O‘zbekiston va Fransiya o‘rtasidagi o‘zaro hurmat va ishonchga asoslangan do‘stona aloqalar ko‘p asrlik tarixga ega. Buyuk sarkarda Sohibqiron Amir Temurning Karl VI ga yo‘llagan maktubida: “Biz sizning davlatingiz gullab-yashnashini do‘stona tilab qolamiz”, degan samimiy istaklarni o‘qish mumkin. Yetti asr muqaddam bitilgan ushbu noma ikki mamlakat o‘rtasidagi do‘stlik naqadar mustahkam asosga ega ekanini yaqqol namoyon etadi.
Kuni kecha O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi vakillaridan iborat O‘zbekiston delegatsiyasi Fransiyaga tashrif buyurdi. Safardan ko‘zlangan asosiy maqsad Prezidentimiz tashabbusi bilan yurtimizda diniy-ma’rifiy sohada olib borilayotgan keng ko‘lamli islohotlar, islom tamadduniga beqiyos hissa qo‘shgan buyuk allomalarimiz, aziz avliyolarimizning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganish, tabarruk qadamjolarini obod etish borasidagi ishlarni xalqaro hamjamiyatga yetkazish, manfaatli aloqalarni yo‘lga qo‘yish, o‘zaro tajriba almashishdan iborat.
O‘zA xabariga ko‘ra, Fransiya Islom fondida bo‘lib o‘tgan uchrashuv samiy ruhda kechdi. Unda O‘zbekistonning vijdon erkinligini ta’minlashdagi boy tajribasi, turli dinlarga e’tiqod qiluvchilarga o‘z ibodatlarini ado etishlari uchun yaratilgan sharoitlar haqida batafsil ma’lumot berildi.
– Globallashuv jarayonlari shiddat bilan rivojlanib borayotgan hozirgi sharoitda turli millat va din vakillarining bir-birini tushunishi, qo‘llab-quvvatlashi, jamiyat taraqqiyoti yo‘lida hamkorlik qilishi o‘ta zarur, – deydi Fransiya Islom fondi prezidenti Jan Per Shevenman. – O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan olib borilayotgan ijtimoiy-siyosiy islohotlarni katta qiziqish bilan kuzatib borayapmiz. Shubhasiz, mamlakatingiz Markaziy Osiyo mintaqasida hal qiluvchi kuchga ega. Biz O‘zbekiston bilan madaniy-ma’rifiy sohada hamkorlik qilishdan manfaatdormiz.
Qayd etish kerakki, mazkur fond 66 millionlik Fransiya aholisi ichida 7 milliondan ziyod musulmonlarning o‘ziga xos o‘rni va mavqeini saqlash, ularning jamiyatga har tomonlama intergatsiyalashuvini ta’minlashga qaratilgan keng qamrovli faoliyatni amalga oshiradi. Fond xodimlari O‘zbekistondagi islom tadqiqotlari markazlari bilan hamkorlikda islom dinining tinchlikparvar mohiyatini o‘rganish, birgalikda ilmiy loyihalarni amalga oshirishdan manfaatdor ekanini bildirdi.
E’tiborli jihati, Fransiya Islom fondi 2021 yilda Fransiya madaniyat ishlari vazirligi, Luvr muzeyi bilan hamkorlikda Parij shahrida “Buyuk ipak yo‘li madaniyati” mavzusidagi xalqaro ko‘rgazmani o‘tkazishga hozirlik ko‘rmoqda. Fransiya tomoni ushbu ko‘rgazma doirasida “O‘zbekiston – islom sivilizatsiyasi markazi” nomli mamlakatimizning qadimiy va boy tarixiga oid ekspozitsiyalarni tayyorlashda hamkorlik qilishga umid bildirdi.
O‘zbekiston musulmonlar idorasi matbuot xizmati
Alloh taolo aytadi: “Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Sizlardan ilgari yashab o‘tgan bir kishini takabburlik bilan izorini sudrab yurganida yer yutdi. U qiyomat kunigacha yer (qa’ri)ga kirib ketaveradi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Yoshligimizda ustozlar kishining kibrli yo unday emasligini donga to‘la boshoqning egilishi, donsiz boshoqning esa xuddi kibrlanganday tik turishi misolida tushuntirishgandi. Katta bo‘lib angladikki, ustozlarning maqsadi boshoq misolida kibrlanmaslikni ko‘z oldimizda qoldirish bo‘lgan ekan. Negaki, mutakabbirlikning oqibati juda ayanchli bo‘larkan.
Amr ibn Shuaybning bobosidan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Qiyomat kunida mutakabbir kimsalar odam suratidagi chumolilarga o‘xshash holda qayta tiriladi. Ularni har tomondan xorlik o‘rab oladi. Ular jahannamdagi “Bulus” deb nomlanadigan zindonga haydaladi” (Imom Termiziy rivoyati).
Kibrning sabablari turlichadir. Masalan, biror sohani o‘zlashtirgan, kerakli mutaxassisga aylangan odam o‘zini olim, boshqalarni johil sanab, nasihatni qabul qilmay qolishi, kimdir ota-bobolarining oliy nasabi bilan faxrlanib, o‘zgalarni nasabi past, deb bilishi, kimdir esa mol-dunyo tufayli g‘ururga ketishi mumkin. Yana chiroy, quvvat kabi ne’matlar ham shular jumlasidan. Ko‘plar shu sabablar tufayli “Boshqalardan ustunman”, deb o‘ylashadi. Vaholanki, Alloh bandaning chiroyiga, nasabiga, boyligiga emas, qalbiga, qilayotgan niyati va amaliga qaraydi.
Ibn Sinoning ustozi Kushyorning huzuriga bir kishi ilm o‘rganish maqsadida kelibdi. 2-3 oy o‘tsa hamki, ustozi ilm berishni boshlamagach:
– Hazrat, endi menga javob bersangiz. Uch oy bo‘ldi, dars bermadingiz. Vaqtingiz yo‘q shekilli, – debdi. Shunda ustoz:
– Men senga bajonidil dars berardim. Lekin huzurimga kelgan paytingda "bu ilmdan mening uncha-muncha xabarim bor", deya kibrlanding. O‘sha qarashing haliyam ketmadi. Men bo‘sh idishni to‘ldiraman, deb javob qilibdi.
Mol-davlatga kibrlansangiz, demak faqirsiz. O‘zingizni boshqalardan ustun ko‘radigan bo‘lsangiz, har qancha ilmingiz bo‘lmasin, johilsiz. Kishini zulmga, tug‘yonga soladigan kuch-quvvat aslida zaiflikdir. Haqiqiy boylik, martaba va ilmni tavozeli insonlardan topasiz!
Ja’farxon So‘fiyev,
To‘raqo‘rg‘on tumanidagi
“Is'hoqxon to‘ra” jome masjidi imom-xatibi