Savol: Bugungi kunda ijtimoiy tarmoqlarda sun’iy obunachi, sun’iy yoqtirishlar (layk), sun’iy izoh (kommentariya) kabilarga o‘xshash soxta ko‘rinishlar orqali daromad qilish qanchalik to‘g‘ri?  Bu savolga javob shu sohada daromad qilayotgan ko‘plab blogerlar uchun juda zarur.

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bugungi kunda ushbu mavzu eng dolzarb masalalardan bo‘lib qoldi. Agar kimdir soxta obunachilar, soxta layklar, soxta izohlar yordamida o‘zini mashhur qilib ko‘rsatmoqchi bo‘lsa yoki shu asosda reklama qabul qilmoqchi yoki biror shartnoma tuzmoqchi bo‘lsa, bu odamlarni aldash, yolg‘onchilik bo‘ladi.

Masalan, kimdir 100 ming yoki 200 ming obunachim bor deydi va shu orqali reklama xizmatini taklif qiladi, aslida esa buncha miqdorda haqiqiy obunachi unda mavjud bo‘lmaydi. Yana kimdir falon miqdordagi obunachisi bor profil yoki kanal sotiladi deydi, haqiqatda esa uning obunachilari real mavjud bo‘lmagan soxta profillar yoki botlardan iborat bo‘ladi. Yana bir boshqasi esa o‘z mahsulotini maqtab, soxta sharhlar yozdiradi.

Shuningdek, ular orasida yuqorida aytganimiz kabi, shunchaki mashhur bo‘lish va obro‘-e’tibor uchun qiladiganlari ham topiladi. Qaysi biri bo‘lishidan qat’iy nazar, bu ishlarning birortasi ham joiz emas. Zero, Alloh taolo Oli Imron surasining 188-oyatida bunday deydi: “Qilmagan narsalariga maqtalishni suyadiganlarni azobdan najotda deb hisoblamang. Ularga alamli azob bor”.

Imom Muslim rahimahulloh Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam: “Kim bizni aldasa, bizdan (musulmonlardan) emas”, deganlar.
Soxta obunachilar, soxta sharhlar va soxta layklar tufayli, internet olamida halol raqobat muhitiga putur yetadi, foydali kontent tayyorlaydigan blogerlarga zarar bo‘ladi, reklama beruvchilar va mijozlar aldanadi. Bularning hammasi esa zulmdir, zulm esa shariatimizda eng katta gunohlardan sanaladi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.