1-savol: Ayollar ruku va sajdani qanday qilishadi?
Javob: Ayollar sajdada qorinlarini sonlariga, boldirlari va bilaklarini yerga tekkizib, bilaklarini qo‘ltiqlariga yopishtirib sajda qiladi. Ayollar sajdada qadamlarini tikka qilmay, ularni juftlab o‘ng taraflaridan chiqarib, oyoq barmoqlarini iloji boricha qiblaga qaratishadi (“Hidoya”).
Ayollar ruku uchun salgina engashadi. Rukuda qo‘l barmoqlarini juftlashtirib, tizzalariga qo‘yishadi. Ayollar qa’dada dumbalari bilan yerga o‘tiradilar. Oyoqlari esa o‘ng tarafdan chiqib, barmoqlari qiblaga qaratiladi (“Raddul Muhtor”, “Bahrur roiq”).
2-savol: Ayol kishi umra qilayotgan vaqtida hayz ko‘rib qolsa, nima qiladi?
Javob: Ayol kishi umra qilayotib hayz ko‘rib qolsa, shu yerda umrasini yakunlaydi va sochini qisqartirib, ehromdan chiqadi. Haramdalik vaqtida hayzi to‘xtasa, umraning qazosini ado qiladi.
3-savol: Eri o‘lgan ayolning haj qilishi durust emas deb eshitdim, shu to‘g‘rimi?
Javob: To‘g‘ri. Eri qazo qilgan ayol to‘rt oy-u o‘n kun idda o‘tirishi lozimdir. Eri o‘lgani uchun iddadagi yo taloq iddasidagi ayol hajga bormaydi va boshqaga turmushga chiqmaydi. Iddasi tugab bo‘lgach, uning ixtiyori o‘zida bo‘ladi. Xohlasa, mahramlaridan biri, ya’ni otasi, aka yo ukasi, tog‘a yo amakisi, bobosi yoki o‘g‘illaridan biri hamrohligida haj ibodatini ado etishi mumkin (“Fatovoyi Hindiya”).
4-savol: Ba’zilar ayol kishi qabristonga borib, Qur’on tilovat qilsa, qabul bo‘lmaydi, deyishadi. Shu to‘g‘rimi?
Javob: Ayol kishi qabristonga borib, Qur’on tilovat qilsa, qabul bo‘lmaydi, deyish xatodir. Ammo o‘tganlarning ruhlariga Qur’on tilovat qilish uchun faqat qabristonga borish kerak, deyish noto‘g‘ri. Uyda, har bir namozdan keyin tilovat qilib, savobi marhumga bag‘ishlansa, yetib turadi.
5-savol: Farzandim tug‘ilmay turmush o‘rtog‘im vafot etdi. Uch oylik homilam bilan qoldim. Idda o‘tirishim kerak ekan. Idda nima ekanini tushuntirib bering?
Javob: Idda eri o‘lgan yoki eridan ajrashgan xotinlar boshqa erga chiqishi uchun o‘tishi shart bo‘lgan muddatdir. Bunday ayollarga idda o‘tmagunicha erga chiqish taqiqlanadi. Eri o‘lgan ayol uchun idda 4 oy-u 10 kun, eridan ajrashgan ayol uchun 3 hayz muddatidir. Ushbu muddat Qur’oni karimda bayon qilingan. Ayolning ajralgan yoki vafot etgan eridan homilasi bor yoki yo‘qligi mazkur muddatda aniq bo‘ladi va ayolning rahmi poklanadi. Eridan taloq ila ajrashgan ayol, iddani eri bilan yashagan uyda o‘tkazishi lozim. Homilador ayolning eri vafot etsa yoki taloq qilingan bo‘lsa, tug‘ishi bilan iddadan chiqqan hisoblanadi.
6-savol: Ayollarning tirnoq bo‘yashi mumkinmi?
Javob: Agar surtilgan lak tahorat olganida asl tirnoqqa suv yetishiga to‘sqinlik qiladigan bo‘lsa, yuvilishi lozim bo‘lgan ma’lum a’zoning bir qismiga suv yetmay qoladi. Natijada, tahorat to‘liq bo‘lmaydi. Qolaversa, tirnoqqa surilgan lak yoki bo‘yoq g‘uslga ham monelik qiladi. Shuning uchun ulamolar ayollar g‘usl qilayotganlarida tirnoq va lablaridagi bo‘yoqlarni ketkazishlari zarurligini ta’kidlashgan.
