kerakligi bayon qilinmoqda.

Zamon buzilib, ishlar teskarisiga aylanmay turib, nafaqat musulmonlarda, balki dunyoning barcha xalqlarida ham bir qizga sovchilik qilish oila boshlig‘i bo‘lmish otaga gap ochish, undan rozilik so‘rash bilan bo‘lgan. Oddiy insoniy odob-axloq, xalqlarning urf-odatlari shuni taqozo qilgan va qiladi ham.

Islom otalarga yoki ularning o‘rniga qolgan valiylarga qizning o‘zidan rozilik so‘rashni tavsiya qiladi. Chunki holatning o‘zi shuni taqozo qiladi. Bir odamni o‘zining iznisiz, xabarisiz, roziligisiz erga berib yuborish to‘g‘ri emas.

Agar erga tegishi haqida so‘z ketayotgan kimsa erdan ajragan juvon bo‘lsa, u o‘z roziligini ochiq-oydin aytishi shart. Chunki u oila ko‘rgan, erkak kishi bilan munosabatda bo‘lgan, nikoh masalalarida tajribaga ega, bunday gaplarni gaplashib yurgan. Endi ochiq maslahatlashishdan uyalmaydi.

Maslahat qiz bolaning turmushga chiqishi haqida bo‘layotgan bo‘lsa, bir oz boshqacha yo‘l tutiladi. Agar u ochiq javob bersa, o‘zining ishi. Uning o‘sha javobiga qarab ish qilinadi. Ammo indamasa, sukuti rozilik alomati bo‘ladi.

Muslima qizlar odob-axloq, hayo, ehtirom doirasida tarbiya topganliklari tufayli uyalib, otasi yoki boshqa yaqinlari bilan o‘z nikohi to‘g‘risida gapla-shishga uyalib, indamaydilar. Shuning uchun qiz bolaning uyalib, indamagani uning bu nikohga roziligi hisoblanadi.

Lekin indamasligiga norozilik alomatlari qo‘shilsa, bunday sukutni rozilik deb bo‘lmaydi. Bunday hollarda onalarni ishga solish yaxshiroq bo‘ladi. Zotan, joriy odatlar ham shunga aylanib qolgan.

Imom Abu Dovud rivoyat qilgan hadisda Nabiy sollallohu alayhi va-sallam:

«Ayollarni qizlari haqidagi ishga taklif qilinglar», – deganlar.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: تُسْتَأْمَرُ الْيَتِيمَةُ فِي نَفْسِهَا، فَإِنْ سَكَتَتْ فَهُوَ إِذْنُهَا، وَإِنْ أَبَتْ فَلَا جَوَازَ عَلَيْهَا. رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Yetim qizdan o‘zi haqida izn so‘raladi. Agar sukut saqlasa, o‘sha uning iznidir. Agar bosh tortsa, uni majburlash yo‘q», – dedilar».

«Sunan» egalari rivoyat qilganlar.

Yetim qizlar deganda otasi va valiy bo‘ladigan qarindoshlari yo‘qligi tufayli boshqa bir odamning tarbiyasida o‘sgan qizlar tushuniladi. Odatda, bunday qizlarni o‘zlaridan so‘rab-so‘ramay erga berib yuborish hech gap bo‘lmay qolgan. Ammo xoh yetim bo‘lsin, xoh yetim bo‘lmasin, qizlarni majbur qilib erga berish shariatga mutlaqo xilof ekanini mana shu rivoyatdan ko‘rib turibmiz. Bunday qilish katta zulm hisoblanadi.

Islom hukmlaridan bexabar kishilar Alloh taolo tomonidan qizlarga berilgan bu haqni poymol qilib kelganlar. Ular qizlarning roziligini so‘ramay, norozi bo‘lsalar, urib-so‘kib erga berganlar. Bu esa, doimo Islom dushmanlari tomonidan dinimizga ta’na toshlari otilishiga sabab bo‘lib kelgan. «Musulmonman» deb yurganlarning noshar’iy ishlari o‘zlariga gunoh bo‘lishi bilan birga, dinimiz dushmanlari tegirmoniga suv quyishini shundan bilib olsak ham bo‘ladi.

"Baxtiyor oila" kitobidan