Sayt test holatida ishlamoqda!
07 Yanvar, 2025   |   7 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:34
Asr
15:29
Shom
17:13
Xufton
18:32
Bismillah
07 Yanvar, 2025, 7 Rajab, 1446

Inson nega baqiradi?

15.04.2018   4539   2 min.
Inson nega baqiradi?

Islom olimlaridan biri talabalari bilan birga qayoqqadir ketayotgan edi. Yo‘l bo‘yidagi uylarning biridan er-xotinning baqir-chaqir qilayotgani eshitildi. Ustoz talabalariga yuzlanib:

 – Odamlar nega bir-biriga g‘azab bilan qichqiradi?.. – deb so‘radi.

Talabalardan biri:

– Odam jahli chiqqanda  baqiradi-da, – dedi. 

Shunda u muborak zot:

– Ammo jahlimizni chiqargan inson shundoqqina peshonamizda turgan choqda unga nega baqirib gapiramiz? Unga aytmoqchi bo‘lgan gaplarimizni pastroq ovozda aytishimiz va so‘zlashga katta kuch sarflashimiz mumkin bo‘la turib nega bo‘g‘zimizni yirtadigan darajada katta kuch sarflab baqiramiz? – deb yana so‘radi. 

Talabalaridan sas chiqmagach, o‘zi tushuntira boshladi:

– Ikki inson bir-biridan g‘azablangani zahoti ularning qalblari bir-biridan uzoqlashadi. Shundan keyin ular uzoq masofadan bir-biriga ovozi eshitilsin uchun baqirishga majbur bo‘ladilar. Ularning g‘azabi qanchalik kuchaysa, o‘rtadagi masofa ham shuncha uzoqlashib boraveradi va ular yanada qattiqroq baqirib gapirishga majbur bo‘ladilar.  

Xo‘p, ikki inson bir-birini sevsa-chi, unda nima bo‘ladi? Ular baqirish o‘rniga muloyim ohangda gaplashadi. Chunki qalblari bir-biriga juda ham yaqindir yoki oradagi masofaning o‘zi ham yo‘qdir.

Xo‘sh, ikki inson bir-birini juda ham qattiq sevsa nima bo‘ladi? U holda ularga so‘zlashishning keragi yo‘q. Shunchaki shivirlashadi, xolos. Negaki, ularning qalbi bir-biriga yanada yaqinlashgandir. Bora-bora ularning shivirlashiga ham ehtiyoj qolmaydi, bir-biriga qarab qo‘ysalar bas, shuning o‘zi yetarli bo‘ladi. Ikki insonning bir-biriga bo‘lgan haqiqiy sevgisining izhori ana shudir.

Yana bir ozdan so‘ng talabalariga qarata bunday dedi:

– Shunday ekan, biror sabab bilan bahslashib qolsangiz, qalblaringizning orasiga masofa kirishiga yo‘l qo‘ymang. Orangizga masofa olib kiradigan so‘zlardan uzoq bo‘ling, yo‘qsa, sizlarni uzoqlashtirib yuboradi u.

Demishlarki…

“Cabzavotchi baqirur, sarrof baqirmas,

Eskichi baqirur, antiqachi baqirmas...”

Fikri qiymatli bo‘lgan baqirmaydi, baqirgan o‘ylamaydi, o‘ylamagan g‘avg‘o qiladi.

Sasimizni emas, so‘zimizni yuksaltiraylik.

Rabbim bizni go‘zal so‘zli, hikmatli va nazokatli bandalaridan aylasin, inshoalloh!

 

Turkchadan Damin JUMAQUL tarjima qildi.

O‘MI Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Namozda qiroat masalasi

4.01.2025   5788   2 min.
Namozda qiroat masalasi

Hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida namozdagi qiroatga doir masalalar, shu­ningdek, qiroat hamda alohida bob yoki fasllarda batafsil bayon qilingan. Chunki qiroat namoz ichidagi farzlardan biridir. Namozda qiroat mukammal bo‘lmog‘i zarur.
Fiqh kitoblarimizda, shuningdek, na­mozga tegishli ilmlarni o‘qib-o‘rganish tungi nafl (tahajjud)ning savobidan or­tiqroq va afzal ekani ham ta’kidlangan.

Biz “Hidoya”, “Muxtasarul-viqoya”, “al-Ix­tiyor”, “Maslakul-muttaqiyn” va bosh­qa o‘n­lab hanafiy mazhabimiz fiqh kitobla­rida bayon etilgan namozda Qur’on oyatla­rini xato qilmaslikka doir masalalarni va fatvolarni jamlab, ikki qismli kitob qilinadi.
Kitobning 1-qismi besh vaqt namozda zam sura qilib o‘qiladigan oyatlar qiroatida yuz beradigan xatoliklarga doir muhim ma’lumotlar to‘plandi. Quyida shu kitobning 1-qismidan parcha havola etmoqdamiz:

  1. Namozxon Masad surasining “Tabbat yadaa abii Lahab” (تبت يدا أبي لهب ) jumlasini “Tabbat adaa abi Lahab” (تبت أدا أبي لهب ) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  2. Quraysh surasi qiroatida “Rihlata-sh-shitai va-s-soyf” (رحلة الشتاء والصيف) jumlasidagi “soyf” (صيف) ni “siyn” (س) bilan “sayf” (سيف) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  3. Shuningdek, mazkur jumladagi “shitaaun” (شتاء) so‘zini “to” (ط) harfi bilan “shitoun” (شطاء) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  4. Mazkur sura oxiridagi “…ka’asfin…” (كعصف) so‘zining (harflari o‘rnini almashtirib) “ka’afsin” (كعفص) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  5. Ma’un surasi qiroatida “…yadu’’u-l-yatiym” (يدع اليتيم) jumlasini “…yaduu-l-yatiym” (يدع اليتيم) deb “ayn”ni tashdidsiz (ya’ni, bitta qilib) o‘qisa, namozi buzilmaydi. Lekin “dol”ni sukunli qilib “yad’u-l-yatiym” (يدع اليتيم) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  6. Falaq surasi qiroatida “va min sharri g‘osiqin izaa vaqab” (ومن شر غاسق إذا وقب) jumlasidagi “g‘osiqin” so‘zini “fosiqin” deb o‘qisa, namozi buziladi.
  7. Naas surasi qiroatida “…Mina-l-jinna­ti va-n-naas” jumlasini “mina-l-jinnata” deb nasb qilib o‘qisa, namozi buziladi.
  8. Fiyl surasidagi “…kaydahum fiy tazliyl” (كيدهم في تضليل) jumlasini “Zo-izg‘i” (ظ) harfi bilan o‘qisa, ba’zi ulamolar “namoz durust bo‘lmaydi”, deyishgan.
  9. Tiyn surasi boshlanishida “Va-t-tiyn” so‘zini “to-itqi” (ط) harfi bilan o‘qisa, namozi buziladi.
  10. Ixlos surasining “Qul huvallohu ahad” (قل هو الله احد) jumlasidagi “ahad” (احد) so‘zini “te” (ت) harfi bilan “ahat” (احت) deb o‘qisa, namozi buziladi.

    Davomi bor...

Imom Saraxsiyning “Muhit” asari va boshqa manbalar asosida
O‘zRFASHI katta ilmiy xodimi, ToshDSHU dots.nti
Bahriddin UMURZOQOV tayyorladi.