Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Zakotning farz bo‘lishi

18.04.2018   12844   4 min.
Zakotning farz bo‘lishi

Zakot islomning besh rukunlaridan biri va u farz amallaridandir. Zakot fitr sadaqasi va ramazon ro‘zasi farz bo‘lgandan keyin hijratning ikkinchi yili shavvol oyida Madinada farz qilindi. Lekin zakot ijmoga ko‘ra payg‘ambarlarga farz qilinmadi. Chunki zakot nopoklash ehtimoli bor kimsani poklashdir. Payg‘ambarlar esa undan pokdirlar. Ularning qo‘llarida biror narsa bo‘lmagan va ular Alloh yo‘liga chaqiruvchilardir. Shuningdek, ular meros ham qoldirmaydilar.

Zakot – Qur’oni Karimning sakson ikki o‘rnida namoz bilan birga zikr qilingan. Bu esa, ularning o‘zaro oralaridagi aloqa naqadar mukammal ekanligiga dalolat qiladi.

Zakot Alloh taoloning kitobi, payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning sunnatlari va ummatning ijmosi ila farzdir.

Qur’ondan dalil shuki, Alloh taolo;

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ

Namozni to‘kis ado qiling, zakot bering va ruku’ qiluvchilar bilan ruku’ qiling” degan (Baqara surasi 43oyat).

Boshqa bir oyatda Alloh taolo:

“Ularning (topgan) mol-mulklarida so‘raguvchi va (mol-davlatdan) mahrum kishilar uchun ma’lum haq (ya’ni, zakot) bo‘lgan zotlardir” degan (Ma’orij surasi 24-25-oyat)

Sunnatdan dalil esa:

Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): «Islom besh narsa ustiga bino qilingan. Allohdan o‘zga iloh yo‘qligi va Muhammad alayhissalom Allohning bandasi va elchisi ekanligiga guvohlik bermoq, namoz o‘qimoq, zakot bermoq, haj qilmoq va Ramazon ro‘zasini tutmoq», deb aytdilar. Muttafaqun alayh.

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِمُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ حِينَ بَعَثَهُ إِلَى الْيَمَنِ : إِنَّكَ سَتَأْتِي قَوْمًا هُمْ أَهْلُ كِتَابٍ ، فَإِذَا جِئْتَهُمْ فَأَخْبِرْهُمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ فَرَضَ عَلَيْهِمْ صَدَقَةً تُؤْخَذُ مِنْ أَغْنِيَائِهِمْ فَتُرَدُّ عَلَى فُقَرَائِهِمْ  ( مُتَّفق عَلَيْه) ِ

Ibn Abbos roziyallohu anhudan qilingan rivoyatda: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam Mu’oz ibn Jabalni Yamanga yuborayotib, unga shunday deganlar: “Albatta, sen ahli kitob qavmining oldiga borasan. Alloh ularga boylaridan olinib, faqirlarga qaytariladigan sadaqani farz qilganini xabar qil”, dedilar”[4]. Muttafaqun alayh.

وَعَنْ أَبِي أُمَامَةَ ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: » صَلُّوا خَمْسَكُمْ ، وَصُومُوا شَهْرَكُمْ ، وَأَدُّوا زَكَاةَ أَمْوَالِكُمْ ، وأطِيعُوا ذا أمْركُمْ تَدْخُلُوا جَنَّةَ رَبِّكُمْ » . رواه أحمد والترمذي

Abu Umoma roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasalamni hajjatul vado’da shunday: “Allohga taqvo qilinglar, besh (mahal) namozingizni o‘qinglar, ramazon oyining ro‘zasini tuting, mollaringizni zakotini ado qilinglar va ish egalaringizga itoat qilinglar Robbingizning jannatiga kirasizlar” deganlar[5] (Ahmad va Termiziy rivoyati).

Musulmonlar jamiki asrlarda va o‘lkalarda zakotning farzligiga ijmo qilishgan, ya’ni bir ovozdan “zakot farz”, deb aytishgan.

Sahobai kiromlar zakotni bermagan, uni man qilganlarga qarshi ittifoqlik ila urush qilganlar. Kim zakotning farzligini inkor qilsa, kofir bo‘ladi. U uch marta tavba qilishga chaqiriladi. Tavba qilsa qildi, bo‘lmasa murtad sifatida o‘limga hukum qilinadi.

Islomga yangi kirgani tufayli yoki chet joylarda johil bo‘lib o‘sganligi uchun zakotning farzligini inkor qilgan odamga tushuntiriladi, o‘rgatiladi, darhol “kofir” deb hukum qilinmaydi.

 

Nuriddin AKROMOV

tayyorladi

O‘MI Matbuot xizmati

Fiqh
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Masjidun Nabaviy kutubxonasida “O‘zbekiston burchagi” tashkil etildi

30.05.2025   11986   1 min.
Masjidun Nabaviy kutubxonasida “O‘zbekiston burchagi” tashkil etildi

Muborak haj safari davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxona bo‘limi boshlig‘i Kamoliddin Mahkamov, Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori Muzaffarxon Joniyev, Hadis ilmi maktabi rektori Barot Amonov Madinai munavvaradagi Masjidun Nabaviy kutubxonasi bilan tanishish barobarida muassasa bo‘lim boshlig‘i Ahmad Naim Mulla muloqot qilishdi.  


Uchrashuv asnosida ulug‘ allomalarimizning ilmiy meroslari joy olgan “O‘zbekiston burchagi” tashkil etildi. Shu munosabat bilan ushbu kutubxona vakillariga Imom Buxoriyning “Sahihi Buxoriy” va Imom Termiziyning “Sunani Termiziy” va boshqa kitoblar topshirildi.


Muloqot chog‘ida “Sahihi Buxoriy” va “Sunani Termiziy” asarlari “Olti sahih hadislar”dagi o‘rni, islom olamidagi olti buyuk muhaddisdan ikki nafari Movarounnahrdan yetishib chiqqani, buyuk ajdodlarimizning dinimiz taraqqiyotidagi xizmatlari e’tirof etildi.


Shuningdek, bugungi kunda O‘zbekistonda diniy sohada olib borilayotgan siyosat yuqori baholanib, Kutubxonaga taqdim etilgan o‘zbek tilidagi hadislar to‘plamlari sharhlari Haj va Umra ziyoratiga keluvchi ziyoratchilarga muhim manba bo‘lib xizmat qilishi aytib o‘tidi. 
 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati

 

Masjidun Nabaviy kutubxonasida “O‘zbekiston burchagi” tashkil etildi Masjidun Nabaviy kutubxonasida “O‘zbekiston burchagi” tashkil etildi
O'zbekiston yangiliklari