Imom Molik rahimahulloh shunday dedilar: “Kishi o‘z ahliga yaxshilik qilishi kerak. Toki u oila a’zolari uchun eng sevimli kishiga aylansin”.
Alloh taolo shunday deb marhamat qilgan:
وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَاماً
“Ular: “Ey Robbimiz, O‘zing bizga jufti halollarimizdan va zurriyotlarimizdan ko‘zimiz quvonadigan narsa hadya et hamda bizlarni taqvodorlarga yo‘lboshchi et”, deydiganlardir” (Furqon surasi, 74-oyat).
Quraziy rahimahulloh: “Mo‘min kishi ayolini, farzandlarini Alloh azza va jallaga itoat qilayotgan holda ko‘rishidan ko‘ra uning ko‘zini quvontiradigan boshqa narsa yo‘q” deganlar.
Imom, tobeiy Yahyo ibn Abu Kasir: “Agar mana bu uch narsa uyda bo‘ladigan bo‘lsa, u uydan baraka olinadi. Bular isrof, zino va xiyonat” deganlar.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda shunday deyilgan: “Ey Allohning Rasuli, ayollarning qaysi biri yaxshiroq?” deyildi. U zot sollallohu alayhi vasallam:
“Qaraganda, xursand qiladigani, buyursa, itoat qiladigani, erining ayoli nafsida va o‘z molida yoqtirmaydigan narsasi borasida unga xilof qilmaydigani” dedilar. Imom Nasaiy rivoyat qilgan.
“Ibn Ravoha bir kuni yig‘ladi. Ayoli ham yig‘ladi. Shunda u ayolidan: “Yig‘ingning boisi nima?” deb so‘radi. Ayoli: “Sizning yig‘layotganingizni ko‘rdim va shuning uchun men ham yig‘ladim” deb javob berdi. Shunda eri: “Albatta, menga sirotdan o‘tishim haqida xabar berildi. Amallarning o‘lchovi haqida menga xabar berilmadi” dedi.
Bu rivoyatda ayolning eriga itoat qilishiga go‘zal bir misol keltirilyapti. Ayolning eriga itoati oilaning barqarorligi va saodatining mus'hatkam tayanchi, kafolatidir.
Imom Ibrohim Harbiy aytadilar: “Onamga ham, singlimga ham, ayolimga ham tanamdagi istimamni aytib, shikoyat qilmadim. Chinakam erkak o‘z g‘amini ichiga yashiradigan va oilasini o‘z g‘amlari bilan parishon qilmaydigan kishidir”.
Darhaqiqat, bu axir Nabiy sollallohu alayhi vasallamning so‘zlarining hayotga tatbiq qilish borasida yuksak xulq namunasi emasmi?!
U zot sollallohu alayhi vasallam shunday degan edilar:
“Sizlarning yaxshilaringiz ahliga yaxshi bo‘lganlaringizdir. Men sizlarning orangizdagi ahliga eng yaxshirog‘ingizman”.
Alloh taolo Zakariyo alayhissalom haqida hikoya qilganda, shunday deb marhamat qilgan:
وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ
“Juftini o‘nglab qo‘ydik” (Anbiyo surasi, 90-oyat).
Ba’zi ulamolar: “Kishi Alloh taologa: “Ey Robbim! Ayolimni isloh qilgin! Soliha qilib bergin!” deb ko‘p duo qilishi kerak” deb aytishgan.
Sa’id ibn Musayyib rahimahullohning ayoli: “Biz erimizga, xuddi sizlar amirlaringizga gapirgandek, gapiramiz” degan.
Umar roziyallohu anhu: “Men kishi o‘z ahlida yosh boladek bo‘lishini yaxshi ko‘raman. Agar u erkakka ehtiyoj tushsa, unda erkakdek bo‘lib, (ehtiyojni qondira)di” deganlar.
Ota-onalar o‘z farzandlari haqlariga ko‘p duo qilishlari kerak va ularni qarg‘ashdan saqlanishlari lozim.
“Agar ota bolasining haqqiga zolimona ravishda duoibad qilsa, gunohkor bo‘ladi. Bu ish mazlum bola uchun gunohlariga kafforot bo‘ladi va sabr qilganiga ajr oladi”.
10. Ota-onalarning farzandlariga ibrat bo‘lishi.
Said ibn Musayyib rahimahulloh: “Albatta, men namoz o‘qiyman va shu payt bolamni eslab qolaman. Shuning uchun namozimni ziyoda qilib ado etaman” deganlar.
Ya’ni bolam mendan ibrat oladi deb o‘ylab, namozimni chiroyli tarzda, xushu’-xuzu’sini o‘rniga qo‘yib ado etaman, deganlar.
