Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Sovuq kunlarda ko‘proq sabr tilang va duoda bo‘ling!

29.01.2018   4966   5 min.
Sovuq kunlarda ko‘proq sabr tilang va duoda bo‘ling!

Dam olish kunlari O‘zbekiston hududiga Shimoliy Qozog‘iston orqali G‘arbiy Sibirda hosil bo‘lgan sovuq havo oqimi kirib kelishi haqida xabar berilgan edi. “O‘zgidromet” sovuq havo harorati 7-12 darajagacha pasayib, ob-havoning anomal sovuq bo‘lishi kutilayotganini ma’lum qilgan edi. Sovuq havo oqimi bugun, 29 yanvar kuni ham davom etmoqda.

Shu munosabat bilan muzlash belgilari va anomal sovuqda qanday harakat qilishga doir ma’lumotlarni to‘plab taqdim etishga qaror qilindi.

Muzlash belgilari

Uzoq vaqt suvda, qorda yoki sovuqda qolish, boz ustiga mast holatda bo‘lish natijasida organizm muzlab qolishi mumkin. Qo‘l barmoqlari va yuzning ochiq qismi — yonoqlar, burun, quloqlarni muzlatib olish mumkin. Havo o‘ta sovuq bo‘lsa, oyoq barmoqlari ham xavf ostida bo‘ladi, ayniqsa poyabzal siqsa yoki nam bo‘lsa.

"Odatda muzlagan kishi o‘z holatini his qilmaydi va bu tashxis qo‘yishni qiyinlashtiradi. Shuning uchun uning belgilarini bilish muhim", - deya ogohlantirishadi markaz mutaxassislari.

Dastlab odam sovuqni his qiladi, keyin — qiziydi, avval teri qizaradi, keyin kasallik boshlanadi. Terining sezuvchanligi buziladi, uvishish kuzatiladi.

Muzlash darajalari

Afsuski, aksariyat holatlarda inson muzlaganda o‘z holatini his qilmaydi: har doim ham darajasini aniqlab, to‘g‘ri qaror qabul qila olmaydi, deyishadi shifokorlar. Bu vaziyatda eng yaxshi qaror — tibbiyot xodimiga murojaat qilish.

I darajada terida qizarish va uvishish kuzatiladi, terining ziyon yetgan qismi sezuvchanligini yo‘qotadi, qiziydi va qichishadi. Isitish va ishqalash natijasida muzlagan teri qizara boshlaydi. Birinchi darajali muzlash bir haftadan keyin o‘tib ketadi;

II daraja teri qatlamlariga yanada chuqur ziyon yetishi bilan kuzatiladi, terida shaffof suyuqlikka ega pufakchalar paydo bo‘ladi;

III darajada to‘qimalar jonsizlanadi, qayta tiklanish jarayoniga taxminan bir oy ketadi, jarohat izlari qoladi;

IV darajada nafaqat teri, balki suyaklar va bo‘g‘inlarga ham ziyon yetadi. Ziyon yetgan to‘qimalar ko‘kimtir rangda bo‘ladi, pufakchalar paydo bo‘ladi.

Kuchli sovuqdagi xatti-harakatlarga doir qoidalar

  1. Sovuq havoda imkon qadar ko‘proq duoda bo‘lishlik, zarurat bo‘lmaganda tashqariga chiqamaslik, zarurat bo‘lganda esa issiq kiyimlarni kiyish va “Bismilloh”ni aytib ko‘chaga chiqish zarur;
  2. Kuchli sovuqda mutaxassislar uydan faqat to‘yimli nonushta yoki tushlikdan keyingina chiqishni tavsiya qilishadi, shunda organizm yetarlicha energiya ishlab chiqaradi;
  3. Sovuqda tinmay harakat qilish kerak. Bir joyda turmang! Suyanish yoki sovuq joyga o‘tirish mumkin emas;
  4. Issiq kiyinish kerak. Bir necha qavat, yaxshisi tabiiy matolardan tikilgan kiyimlar, issiq hamda qulay poyabzal va albatta, bosh kiyim va qo‘lqoplar;
  5. Shifokorlar isinish uchun spirtli ichimlik iste’mol qilishni tavsiya qilishmaydi.

