Odam savdosi jinoyati bugungi kunda dunyo hamjamiyatini jiddiy tashvishga solayotir. Ushbu jinoyat muayyan hudud yoki qit’adagina emas, asta-sekin dunyoning turli nuqtalariga kirib borayotgani uchun ham xavflidir. Unga qarshi kurashish, oldini olish bo‘yicha jiddiy choralar ko‘rilmoqda. Bu borada mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ishlar jahon hamjamiyatining haqli e’tirofiga sazovor bo‘lmoqda.
Xususan, 2008 yili mamlakatimiz parlamenti “Odam savdosiga qarshi kurash to‘g‘risida”gi Qonunni qabul qildi. Shuningdek, Prezidentimizning “Odam savdosiga qarshi kurashish samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarori e’lon qilindi. Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarori bilan Odam savdosi jabrdiydalariga yordam berish va ularni himoya qilish bo‘yicha respublika reabilitatsiya Markazi tashkil etildi.
Odam savdosi jabrdiydalarini qulay yashash va shaxsiy gigiyena shart-sharoitlari, shuningdek, oziq-ovqat, dorivor vositalar va tibbiyot buyumlari bilan ta’minlash, ularga kechiktirib bo‘lmaydigan tibbiy, ruhiy, ijtimoiy, huquqiy va boshqa yordam ko‘rsatishdan tashqari, xavfsizligini ta’minlash, qarindoshlari bilan muloqot o‘rnatishiga ko‘maklashish ushbu markazning asosiy vazifalaridir.
Bugungacha markaz xizmatidan foydalangan mingga yaqin jabrdiydalarning 28 foizini ayollar va 2,9 foizini voyaga yetmagan bolalar tashkil etadi. Ularga tibbiy, ruhiy yordamdan tashqari, ish topishlariga ham ko‘maklashildi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining joylardagi bo‘limlari bilan birgalikda ularni ish bilan ta’minlash masalasi ijobiy hal qilib berilmoqda.
Shu o‘rinda alohida ta’kidlash lozim, odam savdosi jinoyatidan jabrlanganlarni to‘g‘ri tushunib, tiklanib olishlariga beg‘araz yordam ko‘rsatishda mamlakatimizning turli idoralari mas’ul xodimlaridan tortib, oddiy fuqarolarigacha o‘zlarining yuksak insoniylik xislatlarini namoyon etmoqdalar. Xususan, Markazga murojaat qilayotganlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etib, madaniy hordiq chiqarishlarida “O‘zbekkino” Milliy agentligi, O‘zbekiston Milliy akademik drama teatri hamda boshqa madaniyat muassasalari xodimlarining xizmati alohida ta’kidga loyiq. Shuningdek, jabrdiydalarning doimiy yashash joylariga yetib olishlariga ham qator tashkilotlar homiylik yordami ko‘rsatishyapti. Fursatdan foydalanib, bu borada katta yordam berayotgan homiy tashkilotlar qatori O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi va uning joylardagi boshqarmalari, Bandlik markazlari, prokuratura hamda ichki ishlar tizimi xodimlariga minnatdorlik bildiramiz.
Ziyoda FARHODOVA,
Odam savdosi jabrdiydalariga yordam berish
va ularni himoya qilish respublika
reabilitatsiya markazi xodimasi
Bir ayol har safar o‘g‘illaridan birontasini xulqida yomon o‘zgarishni ko‘rsa, darrov sadaqa qilib taom tarqatar va ushbu: “Ularning mollaridan sadaqa ol. Bu bilan ularni poklaysan, tozalaysan va ularning haqqiga duo qil...” (Tavba surasi, 103-oyati)ni o‘qib duo qilarkan: “Allohim, ushbu sadaqam farzandimning axloqi poklanishi uchundir, chunki uning bu holi menga u kasal bo‘lib, xastalanganidan ko‘proq ta’sir qiladi, bezovta qiladi” der ekan.
Yana bir ayol bo‘lsa, kambag‘al edi, kunlik topganlariga kifoya qilarli kun kechirishardi. Shu sabab sadaqa qilishga hech narsa topolmasdi. Eri yoki o‘g‘li biron ayb, gunoh sodir qilishsa, kechasi turib namozida Baqara surasini zam qilib o‘qir va: “Allohim, bu mening sadaqamdir, uni mendan qabul et. Uni menga isloh qilib bergin”, deya duo qilardi.
Nima uchun vafot etgan inson dunyoga qaytish imkoni berilsa, sadaqani tanlaydi? Bu haqda Qur’oni karimda: «Va biringizga o‘lim kelib: “Ey Robbim, agar mening o‘limimni yaqin muddatga orqaga sursang, bas, sadaqa qilib solihlardan bo‘lsam”, demasdan avval Biz sizlarga rizq qilib bergan narsalardan nafaqa qiling» (Munofiqun surasi, 10-oyat), deb aytilgan.
Nima uchun “umra qilaman”, “namoz o‘qiyman” yoki “ro‘za tutaman” demaydi, balki “sadaqa qilaman” deydi?!
Ulamolar aytishadi: “Vafot etgan kishi o‘limidan keyin sadaqani qay darajada foydasi, asari ulkan bo‘lishini ko‘rgani uchun ham shunday deydi”.
Sadaqani ko‘paytiringlar, albatta mo‘min qiyomat kunida sadaqasining soyasi ostida bo‘ladi.