“Al-usra as-sa’iyda indas salafis solih” nomli
maqoladan Nozimjon Iminjonov tarjimasi
O‘MI Matbuot xizmati
Bugun Malayziya Islom san’ati muzeyida ikki tomonlama madaniy aloqalarni mustahkamlash va islom sivilizatsiyasini o‘rganishda ilmiy hamkorlikni rivojlantirishga bag‘ishlangan "Madaniy meros: O‘zbekiston va Malayziya o‘rtasidagi ko‘prik" mavzusidagi xalqaro davra suhbati bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligi ko‘magida tashkil etilgan tadbirda Malayziyaning eng yirik "Al-Buxoriy" jamg‘armasi, Malayziya Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Islomni anglash instituti, Malayziya Islom madaniyati instituti, Islom tafakkuri va sivilizatsiyasi xalqaro instituti, Islom fanlari universiteti, Xalqaro islom universiteti hamda boshqa yetakchi ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasalari vakillari ishtirok etdi.
Davra suhbati davomida Prezidentimiz tashabbusi bilan O‘zbekistonda ma’naviy-ma’rifiy sohada, shuningdek, O‘zbekiston madaniy merosini saqlash, o‘rganish va ommalashtirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar taqdim etildi. Islom sivilizatsiyasi markazi, Xalqaro islom akademiyasi, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, O‘zbekiston musulmonlari idorasi, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy va Imom Termiziy nomidagi xalqaro ilmiy markazlar faoliyatiga alohida e’tibor qaratildi. Ishtirokchilar e’tiboriga ushbu ilmiy muassasalar faoliyatiga bag‘ishlangan maxsus hujjatli filmlar namoyish etildi. Shuningdek, Malayziya ilmiy jamoatchiligiga O‘zbekiston Prezidentining "Malayziya islom san’ati muzeyi" kitob-albomiga yozgan so‘zboshisi taqdim etildi.
Islom sivilizatsiyasi markazi taqdimoti bilan tanishgan davra suhbati ishtirokchilari O‘zbekiston Prezidentining ushbu markazni tashkil etish tashabbusini yuqori baholadilar. Olimlar mazkur loyiha yoshlarni ma’rifatparvarlik ruhida tarbiyalash va tinchliksevar islom qadriyatlarini targ‘ib qilishda muhim ahamiyatga ega ekanligini ta’kidladi. Tadbir doirasida maxsus deklaratsiya ham qabul qilindi. Bu Prezident Shavkat Mirziyoyevning Islom sivilizatsiyasi markazida xalqaro olimlar va tadqiqotchilarning ishlashi uchun qulay shart-sharoitlar yaratish to‘g‘risidagi tashabbusini qo‘llab-quvvatlash maqsadida amalga oshirildi. Ushbu muhim qadam islom merosi yo‘nalishidagi yetakchi mutaxassislar bilan qo‘shma loyihalarni amalga oshirish, Markaz muzeyini boyitish, shuningdek, O‘zbekiston va jahon hamjamiyati o‘rtasidagi ilmiy hamkorlikni yanada kengaytirishga qaratilgan.
Xalqaro islom tafakkuri va sivilizatsiyasi instituti (Malayziya) O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi hamda Imom Buxoriy, Imom Moturidiy va Imom Termiziy nomidagi xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari bilan o‘zaro anglashuv memorandumini imzoladi. Davra suhbatining asosiy qarorlaridan biri ikki mamlakatning islom sivilizatsiyasini o‘rganishga ixtisoslashgan yetakchi tadqiqotchilari va ekspertlarini birlashtiradigan qo‘shma O‘zbekiston-Malayziya ilmiy jamiyatini tashkil etish bo‘ldi.
Tashkilotga O‘zbekiston tomonidan Islom sivilizatsiyasi markazi, Malayziya tomonidan esa Islom tafakkuri va sivilizatsiyasi xalqaro instituti rahbarlik qiladi. Ekspertlar kengashining birinchi yig‘ilishi O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazining rasmiy ochilishi arafasida bo‘lib o‘tadi. Jamiyatning asosiy vazifalariga qo‘shma ilmiy tadqiqotlar o‘tkazish va nashrlar, ta’lim va madaniy tashabbuslarni tashkil etish, akademik tajriba va resurslar almashish, shuningdek, islom merosi masalalari bo‘yicha xalqaro muloqotni rivojlantirish kiradi. Jamiyatning kordinatorlari etib O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktori – doktor Firdavs Abduxoliqov va Xalqaro islom tafakkuri va sivilizatsiyasi instituti direktori – doktor Abdulaziz Bergut saylandi.
