23 mart kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasida shu yil 9 fevral kuni Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning Toshkent shahri Chilonzor tumaniga tashriflari davomida bergan topshiriqlari yuzasidan, Shayx Muhammadsodiq Muhammadyusuf hazratlarining hayoti va ilmiy faoliyatiga bag‘ishlangan tadbir bo‘lib o‘tdi.
Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari so‘zga chiqib, Shayx hazratlari dinimiz rivoji yo‘lida bor kuch-quvvatlarini sarflagani, 1990 yilda diyorimizdan besh yuz nafar kishini haj ziyoratiga olib borgani, 120 dan ziyod nomdagi diniy-ma’rifiy kitoblari nashr etilgani haqida bildirdilar.
Joriy yilning 9 fevral kuni Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev Toshkent shahri Chilonzor tumaniga tashriflari asnosida ushbu hududda barpo etilayotgan masjidga Shayx Muhammadsodiq Muhammadyusuf nomini berish tashabbusi el qalbidagi ayni muddao bo‘ldi. Ushbu masjidni hashamatli qilib bunyod qilish, uning yonida muzey tashkil etish, masjid yonida anjumanlar zali barpo etish, ulamolar, olimlar va din arboblarini jamlab, xalqaro anjuman o‘tkazish kabi vazifalar haqida muftiy hazratlari alohida ta’kidladilar.
So‘zga chiqqan Shayx hazratlarining qadrdonlari Zohidjon Qodirov, Imom Termiziy xalqaro markazi direktori Ubaydulla Uvatov, ukalari Muhammad Amin domla Muhammad Yusuf Shayx Muhammadsodiq Muhammadyusuf hazratlari eng og‘ir davrda O‘zbekiston xalqi, uning tinchligi, odamlarning diniy sohada to‘g‘ri yo‘ldan borishlari uchun juda katta xizmat qilganlari to‘g‘risida so‘z yuritishdi. Shayx hazratlarining dunyo musulmonlari o‘rtasidagi obro‘-e’tibori juda baland ekani, o‘zlarining kuchli ilmlari, hikmatli so‘zlari va ibratli amallari bilan dinimiz ravnaqiga chin dildan halol xizmat qilish bo‘yicha katta bir maktab tashkil etganlari e’tirof qilindi.
Ushbu tadbirga hamohang ravishda “Hilol nashr” nashriyoti va O‘zbekiston musulmonlari idorasi hamkorligida yurtimizda ilk bor chop etilgan Qur’oni karimning o‘ziga xos nusxasining taqdimot marosimi ham o‘tkazildi. Ushbu Mus'hafi sharif nashri yuqori ilmiy saviyada, jahon andozalariga javob beradigan shaklda “Hilol nashr” nashriyotida chop etilgani va ushbu Mus'haf Misr Arab Respublikasidagi “Dorus-salom” nashriyoti bilan kelishuvga binoan, Azhari sharif huzuridagi ilmiy akademiya xulosasi asosida Diniy idora hamkorligida nashr etilgani alohida qayd etildi.
Tadbirda Shayx Muhammadsodiq Muhammadyusuf hazratlarining hayoti va ilmiy faoliyatiga bag‘ishlangan film namoyish etildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Davlatimiz rahbarining shu yil 14 martdagi “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan tashkil etilgan anjumanda dunyoning o‘ttizga yaqin davlatidan muftiylar, islomshunos va dinshunos olimlar, diniy-ma’rifiy soha vakillari ishtirok etmoqda.
Anjuman munosabati bilan o‘tkazilgan brifingda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita axborot xizmati rahbari – matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov konferensiya va uning doirasidagi tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
– Mamlakatimiz taraqqiyotining yangi bosqichida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda, – dedi I.Ma’rupov. – Ushbu ezgu ishlarning uzviy davomi sifatida 2025 yil 29-30 aprel kunlari Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
So‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida O‘zbekistonda moturidiyshunoslik ilmiy maktabi shakllandi, desak to‘g‘ri bo‘ladi.
Konferensiyaning ahamiyati va dolzarbligi haqida gapirganda bugungi kunda quyidagi omillar Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotini chuqur o‘rganishni taqozo etayotganini alohida qayd etish lozim:
– muqaddas islom dini niqobi ostida faoliyat yuritayotgan radikal guruhlar harakati kuchayib borayotgan bugungi sharoitda xalqaro maydonda Imom Moturidiy ta’limotini o‘rganishga e’tibor oshmoqda;
– moturidiylik maktabining bag‘rikeng g‘oyalari, asrlar davomida mintaqamiz xususiyatlariga mos holda shakllangan insonparvar ta’limoti radikalizmga qarshi kurashning ta’sirchan va samarali vositasi sifatida baholanmoqda.
Konferensiya 3 ta shu’bada faoliyat olib boradi:
Birinchi shu’ba “Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda Imom Moturidiy, moturidiy allomalari va izdoshlari hayot yo‘li, Movarounnahr kalom ilmi maktabi rivojlanish tarixi haqida bahs-munozaralar, ilmiy muzokaralar bo‘lib o‘tadi.
Ikkinchi shu’ba “Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini” mavzuida bo‘lib, u Moturidiylik ta’limotida ilgari surilgan g‘oyalar, jumladan, bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat nazariyalarining shakllanishiga oid munozaralarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi shu’ba “XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, u Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosida ko‘tarilgan mavzularning bugungi kundagi dolzarb muammolarni hal qilishdagi ilmiy va nazariy ahamiyatiga oid bahs-munozaralarni qamrab oladi.
Anjuman yakunida Imom Moturidiy ilmiy merosi va moturidiylik ta’limotini o‘rganishni yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha nufuzli olimlarning taklif va tashabbuslari asosida yakuniy deklaratsiya qabul qilinadi.
Bugun anjuman qatnashchilari uchun Samarqand shahridagi muqaddas qadamjolar va tarixiy-madaniy yodgorliklarga sayohat ko‘zda tutilgan.
G‘.Hasanov, A.Isroilov (video), O‘zA muxbirlari