Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyun, 2025   |   18 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
14 Iyun, 2025, 18 Zulhijja, 1446

Maxfiy shirkdan ogoh bo‘ling!

22.06.2018   4906   4 min.
Maxfiy shirkdan ogoh bo‘ling!

Riyo – bu qilayotgan amalni, gapirayotgan gapni, qilayotgan niyatini atrofdagilar bilsin deya bajarishidir. Biror yaxshilik qilayotgan bo‘lsa, odamlar meni yaxshi inson desin, molidan infoq qilayotgan bo‘lsa, meni saxiy desin, ibodat qilayotgan bo‘lsa, insonlar meni taqvoli ekan, deb harakat qilishdir.

Dinimizda bu gunohi azim hisoblanadi. Bu xususda oyatlar, hadislar bor. Jumladan, Qur’oni karimda bu gunohning oqibati quyidagi misol bilan keltiriladi: “Ostidan anhorlar oqib turuvchi, xurmoyu uzumlari bor, turli xil mevalari mo‘l bog‘i bo‘lgan bir odam o‘zi keksayib, notavon(yosh) bolalari bilan qolgan paytida o‘sha bog‘ini olovli to‘fon urib, yonib ketishini xohlaydimi? Tafakkur qilursizlar, deb Alloh o‘z oyatlarini sizlarga shunday bayon qiladi”. Bu misol savobli ishlarni odamlar ko‘zi uchun qiladigan kishilarga tanbehdir. Riyokor odam ham oxiratda ajru-savobdan bebahra qoladi. Oyatda ham go‘yo hamma narsaga erishgan odamning butun boyligi bir zumda olov tufayli yo‘q bo‘lib ketishi riyokor odamning misoliga o‘xshaydi. Eng yomoni bu dunyoda molu-davlatdan bir zumda ajragan inson yana harakat qilib unga ega bo‘lishi mumkin, lekin butun hayoti davomida yaxshi amallar qilgan, sadaqa, ehsonlar qilgan, nafl ibodatlar qilgan, Qur’on tilovati bilan mashg‘ul bo‘lgan odam oxiratda bular evaziga hech bir savobga ega bo‘lmasa bundan katta hasrat, nadomat bo‘lmaydi.

Hadisi shariflarda ham Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning bu gunohdan qaytarganlari, xavfsiraganlarini ko‘ramiz. Ibn Lubayd roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: “Sizlardan eng xavfsiraydigan narsam – maxfiy shirkdir”, dedilar. Shunda sahobalar: “Ey Allohning Rasuli, maxfiy shirk nima?” deb so‘rashdi. U zot: “Bu – riyodir”, deb javob berdilar.

Dinimizda bir qancha gunohi kabiralar bor, birovning haqqini yeyish, zino, o‘g‘irlik, tuhmat va boshqa gunohlar. Rabbimiz haqiqiy tavba qilib, bu gunohlarga boshqa qaytmaslikka ahd qilgan kishini gunohini kechishi mumkin, ammo shirkni kechirmasligini O‘z kalomida bayon qilgan. Hadisda riyo shirkka dalolat qilishi aytilmoqda. Undan har bir mo‘min-musulmon ehtiyot bo‘lishi kerak. Chunki riyo qalbni qoraytiradi. Qalb qoraygan sari unda xolis niyat va ixlos qolmaydi. Qoraygan qalbga hikmat yog‘dusi ta’sir qilmaydi. Oqibatda boshqa gunohlarni qo‘rqmasdan qiladigan bo‘ladi. Inson qilayotgan amaliga ozgina riyo aralashsa, bu ibodatidan foyda yo‘q. Agar u riyo bilan namoz o‘qisa, zakot bersa, haj qilsa, Qur’on o‘qisa, infoq qilsa bulardan faqat mashaqqat chekkani, hamda Alloh taologa osiy bo‘lgani qoladi, xolos.

