Sayt test holatida ishlamoqda!
25 May, 2025   |   27 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:17
Quyosh
04:56
Peshin
12:25
Asr
17:30
Shom
19:47
Xufton
21:20
Bismillah
25 May, 2025, 27 Zulqa`da, 1446

O‘tganlarni eslash mo‘minlik haqidir

23.01.2018   6391   3 min.
O‘tganlarni eslash mo‘minlik haqidir

18-yanvar kuni Qozog‘iston Respublikasining Akto‘be viloyatida sodir bo‘lgan fojea haligacha ko‘z o‘ngimizdan ketmayapti. Qanchadan-qancha vatandoshimiz, dindoshimiz olov ichra bu foniy dunyodan boqiy dunyoga rixlat qildilar. Biz bir-birlarimiz bilan bir tanu bir jonmiz. Biror bir do‘stimizga, birodarimizga, dindoshimizga zarracha tikon kirsa bizga kirgandek bo‘ladi. Shuning uchun ham bugun butun O‘zbekiston xalqi juda katta qayg‘uda, iztirobda turibdi. Mana shunday qayg‘u va iztirobli kunlarda bir-birlarimizning holimizdan xabar olish esa eng go‘zal fazilatlaridan hisoblanadi.

Shuning uchun ham Andijon viloyatining barcha masjidlarida Akto‘bedagi fojea qurbonlari esga olindi, ularning haqlariga Qur’oni karim tilovatlari qilinib, duolari bag‘ishlandi.

Kecha esa Andijon viloyati bosh imom-xatibi Nuriddin hoji Xoliqnazarov va bir guruh imom-xatiblarimiz Akto‘bedagi fojea qurbonlarining xonadon ahllariga ta’ziya izhor qilish, ularga hamdardlik bildirish maqsadida Qorasuv shahri va Namangan viloyatining To‘raqo‘rg‘on, Kosonsoy tumanlaridagi xonadonlariga bordilar.

Mash’um fojeada halok bo‘lganlarning haqlariga Qur’on tilovati va duolar qilish, mag‘firat so‘rash va yaqinlariga tasalli berish barchamizning insoniylik burchimizdir. Inson qachon, qayerda va qanday holatda vafot etishini bilmaydi. Dinimizda biror fojea bilan vafot etgan mo‘minning darajasi yuqori bo‘lishi aytilgan. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadislarining birida Kishi suvga g‘arq bo‘lib, o‘tda kuyib, tom ostida qolib, ayol kishi tulg‘oq chog‘ida vafot etsa, shahidlik maqomini topishini aytganlar.

Dinimizda o‘tganlarni eslash, ularga duoyi xayrlar qilish mo‘minlik haqlaridan hisoblanadi. Qur’oni karimda shunday deyilgan:

“Ulardan keyin (dunyoga) kelgan zotlar ayturlar: “Ey Rabbimiz! O‘zing bizlarni va bizdan ilgari imon bilan o‘tganlarni mag‘firat etgin va qalblarimizda imon keltirgan zotlarga nisbatan gina paydo qilmagin! Ey Rabbimiz! Albatta, Sen mehribon va rahmli zotdirsan!” (Hashr surasi, 10-oyat)

Shunday ekan, ushbu fojeada vafot etgan yurtdoshlarimizning haqlariga duo qilib, Yaratgan Parvardigordan ularning solih amallarini o‘zlariga hamroh qilishini, gunohlarini mag‘firat etishini, yotgan joylarini jannat bog‘laridan bir bog‘ qilishini iltijo qilib so‘raymiz. Ularning oila a’zolari va yaqinlarining musibatlariga sherik ekanimizni bildirgan holda sabru jamil tilaymiz.

O‘MI Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Ehromda vazelin ishlatish

19.05.2025   6553   2 min.
Ehromda vazelin ishlatish

Cavol: Issiq havoda ko‘p yurish natijasida ayrim odamlarda ikki oyog‘i orasi qizarib, achishadi. Ehromda shunday holatda malham, vazelin kabi narsalar surtsa bo‘ladimi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Ehromdagi kishi siz aytgandek holatga tushib qolganda yoki tovoni yorilganda xushbo‘y bo‘lmagan malhamlardan foydalanishi mumkin. Bunda hech qanday jarima lozim bo‘lmaydi. Agar xushbo‘y malham yoki vazelindan foydalansa, bunda sadaqa qilishi lozim bo‘ladi. Agar ko‘p marta surtsa, jonliq so‘yish vojib bo‘ladi. Shuning uchun bunday kasallikka duchor bo‘lgan inson imkon qadar xushbo‘y bo‘lmagan malhamlardan foydalanishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bu haqida fuqaholarimiz bunday deydilar:

وَلَوْ دَاوَى بِهِ جُرْحَهُ أَوْ شُقُوقَ رِجْلَيْهِ فَلَا كَفَّارَةَ عَلَيْهِ ؛ لِأَنَّهُ لَيْسَ بِطِيبٍ فِي نَفْسِهِ إنَّمَا هُوَ أَصْلُ الطِّيبِ أَوْ طِيبٌ مِنْ وَجْهِ فَيُشْتَرَطُ اسْتِعْمَالُهُ عَلَى وَجْهِ التَّطَيُّبِ.

“Ehromdagi kishi jarohat, oyoq yoriqlarini zaytun yog‘i bilan yog‘lasa, zimmasiga hech narsa vojib bo‘lmaydi. Chunki u xushbo‘ylik emas, balki xushbo‘ylik olinadigan narsa yoki bir jihatdangina xushbo‘ylik xolos. Kafforat vojib bo‘lishligi uchun uni xushbo‘ylanish uchun iste’mol qilgan bo‘lishi shart” (“Hidoya” kitobi).

Alloma Kamol Ibn Humom rahimahulloh aytadilar: “Ehromdagi inson yog‘ yoki sirkani yesa, jarohati yoki tovonidagi yoriqlariga surtsa yo qulog‘iga tomizsa, unga hech qanday jarima lozim bo‘lmaydi” (“Fathul Qodir” kitobi).

 

Mulla Ali al-Qoriy rahimahulloh aytadilar:

 ولو تداوى بالطيب او بدواء فيه طيب غالب ولم يكن مطبوخا فألزقه بجراحته يلزمه صدقة اذا كان موضع الجراحة لم يستوعب عضوا

“Agar xushbo‘y narsa bilan yoki xushbo‘ylik g‘olib bo‘lgan narsa bilan davolansa va ular olovda pishirilgan bo‘lmasa, so‘ng uni jarohatiga yopishtirsa va jarohat bir to‘liq a’zoni tashkil qilmagan bo‘lsa, sadaqa lozim bo‘ladi”. Vallohu a’lam.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.