Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Fevral, 2025   |   10 Sha`bon, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:06
Quyosh
07:26
Peshin
12:42
Asr
16:07
Shom
17:52
Xufton
19:07
Bismillah
09 Fevral, 2025, 10 Sha`bon, 1446

So‘rasangiz,  Allohdan so‘rang

19.12.2017   4957   2 min.
So‘rasangiz,  Allohdan so‘rang

«Insonga zarar yetganida, yotgan holda yo o‘tirib yoki tik turib ham Bizga iltijo qiladi. Undan zararini ketkazganimizda esa, go‘yo yetgan zararidan Bizga duo qilmagandek ketaveradi. Mana shu tarzda isrofchi (tajovuzkor)larga qilmishlari ziynatli (chiroyli) qilib qo‘yildi» (Yunus, 12).

Inson (imoni zaif ekan) boshiga qiyinchilik tushsa, dardga chalinsa, betoqat bo‘ladi. Xalos bo‘lish yo‘llarini axtaradi, hech bir chora foyda bermagach, qiyinchilikni ketkazishni yoki darddan xalos qilishni so‘rab Yaratganga iltijo qila boshlaydi. Alloh taolo qalbdan qilingan iltijolarni qabul qiluvchi Zot. Duolari qabul bo‘lib, qiyinchilik yo darddan xalos bo‘lgach esa, ba’zilar go‘yo yetgan zararidan Alloh taologa iltijo qilmaganday ketaveradi. Ya’ni, Yaratganni unutadi va takabburlik qiladi. Chunki, «...Mana shu tarzda isrofchi (tajovuzkor)larga qilmishlari ziynatli (chiroyli) qilib qo‘yildi» (Yunus, 12).

Zumar surasi 49-oyatida bunday deyilgan: «Insonga biror ziyon yetsa, Bizga iltijo qiladi. So‘ngra Biz huzurimizdan unga biror ne’mat ato etsak, u, “shubhasiz, bu (ne’mat) mendagi ilm sababli berildi”, der. Yo‘q, u sinovdir. Lekin ularning aksariyati (buning sinov ekanini) bilmaslar».

Imom Tabariy bu oyatni bunday tafsir qilgan: Alloh taolo marhamat qiladi: “Agar insonga zarar yetsa, Alloh taologa yolvorib iltijo qiladi. Zarari o‘rniga foyda, kasalligi o‘rniga salomatlik berib holatini yengillatsa, Alloh taolo foyda va salomatlikni “amalimdan rozi bo‘lgani, meni ularga munosibligimni bilgani uchun berdi”, deydi. Aslida, unga zarardan keyin berilgan foyda, kasallikdan so‘ng qaytarilgan salomatlik sinovdir. Lekin ko‘plar johilligi va fikrlarining xatoligi uchun buni bilmaydi.

Ammo Alloh taolo kimga hidoyat, to‘g‘rilik, tavfiq va ong bergan bo‘lsa, ular mazkur holda sabablarni axtarish bilan bir vaqtda Alloh taologa iltijo qiladilar. «...aynan o‘shalarga mag‘firat va katta mukofot bordir» (Hud, 11). Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Mo‘min kishining holiga xursand bo‘lasan. Alloh taolo unga nima qazo qilsa, yaxshilik bo‘ladi. Agar unga g‘am yetsa sabr qiladi, bu unga yaxshilik bo‘ladi, agar unga xursandchilik yetsa shukr qiladi, bu ham unga yaxshilik bo‘ladi”.

Demak, inson doimo Alloh talodan yahshiliklarga erishtirishini, yomonlik­lardan panoh berishini so‘rashi kerak.