7-savol: Nima uchun Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning ayollari mo‘minlarning onalari deyiladi?
Javob: Alloh taolo bunday marhamat qilgan: “Payg‘ambar mo‘minlarga ularning o‘zlaridan mehribondir, uning xotinlari ularning onalaridir” (Ahzob, 6).
Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning ayollari, hurmat qilish va uylanish haromligi borasida ona hukmidadirlar. Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) vafotlaridan keyin ularga biror kishining uylanishi mumkin emas.
Qur’oni karimda: “Sizlar uchun Allohning payg‘ambariga ozor berish va undan keyin ayollariga uylanishingiz aslo mumkin emasdir. Chunki bu Alloh nazdida ulkan (gunoh)dir”, deyilgan (Ahzob, 53).
Ularga qarash, ular bilan yolg‘iz qolish, ularga meros berib, meros olish va ularning qizlariga uylanish kabi hukmlarda begona ayollar kabidirlar. Begona erkaklar ularga qarashi va ular bilan yolg‘iz qolishi mumkin emas.
Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) musulmonlarga dinda ota kabi hisoblanadilar. Mujohid bunday degan: “Har bir payg‘ambar ummatining otasidir. Shuning uchun mo‘minlar aka-ukalardir”. Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Men sizlar uchun ota kabidirman”, deganlar.
“So‘ragan edingiz” kitobi asosida tayyorlandi
O‘MI Matbuot xizmati
Po vsemu Blijnemu Vostoku imeyutsya mesta, kotorie predaniya svyazivayut s prorokom Ibraximom, v tom chisle dom yego detstva, derevo, pod kotorim on vstretilsya s angelami, i yego mogila, soobshayet portal Atlas Islamica.
Rodnoy gorod proroka Ibraxima (mir yemu)
Po dannim izdaniya Islamosfera, mestom rojdeniya proroka Ibraxima (mir yemu) bibleyskiye teksti nazivayut Ur Xaldeyskiy ili Ur-Kasdim. V 1862 godu Genri Roulinson otojdestvil etot gorod s Tell-el-Mukayyarom bliz Nasirii, obichno izvestnim kak Ur na yuge Iraka. Vtoroye mesto, traditsionno schitayusheyesya mestom rojdeniya proroka, naxoditsya v okrestnostyax goroda Urfa (Shanliurfa) na yugo-vostoke sovremennoy Tursii.
Peshera, gde rodilsya prorok Ibraxim (mir yemu)
V komplekse mecheti Mevlid-i Xalil v Shanliurfe v Tursii imeyetsya peshera, v kotoroy, kak glasyat legendi, mat rodila budushego proroka. Ona pryatala yego tam sem let, potomu chto sar Nimrod velel ubivat vsex novorojdennix malchikov, kotorie mogli bi ugrojat yego vlasti. V peshere imeyetsya istochnik, voda kotorogo schitayetsya selebnoy.
Dom, gde provel detstvo prorok Ibraxim (mir yemu)
V sentre arxeologicheskogo kompleksa drevnego Ura, raspolojennogo v yujnom Irake v provinsii Tell-el-Mukayyar, pokazivayut dom, v kotorom, soglasno legendam, provel detstvo prorok. Dom imeyet pochti treugolnuyu formu i sostoit iz nebolshix komnat, zalov, proxodov, koridorov i arok.
Ozero Balikligyol
Takje izvestnoye kak ozero Xalil-ur-Raxman, eto ozero naxoditsya na yugo-zapade sentra goroda Shanliurfa, ryadom s mechetyami Mevlid-i Xalil i Rizvaniye. Soglasno predaniyam, imenno na etom meste bil razojjen koster, v kotoriy Nimrod brosil proroka Ibraxima (mir yemu). No ogon prevratilsya v ozero, a ugli – v ribu.
Kompleks Xaram al-Ibraxim
Etot kompleks, takje izvestniy kak Peshera Patriarxov ili Grobnitsa Patriarxov, sostoit iz ryada pesher, raspolojennix v samom serdse Starogo goroda Xevrona na yuge Zapadnogo berega v Palestine. Soglasno predaniyam, eto mesto bilo vikupleno Ibraximom (mir yemu) v kachestve mesta zaxoroneniya. Legendi utverjdayut, chto zdes poxoroneni sam prorok, yego jena Sara, sinovya Isxak (mir yemu) s Yakubom (mir yemu) i ix jeni. Takje soglasno nekotorim mestnim predaniyam, v Xaram al-Ibraxim naxodyatsya mogili proroka Yusufa (mir yemu), Adama (mir yemu) i Xavi.