O‘zbekiston Prezidentining islom madaniyatini asrab-avaylash va buyuk allomalar merosini o‘rganishga qo‘shgan hissasini qo‘llab-quvvatlash maqsadida Malayziya tomoni o‘zbekistonlik tadqiqotchilarga 100 000 dan ortiq qo‘lyozma va nodir nashrlardan elektron foydalanish imkonini beruvchi maxsus sertifikat taqdim etdi. Malayziya Islom tafakkuri va sivilizatsiyasi xalqaro instituti kutubxonasining sertifikati va raqamli kaliti O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktoriga tantanali ravishda topshirildi. Shuningdek, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy va Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlariga ham ruxsat berildi.
Davra suhbati davomida O‘zbekiston tomoni ikki tomonlama ilmiy, ta’lim va madaniy hamkorlikni mustahkamlashga qaratilgan bir qator tashabbuslarni ilgari surdi. Xususan, Malayziya Islom tafakkuri va sivilizatsiyasi instituti hamda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, shuningdek, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy va Imom Termiziy nomidagi xalqaro markazlar o‘rtasida radikalizmning oldini olish bo‘yicha maxsus dastur doirasida hamkorlik aloqalarini rivojlantirish taklif etildi. Madaniyat sohasidagi tashabbuslar Malayziya Islom san’ati muzeyida O‘zbekistonning tarixiy yodgorliklari va topilmalariga bag‘ishlangan fotoko‘rgazma tashkil etishni, shuningdek, mamlakatning tarixiy-madaniy merosi bilan tanishish maqsadida Malayziyaning diniy va ta’lim tashkilotlari vakillari, jurnalistlar va jamoat arboblari uchun O‘zbekiston bo‘ylab mediatur o‘tkazishni o‘z ichiga oladi. Ta’lim sohasida malayziyalik olimlarni Imom Buxoriy va Imom Moturidiy nomidagi xalqaro stipendiyalar dasturlariga jalb etish, shuningdek, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi va Malayziya xalqaro islom universiteti o‘rtasida qo‘shma ta’lim dasturini ishlab chiqish, jumladan, Visiting Professor dasturi bo‘yicha o‘zbekistonlik o‘qituvchilarning Malayziya oliy o‘quv yurtlarida ishtirokini ta’minlash taklif qilindi. Ilmiy sohada Malayziya Islom madaniyati instituti va Imom Buxoriy nomidagi markaz o‘rtasida musulmon olimlarining tibbiyot sohasidagi ilmiy merosini o‘rganish va qayta tiklash hamda Imom Buxoriy merosini tadqiq etish taklif etildi. Bundan tashqari, ma’naviy-ma’rifiy aloqalarni mustahkamlash maqsadida malayziyalik dindorlarga O‘zbekistondagi Imom Buxoriy, Imom Termiziy va Bahouddin Naqshband bilan bog‘liq muqaddas qadamjolarni ziyorat qilish imkonini beruvchi "Umra plyus" maxsus ziyorat dasturini ishga tushirish taklif etildi.
Tadbir doirasida O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston madaniy merosini o‘rganish, saqlash va ommalashtirish bo‘yicha Butunjahon jamiyati (WOSCU) hamda O‘zbekiston ilmiy markazlari tomonidan nashr etilgan kitoblar va faksimile nashrlarning noyob ko‘rgazmasi ham tashkil etildi. Taqdim etilgan nashrlar davra suhbati ishtirokchilarining chuqur qiziqishini uyg‘otdi. Ilmiy va madaniy hamkorlikni mustahkamlash ramzi sifatida kitoblar to‘plami Malayziyaning hamkor tashkilotlari kutubxonalariga, jumladan, Xalqaro islom tafakkuri va sivilizatsiyasi instituti, Malayziya Islom madaniyati instituti va boshqa muassasalarga sovg‘a qilindi.
Davra suhbati yakunida ishtirokchilar Malayziya Islom san’ati muzeyidagi o‘zbek madaniy merosi ekspozitsiyasini ziyorat qilishdi. Tadbir mehmonlari O‘zbekistonning boy merosini aks ettiruvchi noyob tarixiy ashyolar bilan tanishib, muzeyning doimiy ekspozitsiyasini ham ko‘zdan kechirishdi. Alohida ta’kidlash joizki, O‘zbekiston madaniy merosini o‘rganish, saqlash va ommalashtirish bo‘yicha Butunjahon jamiyati (WOSCU) tomonidan nashr etilgan "O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida" turkumining 58-jildi aynan Malayziya Islom san’ati muzeyi to‘plamlariga bag‘ishlangan.
Islom sivilizatsiyasi markazi
Axborot xizmati