Alloh taolo Qur’oni karimning “Baqara” surasida: «Ey imon keltirganlar! Molini odamlar ko‘rsin deb beradigan, Allohga va oxirat kuniga ishonmaydigan kimsaga o‘xshab, (bergan) sadaqalaringizni minnat va ozor bilan yo‘qqa chiqarmang! U (riyokor) ustini tuproq qoplagan silliq qoyaga o‘xshaydi; ustiga jala yoqqanda, (tuproq yuvilib,) sip-silliq toshning o‘zini qoldiradi. Ular topgan (va sarflagan) boyliklaridan hech narsaga ega bo‘la olmaydilar. Zotan, Alloh kofirlar qavmini hidoyat sari yo‘llamagay» (264-oyat), deb ogohlantirgan.

Shuningdek, “Niso” surasida: «Mol-mulklarini odamlar ko‘rsinga (riyokorlik bilan) ehson qiladigan, (aslida esa) Allohga ham, oxirat kuniga ham imon keltirmaydiganlarni (Alloh sevmaydi). Kimgaki shayton do‘st bo‘lsa, naqadar yomon do‘st u!» (38-oyat), deyiladi.

Ko‘rinib turibdiki, yuqoridagi oyatlarda riyo qattiq qoralanadi. Odamlarning maqtovini istab yoki birovlar ko‘rsin uchun qilingan amallar evaziga Alloh taolo bu dunyoda bandaning maqsadini hosil qiladi. Ammo, oxiratda savob ato etmaydi. Bu haqda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar: “Kim bu dunyoda biror amalni odamlar eshitsin deb qilsa, Alloh uni odamlarga eshittirib qo‘yadi. Va kim odamlar ko‘rsin deb qilsa, Alloh uni odamlarga ko‘rsatib qo‘yadi”. Demak, bu dunyoning obro‘sini istab qilingan amalga faqat bu dunyoning o‘zidagina mukofot beriladi, oxiratda esa nasiba bo‘lmaydi. Mo‘min odam har bir amalini xolis Alloh taolo uchun bajarmog‘i lozim. Odamlarning maqtovini istagan kishi esa ikki dunyo saodatidan ajrab qolishi mumkin. Alloh barchamizni o‘ziga ixlos bilan ado etadiganlardan qilsin. 

Kenjabek SOLIYEV

Chust tumani “G‘oyib Eronlar” masjidi imom xatibi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

O‘zbekiston xalqiga Qurbon hayiti tabrigi

09.06.2025   9599   4 min.
O‘zbekiston xalqiga Qurbon hayiti tabrigi

Muhtaram vatandoshlar!

Siz, azizlarni, barcha mo‘min-musulmon yurtdoshlarimizni, butun xalqimizni ulug‘ va mo‘tabar ayyom – Qurbon hayiti bilan chin qalbimdan samimiy muborakbod etib, o‘zimning yuksak hurmatim va ezgu tilaklarimni bildirishdan g‘oyat mamnunman.

Jamiki islom ummati uchun qadrli bo‘lgan ushbu shukuhli bayram – Iyd al-Adhoni el-yurtimiz bilan birgalikda tinch va osoyishta muhitda kutib olayotganimiz uchun, avvalo, mehribon va qudratli Alloh taologa behisob shukronalar aytamiz.

Hech shubhasiz, keyingi yillarda Yangi O‘zbekistonda ijtimoiy, xalqchil davlat barpo etish, uning ma’naviy asoslarini mustahkamlash va ta’sirchanligini oshirishda muqaddas islom dini, uning asosiy bayramlaridan biri bo‘lgan Qurbon hayiti ham muhim rol o‘ynamoqda.

Ayniqsa, bu bayramning insonparvarlik, ahillik, saxovat va olijanoblik kabi fazilatlari yurtimizda “Inson qadri uchun, inson baxti uchun” degan ezgu g‘oya asosida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlarga uyg‘un va hamohang bo‘lib, aholining ehtiyojmand qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash, keksalar, yoshlar va xotin-qizlar haqida alohida g‘amxo‘rlik ko‘rsatish, kambag‘allikni qisqartirishga qaratilgan dasturlarimiz samarasini oshirishga xizmat qilayotganini alohida ta’kidlash o‘rinlidir.

Aziz do‘stlar!

Bugungi kunda mamlakatimizda turli millatlar va diniy konfessiyalar o‘rtasidagi hamjihatlikni mustahkamlash, vijdon erkinligini ta’minlash, diniy-ma’rifiy merosimizni asrab-avaylash, yosh avlodni milliy va umumbashariy qadriyatlar ruhida tarbiyalash bo‘yicha ulkan ishlar amalga oshirilmoqda.