 

Ibn Kasir, Tabariy tafsirlari asosida

Badriddin RAHIMOV

 tayyorladi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Haqiqiy yutuq

8.02.2025   9029   3 min.
Haqiqiy yutuq

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَءُوا كِتَابِيَهْ. إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَاقٍ حِسَابِيَهْ. فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ. فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ. قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ.  كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ

Yaqinda davlatimiz Rahbari raisligida ijtimoiy himoya sohasida amalga oshirilgan ishlar hamda 2025 yildagi ustuvor vazifalarga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari nutq so‘zladi.

Jumladan, ijtimoiy himoyaga muhtoj, nogironligi bo‘lgan kishilarga yordam ko‘rsatishning fazilati, ular haqiga xiyonat qilish og‘ir gunohligi, Ijtimoiy himoya milliy agentligi tashkil etilishi, xayru ehsonlar o‘z egalariga yetkazilayotgani, yaxshilik qilishning fayzu barakasi haqida to‘xtaldi.

Qur’oni karimda yutuqqa erishish va oxiratda najot topishning to‘rt asosiy sababi haqida so‘z boradi. Alloh taolo aytadi: “Ey iymon keltirganlar, ruku, sajda qilinglar va Rabbingizga ibodat qilinglar hamda yaxshilik qilinglar, shoyadki, najot topsangiz” (Haj surasi, 77-oyat).

“Yaxshilik qilinglar” buyrug‘i barcha yaxshilikni o‘z ichiga oladi. Alloh taolo boshqa bir oyatda aytadiki: “Ularning ko‘pgina maxfiy suhbatlarida yaxshilik yo‘q, magar kim sadaqaga, yaxshilikka va odamlar orasida islohga amr qilsagina, yaxshilik bor” (Niso surasi, 114-oyat).

Haqiqiy yutuq odamlarning holini o‘nglash kabi voqelikda ta’siri ko‘rinadigan yaxshi amallaridir. Talabaning muvaffaqiyati ilmiy yuksalishda, jamiyatga foydasi tegadigan mutaxassis bo‘lib yetishishda. Ustozning muvaffaqiyati talabalarga chiroyli ta’lim berishda. Shu kabi har qanday kasb egasining yutug‘i o‘z ishini puxta bilishi, unga yuklangan vazifani to‘la-to‘kis ado etishidadir.

Haqiqiy yutuq Haqning toatida bo‘lish, Uning buyrug‘iga amal qilish, qaytarig‘idan qaytish ila ro‘yobga chiqarkan!

Haqiqiy yutuq – qiyomat kunida kishining amallari yozilgan daftari o‘ng tomonidan berilishidir: «Bas, o‘z kitobi (nomai a’moli) o‘ng tomonidan berilgan kishi aytur: “Mana, mening kitobimni o‘qingiz! Darhaqiqat, men hisobotimga ro‘baro‘ bo‘lishimni bilar edim”. Bas, u qoniqarli maishatda, oliy jannatda, mevalari (uzib oluvchiga) yaqindir. (Jannat ahliga): “O‘tgan kunlarda (dunyoda) qilib o‘tgan (ezgu) amallaringiz sababli (ushbu noz-ne’matlarni) yoqimli ishtaha bilan yeb-ichaveringiz!” (deyilur)» (Haqqa surasi, 19–24-oyatlar).

Musulmon inson dini va oxirati xususida muvaffaqiyatga erishishi kerak degani dunyoviy muvaffaqiyatlarga erishishga harakat qilmasin, dunyoga butunlay qo‘l siltasin deganimas! Aksincha, musulmon kishining dunyoda muvaffaqiyat qozonish uchun harakat qilishi – Allohning yerdagi “xalifasi” maqomiga munosib ish! O‘tkinchi hayotda muvaffaqiyat qozonishga berilib ketib, oxirat tadorigidan chalg‘imasa, bas! Musulmonlar dinu dunyolarida, oxiratlarida yutsalar, naqadar soz bo‘ladi!

Abdulaziz ABDULLAYEV,

Qamashi tumanidagi “Chim” jome masjidi imom-xatibi


"Hidoyat" jurnali 2-sonidan