 

Biror kasallikka yo‘liqqan kishi, bu kasallikdan xalos bo‘lishi uchun hech vaqt o‘tkazmay, mutaxassis shifokorlarga murojaat qilishi, uning tavsiyalariga amal qilib, ayni paytda duodan ham foydalanmog‘i lozim. Bu duolarni bemorning o‘zi o‘qishi yoki birov unga o‘qishi mumkin.

Tahoratli holda avvalo “Fotiha” surasi, so‘ngra Qur’oni karimdan shifo oyatlari o‘qiladi.

“Bismillahir rohmanir rohiym. Va yashfi suduro qovmin mu’miniyna va yuzhib g‘oyzo qulubihim”.

Ma’nosi: “Alloh mo‘minlar qavmi siynalariga shifo beradi va dillaridagi alamni ketkazadi” (Tavba, 14-15).

“Ya ayyuhan-nasu qod jaatkum mav’izotun min Robbikum va shifaun lima fis-suduri va hudan va rohmatan lil-mu’miniyn”.

Ma’nosi: “Ey odamlar! Sizlarga Robbingizdan va’z (nasihat), dillardagi narsa (shirk illati)ga shifo va mo‘minlarga hidoyat va rahmat keldi” (Yunus, 57).

“Va nunazzilu minal Qur’ani ma huva shifaun va rohmatun lil-muminiyn”.

Ma’nosi: “(Biz) Qur’onda(n) mo‘minlar uchun shifo va rahmat bo‘lgan (oyat)larni nozil qilurmiz” (Al-Isro, 82).

“Qul huva lil-laziyna amanu hudan va shifaun”.

Ma’nosi: “Ayting: «(Ushbu Qur’on) imon keltirgan zotlar uchun hidoyat va shifodir”.

Bu oyatlar o‘qilgach, bunday duo etiladi: “Allohumma Robban-nasi azhibil-basa, ishfi Antash-shafiy la shifaa illa shifauka, shifaan la yug‘odiru saqoman”.

Ma’nosi: “Allohim, ey insonlarning Rabbi, kasallikni mahv etuvchi! Ortda kasallikni qoldirmaydigan shifo ber. Shifo berguvchi faqat O‘zingsan. Sendan o‘zga shifo berguvchi yo‘qdir” (Abu Dovud. “Janoiz”, 3107-hadis).

“Allohumma ishfi 'abdaka yankalaka 'aduvvan av yamshi laka ila solatin”.

Ma’nosi: “Allohim, shu bandangga shifo berginki, Sening bir dushmaningga ziyon yetkazsin yoxud Sening rizoligingga erishmoq uchun namoz o‘qishga yurib borsin”.

“Bismillahi arqika min kulli shayin yuzika min sharri kulli nafsin av aynu hasidiyn. Allohumma yashfiyka, bismillahi arqika”.

Ma’nosi: “Senga iztirob beruvchi hamma narsadan, har hasadgo‘y nafsdan yoxud ko‘zdan Allohning nomi ila senga shifo so‘rayman. Alloh nomi ila senga shifo so‘rayman” (Termiziy. “Janoiz”, 972-hadis).

Manba: kun.uz

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

09.06.2025   5264   4 min.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...

Ushbu misralarni doim yodda tuting:

Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2],  deganlar.

Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.

Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.

Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.

Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.

Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – dey­di. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi.  Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.

Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.

Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.

Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.

Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.

Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4]dedilar. 

 


[1]  Isro surasi, 44-oyat.
[2]  Imom Muslim rivoyati.
[3]  Imom Termiziy rivoyati.
[4]  Imom Muslim rivoyati.