Bu haqda so‘z yuritganda, islom dinining ezgu tamoyillarini chuqur o‘rganish, buyuk tariximiz va madaniyatimiz durdonalarini, mashhur allomalarimizning boy merosini to‘plash va keng targ‘ib etishga alohida e’tibor qaratilayotganini ta’kidlash lozim. Jumladan, ko‘hna Sharq mo‘jizasi – Samarqand shahri 2025 yilda islom madaniyati poytaxti, deb e’lon qilindi, ulug‘ vatandoshimiz Imom Moturidiyning 1155 yillik tavallud sanasi yurtimiz bo‘ylab keng nishonlanmoqda, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy va Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari qatoriga, shu yil Buxoro shahrida o‘z faoliyatini boshlaydigan Bahouddin Naqshband ilmiy-tadqiqot markazi ham qo‘shildi.

Poytaxtimiz Toshkent shahrida bunyod etilayotgan Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy-ma’naviy yo‘nalishdagi ulkan va noyob loyiha sifatida el-yurtimiz va xalqaro jamoatchilikda katta qiziqish uyg‘otmoqda. Bu muazzam maskan ko‘p ming yillik qadimiy tariximiz, boy va betakror milliy madaniyatimizning yorqin  timsoli sifatida Yangi O‘zbekiston hayotidagi g‘oyat muhim voqeaga aylanadi, deb ishonaman.

Hurmatli yurtdoshlar!

Shu saodatli kunlarda 15 ming nafar vatandoshimiz muqaddas haj ziyoratini ado etmoqda. Ezgu duo va niyatlar ijobat bo‘ladigan mana shunday munavvar lahzalarda ularni ham Qurbon hayiti bilan samimiy qutlab, Yaratgandan yurtimizga sog‘-omon qaytib kelishlarini so‘raymiz.

Umid qilamizki, muhtaram hojilarimiz jamiyatimizda birdamlik, oila va mahallalarimizda mehr-oqibat muhitini yanada mustahkamlash, yoshlarimiz tarbiyasini kuchaytirish, ularni ilm-ma’rifatga, zamonaviy kasb-hunarlarni egallashga, Vatan himoyachisi bo‘lishga targ‘ib etish, muhtoj insonlarga ko‘mak berishda alohida ibrat va namuna ko‘rsatadilar.

Qalblarimiz quvonchga to‘lgan ushbu fayzli kunlarda xorijiy davlatlarda bo‘lib turgan vatandoshlarimizni ham bugungi ulug‘ ayyom bilan chin dildan qutlab, ularga sog‘lik-omonlik, baxt va omad tilaymiz.

Jahonning uzoq-yaqin o‘lkalaridagi musulmon ummatini ham qizg‘in tabriklab, ularning xalqlari va mamlakatlariga tinchlik, ravnaq va farovonlik tilab qolamiz.

Aziz va muhtaram vatandoshlar!

Hozirgi kunda dunyo naqadar murakkab va tahlikali bo‘lib borayotganini barchamiz ko‘rib turibmiz. Bunday keskin sharoitda yurtimizda tinchlik, o‘zaro hurmat va totuvlik muhitini saqlab, barcha soha va tarmoqlarda fidokorona mehnat qilib ko‘zlagan yuksak maqsadlarimizga yeta olamiz.

Albatta, o‘z tarixida ne-ne sinov va mashaqqatlardan munosib o‘tgan mard va olijanob xalqimiz bunga har tomonlama qodir.

Bu yo‘lda el-yurtimizga mansub mehr-oqibat, o‘zaro birlik va jipslik biz uchun beqiyos kuch-qudrat manbai bo‘lib xizmat qiladi, deb ishonaman.

Siz, azizlarni muqaddas Qurbon hayiti bilan yana bir bor chin dildan tabriklab, barchangizga tinchlik-xotirjamlik, sihat-salomatlik, xonadonlaringizga fayzu baraka tilayman.

Qutlug‘ ayyom barchamizga muborak bo‘lsin!

 

Shavkat Mirziyoyev,

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti