Majlisda o‘tayotgan yil davomida diniy sohada amalga oshirilgan keng ko‘lamli ishlar tanqidiy va tahliliy ko‘rib chiqilib, sohada olib borilayotgan islohotlar, erishilgan yutuqlar va jarayondagi vazifalar chuqur tahlil etilib, ulamolar va imom-xatiblar oldida turgan dolzarb masalalar muhokama qilindi.
Muftiy Usmonxon Alimov hazratlari ma’ruzalarida Davlatimiz rahbarining diniy-ma’rifiy savodxonlikni oshirish, Islom dinining ezgu ta’limotlarini targ‘ib etish, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish, dinimizni himoya qilish yo‘lidagi tashabbuslari mo‘min-musulmon xalqimizni juda ham xursand qilayotganini alohida ta’kidlab o‘tdilar.
Shuningdek, yakuniga yetayotgan yil mo‘min-musulmonlar uchun juda ham quvonarli bo‘lgani, jumladan, yangi masjid-madrasalar ochilgani, ilmiy markazlar tashkil etilgani, diniy ta’lim muassasalariga talabalarning qabul kvotasi oshirilgani, oliy ma’hadda sirtqi bo‘lim ochilgani, haj va umra ziyoratchilari soni ko‘paytirilgani, onlayn darslar olib borilayotgani va boshqa muhim ishlar haqida ma’lumotlarni yig‘ilganlarga taqdim etdilar.
Jumladan,
- diniy idora, masjidlar va homiylarni jalb etgan holda 4 milliard 300 million so‘mlik xayriya ishlari amalga oshirildi;
Yana bir katta xursandchilik kuni kecha Prezidentimiz “O‘zbekiston Islom akademiyasini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorga imzo chekdilar. Qarorga ko‘ra, Islom akademiyasi huzurida ikki yillik magistratura, uch yillik tayanch doktorantura va uch yillik doktorantura faoliyat yuritadi. Akademiyada “Qur’onshunoslik”, “Fiqh ilmi”, “Hadisshunoslik” va “Kalom ilmi” mutaxassisliklari bo‘yicha magistrlar, shuningdek, ushbu sohada chuqur tadqiqotlar olib boruvchi ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlanishi yurtimizda yaqin kelajakda dunyo e’tirof etadigan kuchli islomshunos akademik va olimlar yetishib chiqishini katta quvonch bilan ma’lum qildilar.
Muftiy hazratlari ma’ruzalari davomida mana shunday keng imkoniyat va qulayliklar uchun Haq taologa shukrona keltirish va bunday kunlarning qadriga yetishni ta’kidlab, Qur’oni aziymush-sha’ndagi: “Ey, Rabbim! Menga va ota-onamga in’om etgan ne’matingga shukr qilishga va O‘zing rozi bo‘ladigan yaxshi amallarnigina qilishga meni muvaffaq etgin va meni O‘z fazling bilan solih bandalaring qatoriga kiritgin!” (Naml, 19), oyatini keltirdilar.
Shuningdek, muftiy hazratlari hozirgi davr juda tez rivojlanayotgani, eskicha ishlashni zamon ko‘tarmasligi, ishga bo‘lgan munosabatni tubdan o‘zgartirish zarurligini ta’kidlab, diniy soha xodimlarini davlatimiz va mo‘min-musulmonlarimiz tomonidan berilgan ishonchni oqlashga chaqirdilar. Shu nuqtayi nazardan imom-xatiblarga tavsiyalar, topshiriqlar va ko‘rsatmalar berdilar.
Yig‘ilishda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Ortiqbek Yusupov so‘zga chiqib, ulamolar va imom-xatiblar oldida turgan dolzarb vazifalar, diniy soha xodimlari faoliyatining samaradorligini oshirish yuzasidan taklif va mulohazalar bildirdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Shayx Abdulaziz Mansur majlisda so‘z olib, xalqimiz va ishlab chiqaruvchilar tomonidan halol oziq-ovqat masalasida juda ko‘p murojaatlar bo‘layotganini inobatga olib, “Halol sertifikat” yo‘riqnomasi loyihasi ishlab chiqilgani va bu ishlar bilan muntazam shug‘ullanadigan ulamolar hay’ati tuzilganini ma’lum qildi. Ushbu masala bir paytning o‘zida mamlakatimizda ser daromad soha bo‘lgan ziyorat turizmining jadal rivojlanishi, xususan xorijlik sayyohlarning respublikamizga keng jalb qilish yo‘lidagi muhim ishlardan ekanini alohida ta’kidlab o‘tdilar.
Yig‘ilishda filologiya fanlari doktori, akademik Ne’matulla Ibrohimov so‘zga chiqib, Prezidentimiz tashabbuslari bilan diniy sohada olib borilayotgan islohotlar har birimizning qalbimizdagi orzu istaklarimiz ekanini alohida ta’kidlab o‘tdilar. Bu ayni paytda har bir diniy xodimga o‘z vazifasiga nisbatan yangicha munosabtda bo‘lish zarurligidan dalolatdir dedi.
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Shoazim Minovarov yig‘ilishda so‘zga chiqib, endilikda diniy soha xodimlaridan ham fan doktorlari, professorlar va akademiklar chiqishi juda katta voqea ekanini ta’kidladi. Sh.Minovarov so‘zida davom etib, bir necha kun avval hukumat topshirig‘i bilan Pokiston davlatida xizmat safarida bo‘lib qaytgani, u yerdagi davlat va din arboblari O‘zbekistondagi ijobiy o‘zgarishlarni katta ishtiyoq bilan kuzatishayotgani va, albatta, mana shunday yangilanishlarni o‘z ko‘zlari bilan ko‘rish orzusida ekanlarini ma’lum qildi.
Yig‘ilishda Ulamolar Kengashi vakolatiga kiruvchi boshqa masalalar ham ko‘rib chiqildi va tegishli qarorlar qabul qilindi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِي اللهُ عَنْهُ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَأْكُلْ بِيَمِينِهِ، وَإِذَا شَرِبَ فَلْيَشْرَبْ بِيَمِينِهِ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِشِمَالِهِ وَيَشْرَبُ بِشِمَالِهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ وَأَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Qachon birortangiz yesa, o‘ng qo‘li bilan yesin. Qachon birortangiz ichsa, o‘ng qo‘li bilan ichsin. Chunki shayton chap qo‘li bilan yeb, chap qo‘li bilan ichadi», dedilar (Muslim, Abu Dovud, Termiziy rivoyat qilganlar).
Demak, chap qo‘li bilan yeb-ichgan odam Rohmanning amridan yuz o‘girib, shaytonga ergashgan va uning ishini qilgan bo‘ladi.
Shuning uchun bu masalaga katta e’tibor bilan qaramog‘imiz, farzandlarimizga ham o‘rgatmog‘imiz lozim.
عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ رَضِي اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَجُلًا أَكَلَ عِنْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِشِمَالِهِ، فَقَالَ: كُلْ بِيَمِينِكَ، قَالَ: لَا أَسْتَطِيعُ، قَالَ: لَا اسْتَطَعْتَ، مَا مَنَعَهُ إِلَّا الْكِبْرُ، قَالَ: فَمَا رَفَعَهَا إِلَى فِيهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Salama ibn al-Akva’ roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Bir kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida chap qo‘li bilan taom yedi. Bas, u zot:
«O‘ng qo‘ling bilan ye!» dedilar.
«Qodir emasman», dedi u.
«Qodir bo‘lmagin! Uni kibrdan boshqa narsa man qilmadi», dedilar u zot. Haligi odam qo‘lini og‘ziga ko‘tara olmay qoldi» (Muslim rivoyat qilgan).
Ushbu hadisi sharifdan dinimizda ovqatlanish madaniyatiga qanchalik ahamiyat berilganligini yorqin ko‘rib turibmiz. Albatta, gap ovqatlanishning islomiy madaniyati haqida ketmoqda. Ovqatlanishning islomiy madaniyatlaridan biri o‘ng qo‘l bilan yeyishdir. Har bir musulmon inson bu muhim ishga alohida e’tibor bilan qarashi lozim. Ba’zi bir kishilar bu islomiy madaniyatga rioya qilmasalar, ularni ogohlantirish kerak.
Ushbu rivoyatning qahramoni ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida ovqatlanishning islomiy madaniyatiga rioya qilmay, chap qo‘li bilan taom yeyishga tutindi. Albatta, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bu holga beparvo bo‘lishlari mumkin emas edi. Shuning uchun mazkur odobsiz kishiga ta’lim berib:
«O‘ng qo‘ling bilan ye!» dedilar».
Bunday paytda har qanday odam ta’lim beruvchiga tashakkur aytib, o‘zini o‘nglab olishga urinadi. Odob-axloq taqozosi shu. Ammo haligi odam Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga tashakkur aytib, o‘z xatosini tuzatib, o‘ng qo‘li bilan taom yeyishga o‘tish o‘rniga:
«Qodir emasman», dedi».
Ya’ni, bu «Ovqatni o‘ng qo‘li bilan yeya olmayman. Chap qo‘lim bilan yeyaveraman», degani edi. O‘zi noto‘g‘ri ish qila turib, unga mehr ko‘rsatib, xatosini to‘g‘rilab qo‘ygan zot Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga nisbatan bunday betgachoparlik qilgan nobakor har qanday jazoga va qarg‘ishga loyiq edi. Shuning uchun ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam ochiq-oydin qilib:
«Qodir bo‘lmagin!» dedilar».
Ya’ni, «O‘ng qo‘ling bilan taom yeya olmasang, bir yo‘la yeya olmay qolgin», dedilar. Hamda u yerda hozir bo‘lganlarga tushuntirish uchun:
«Uni kibrdan boshqa narsa man qilmadi», deb, qo‘shib qo‘ydilar. Ya’ni, u odam yuqoridagi gapni haqiqatda o‘ng qo‘lida nuqson borligi uchun emas, kibr bilan xatosini tan olishdan bosh tortib aytgan edi.
Shuning uchun ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam uni duoibad qildilar. U zot sollallohu alayhi vasallamning duolari joyida qabul bo‘ldi.
«Haligi odam qo‘lini og‘ziga ko‘tara olmay qoldi».
Ajab bo‘ldi! Battar bo‘lsin! O‘z foydasini bilmagan, shariat hukmidan ko‘ra o‘zining kibrini ustun qo‘yadiganlar uchun bu ham kam!
Ushbu hadisi sharifdan olinadigan foydalar:
1. Chap qo‘l bilan taom yeb bo‘lmasligi.
2. Birovning chap qo‘l bilan yeganini ko‘rgan odam tanbeh berib, o‘ng qo‘l bilan yeyishini eslatib qo‘yishi kerakligi.
3. Diniy hukmlar bo‘yicha nasihat eshitgan odam mutakabbirlik qilmasligi kerakligi.
4. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning duolari darhol qabul bo‘lishi.
«Hadis va hayot» kitobi 16-juz