Islom olimlaridan biri talabalari bilan birga qayoqqadir ketayotgan edi. Yo‘l bo‘yidagi uylarning biridan er-xotinning baqir-chaqir qilayotgani eshitildi. Ustoz talabalariga yuzlanib:
– Odamlar nega bir-biriga g‘azab bilan qichqiradi?.. – deb so‘radi.
Talabalardan biri:
– Odam jahli chiqqanda baqiradi-da, – dedi.
Shunda u muborak zot:
– Ammo jahlimizni chiqargan inson shundoqqina peshonamizda turgan choqda unga nega baqirib gapiramiz? Unga aytmoqchi bo‘lgan gaplarimizni pastroq ovozda aytishimiz va so‘zlashga katta kuch sarflashimiz mumkin bo‘la turib nega bo‘g‘zimizni yirtadigan darajada katta kuch sarflab baqiramiz? – deb yana so‘radi.
Talabalaridan sas chiqmagach, o‘zi tushuntira boshladi:
– Ikki inson bir-biridan g‘azablangani zahoti ularning qalblari bir-biridan uzoqlashadi. Shundan keyin ular uzoq masofadan bir-biriga ovozi eshitilsin uchun baqirishga majbur bo‘ladilar. Ularning g‘azabi qanchalik kuchaysa, o‘rtadagi masofa ham shuncha uzoqlashib boraveradi va ular yanada qattiqroq baqirib gapirishga majbur bo‘ladilar.
Xo‘p, ikki inson bir-birini sevsa-chi, unda nima bo‘ladi? Ular baqirish o‘rniga muloyim ohangda gaplashadi. Chunki qalblari bir-biriga juda ham yaqindir yoki oradagi masofaning o‘zi ham yo‘qdir.
Xo‘sh, ikki inson bir-birini juda ham qattiq sevsa nima bo‘ladi? U holda ularga so‘zlashishning keragi yo‘q. Shunchaki shivirlashadi, xolos. Negaki, ularning qalbi bir-biriga yanada yaqinlashgandir. Bora-bora ularning shivirlashiga ham ehtiyoj qolmaydi, bir-biriga qarab qo‘ysalar bas, shuning o‘zi yetarli bo‘ladi. Ikki insonning bir-biriga bo‘lgan haqiqiy sevgisining izhori ana shudir.
Yana bir ozdan so‘ng talabalariga qarata bunday dedi:
– Shunday ekan, biror sabab bilan bahslashib qolsangiz, qalblaringizning orasiga masofa kirishiga yo‘l qo‘ymang. Orangizga masofa olib kiradigan so‘zlardan uzoq bo‘ling, yo‘qsa, sizlarni uzoqlashtirib yuboradi u.
Demishlarki…
“Cabzavotchi baqirur, sarrof baqirmas,
Eskichi baqirur, antiqachi baqirmas...”
Fikri qiymatli bo‘lgan baqirmaydi, baqirgan o‘ylamaydi, o‘ylamagan g‘avg‘o qiladi.
Sasimizni emas, so‘zimizni yuksaltiraylik.
Rabbim bizni go‘zal so‘zli, hikmatli va nazokatli bandalaridan aylasin, inshoalloh!
Turkchadan Damin JUMAQUL tarjima qildi.
O‘MI Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
1. Ularning huzurida telefonni o‘chirish.
2. So‘zlariga diqqat bilan quloq solish.
3. Ularning fikrini qabul qilish.
4. Suhbatlariga qiziqish bilan munosabatda bo‘lish.
5. Ularning yuziga kamtarona va e’zoz bilan boqish.
6. Ularga doimo maqtov va iliq gaplar aytish.
7. Quvonchli yangiliklarni ular bilan baham ko‘rish.
8. Salbiy xabarlarni aytmaslik.
9. Ularning yaqin do‘stlarini maqtash va hurmat qilish.
10. Ular bajargan ishlarini doimo esga olib, maqtash.
11. Bir gapni qayta-qayta gapirsalar ham diqqat bilan eshitish.
12. Ularga og‘ir bo‘lgan o‘tmish voqealarini esga solmaslik.
13. Keraksiz gaplarni gapirishdan o‘zini tiyish.
14. Ular bilan kamtarona holda o‘tirish.
15. Ularning fikriga bepisanlik bilan qaramaslik yoki inkor etmaslik.
16. So‘zlarini bo‘lmaslik, ularni erkin gapirishiga imkon berish.
17. Ularning yoshini hurmat qilish va nevaralar bilan bezovta qilmaslik.
18. Nevaralarni ularning oldida tergamaslik.
19. Ular bergan nasihat va ko‘rsatmalarni qabul qilish.
20. Ular huzurida ularni asosiy shaxs deb bilish.
21. Ularning oldida ovozni ko‘tarmaslik.
22. Ularning oldida yoki ulardan avval yurmaslik.
23. Ulardan avval ovqat yemaslik.
24. Ularning yuziga tik qaramaslik.
25. Ularning qadriga yetib, ulardan faxrlanish.
26. Ularning oldida oyoqlarni uzatmaslik yoki orqa o‘girmaslik.
27. Ularni haqorat qilib, ularga malomat keltirmaslik.
28. Ularning haqqiga har doim duo qilish.
29. Ularning huzurida charchaganlikni yoki dilxiralikni namoyish qilmaslik.
30. Ular xatoga yo‘l qo‘ygan bo‘lsa, ularni kulgiga olmaslik.
31. Ular so‘ramasdan oldin ularga xizmat qilish.
32. Ulardan xafa bo‘lmaslik va ularni muntazam ravishda ziyorat qilish.
33. Ularning oldida go‘zal va xushmuomala so‘zlarni tanlab gapirish.
34. Ular yaxshi ko‘rgan ismlar bilan chaqirish.
35. Ularni hamma narsadan va barcha insonlardan ustun qo‘yish.
Ota-ona – yer ustidagi xazinaki, yer ostiga ko‘chishga yaqin qolgan. Allohim, ularning umrini sog‘liq va ibodatda uzun qil!
Omin, yo Robbim!
Homidjon domla ISHMATBЕKOV