Eto mesto yavlyayetsya svyatim dlya musulman, iudeyev i xristian.
Bir-Saba (Beer-Sheva)
Kak polagayut, etot arxeologicheskiy pamyatnik na yuge Palestini yavlyayetsya ostatkami drevnego goroda Beer-Sheva. Soglasno legendam, Ibraxim (mir yemu) razbil svoy shater i viril kolodes v Bir-Sabe, kotoroye togda bilo pustinnom mestom, schitavshimsya yujnoy granitsey Svyashennoy zemli (Al-Aksi). Zdes, u kolodsa, prorok zaklyuchil dogovor s filistimlyanskim sarem Avimelexom.
Etot samiy kolodes pokazivayut i seychas nedaleko ot Starogo goroda v Beer-Sheva na okkupirovannoy Izrailem palestinskoy territorii. Arxeologicheskiye issledovaniya pokazali, chto on otnositsya k vizantiyskomu periodu, poetomu utverjdayetsya, chto eto ne originalnoye soorujeniye, a yego analog, postroyenniy na tom je meste.
Xaran
Gorod Xaran, kotoriy upominayetsya v Biblii, pochti povsemestno otojdestvlyayetsya s Xarranom, gorodom, ruini kotorogo naxodyatsya na territorii sovremennoy Tursii v provinsii Shanliurfa. Soglasno yevreyskim istochnikam, v Xarane poselilsya Ibraxim (mir yemu) so svoyey semey vo vremya sledovaniya iz goroda Ur v Xanaan. Rasskazivayetsya, chto on jil tam do 75 let, prejde chem prodoljit svoy put po poveleniyu Allaxa.
Mamvriyskiy dub, ili Dub Ibraxima
Eto derevo, kotoroye takje nazivayut dubom Avraama, naxoditsya v dvux kilometrax k yugo-zapadu ot Mamre nedaleko ot Xevrona, na territorii pravoslavnogo monastirya Svyatoy Troitsi. Yego vozrast otsenivayetsya v 5000 let. Kak glasyat predaniya, pod nim prorok Ibraxim (mir yemu) prinimal angelov, kotorie posetili yego s vestyu o rojdenii u nego sina. Dub pochitalsya iudeyami i xristianami na protyajenii soten let, a v IV veke Konstantin postroil vozle nego serkov. Posle postroyki ogradi vokrug duba v 1970-x godax korni dereva bili povrejdeni, i ono nachalo zasixat. Posledniy zeleniy list na nem nablyudali v aprele 1996 goda. No v 1997 godu ot kornya nachal rasti noviy pobeg, kotoriy k nastoyashemu vremeni prevratilsya v kustistoye molodoye derevse.
Oazis al-Asad
Etot oazis, raspolojenniy nedaleko ot aviabazi Al-Asad v provinsii Anbar v Irake, takje nazivayut Oazisom Ibraxima ili Kolodsem Ibragima. Soglasno mestnim predaniyam beduinov, imenno zdes ostanovilsya Ibraxim (mir yemu) i yego semya na puti v Xanaan, kuda yego prizval Allax. Xotya net nikakix dokazatelstv pravdivosti etoy istorii, uchenie govoryat, chto proroku logichno bilo bi sledovat imenno cherez etu mestnost. Na pryamom puti v Palestinu net istochnikov presnoy vodi, poetomu on doljen bil dvigatsya vdol Yevfrata.
Makam Ibraxima – Mesto stoyaniya Ibraxima
Allax prikazal Ibraximu (mir yemu) postroit Kaabu, i prorok vmeste so svoim sinom Ismailom pristupil k rabote. Kogda steni zdaniya podnyalis vishe yego rosta, on podlojil pod nogi bolshoy kamen, chtobi vstat na nego. Na etom kamne, kotoriy seychas mojno uvidet na severnoy storone Kaabi, ostalsya otpechatok nogi Ibraxima (mir yemu). Svyatinyu zakrivayet metallicheskoye ograjdeniye.
Press-slujba Upravleniya musulman Uzbekistana