Jamiyatimizda keng tarqab ketgan, iymonimizga xatari katta bo‘lgan narsalardan biri sehr-jodudir. Sehr-jodu qiladigan odamga borish, unga qandaydir amaliyot qildirish butunlay noto‘g‘ridir. Odamlar orasida sehr-jodu bilan shug‘ullanish nihoyatda avj olib ketyapti, bunga ko‘proq ayollar ruju qo‘ygan.
Birovning joyini, mansabini egallash, o‘zining joyini birovga bermaslik, birovning xotinini egallash, birovning erini tortib olish – odamlar bularning barchasiga sehr-jodu bilan erishaman deb o‘ylab, iymonidan ayrilib, oxiratini barbod qilishyapti. Ayollar erini qizg‘anib, noo‘rin, asossiz rashk qilib, boshqalar tortib olmasin deb erini o‘qitib yuradi. Buning gunohligini aytsangiz, birovga issiq-sovuq qilmayapmiz, sehr qilmayapmiz, deyishadi, «isitsam o‘zimga isityapman-ku, domlaga o‘qityapman-ku» deyishadi. Ular bilmagan narsa shuki, ba’zi ulamolar «Bunday o‘qitishlar yetti martaga borsa, joduga aylanadi», deganlar. Jodu qilingan odamda turli salbiy holatlar yuz beradi. Ba’zi olimlar «Jodu qilingan odamda beshta narsaning biri yoki hammasi bo‘ladi: ko‘zi ko‘r bo‘lib qoladi, mijozi sust bo‘lib qoladi, kambag‘al bo‘lib qoladi, qamalib qoladi, beshinchisi esa o‘lim», deganlar. Joduga uchragan odam shu besh narsaning biri yoki hammasiga uchraydi, buni bilmagan ba’zi johila, ilmdan bexabar ayollar erimni qizg‘anaman deb, go‘yo oilani saqlab qolaman deb shu ishlarni qilib yuradi, duch kelgan, kimligi, ilmiy saviyasi, aqidasi noma’lum odamlarga borib, ular aytgan pullarni berib, erlarini o‘qitib yurishibdi. Bilib-bilmay bir kuni boshiga shu beshta narsaning biri kelganida keyin pushaymon bo‘lib qoladi. «Erim uyda o‘tirsin» deb o‘qitishadi, ammo eri bir kun uyda o‘tirib qolsa, bunga ham chiday olmaydi, «Ko‘chaga chiqib borib, ishlab pul topib kel», deyishadi. Demak, maqsadi erining uyida o‘tirishi emas ekan, balki uning topganiga qanoat qilmay, birovga sarflayapti deb yomon gumon qilgan uchun uyda o‘tirsin deb jodu qilgan, endi esa unga toqat qila olmay, borib pul toping, deyishyapti. Oilamni saqlab qolaman deb qilayotgan harakatlari oqibatida kufrga ketib qolib, aynan nikohiga putur yetishiga aqli yetmaydigan odamlar ko‘payib ketyapti, azizlar.
Bu ishlarning qanchalik og‘ir gunoh ekanini, oqibati qanchalik ayanchli ekanini xalqimizga o‘rgatish vaqti keldi. Jamiyatimizni bunday illatlardan tozalashimiz kerak, nasl-nasabimizni, avlodimizni, zurriyotlarimizni bu kirliklardan tozalash vaqti keldi.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan mashhur hadisi sharifda Payg‘ambar alayhissalom shunday deganlar: «Halok qiluvchi yetti narsadan saqlaninglar: Allohga shirk keltirish; sehr-jodu qilish; nohaq odam o‘ldirish; riboxo‘rlik; yetimning molini yeyish; jang maydonidan qochish; pokiza ayollarni zinoda tuhmat qilish».
E’tibor qilgan bo‘lsangiz, bu yerda sanalgan yettita gunohlarning barchasi jamiyatda turli shakllarda uchrab turadigan gunohlardir. Biz negadir shirk deganda faqat butlarga sig‘inish, Allohdan boshqa ilohlar bor deb tushunishni ko‘z oldimizga keltirib, shunga o‘rganib qolganmiz. Ammo shirkning nihoyatda maxfiy, yashirin, ammo eng makkor, niqob ostidagi ko‘rinishlari ham borligini unutmasligimiz kerak. Bir qaraganda, oddiy narsadek, xatari yo‘q narsadek ko‘rinadi, lekin zamirida shirk bo‘ladi. Bularni farqlashimiz, aytayotgan gapimizga, qilayotgan ishimizga jiddiy e’tibor qilishimiz kerak ekan. Sehr jamiyatda eng ko‘p tarqalib yuradigan amaldir. Sehrga nisbatan aqidamiz shunday: sehr bor narsa, sehr ta’sir qiladi, ammo bu ish bilan shug‘ullanish ham, uni targ‘ib qilish ham mumkin emas.
Rahmatulloh SAYFUDDINOV,
Yunusobod tumani bosh imom-xatibi,
Toshkent islom instituti o‘qituvchisi,
«Mirza Yusuf» jome masjidi imom-xatibi
O‘tgan solih zotlar jamoat bilan namoz o‘qiyolmay qolsalar, bir-birlariga ta’ziya izhor qilishar ekan. Shunday zotlardan biri Hotamul Asom aytadi: “Men jamoatga ulgurmay qoldim, shunda menga Abu Is'hoq Buxoriyning bir o‘zi ta’ziya bildirdi. Agarda o‘g‘lim o‘lib qolsa minglab odamlar ta’ziya izhor qilishadi. Buning sababi odamlar nazdida din musibati dunyo musibatlaridan ko‘ra arzimas sanalganidandir”.
Bugungi kunda oramizda qanchalab odamlar jamoat namozlarini o‘tkazib yuboradilar, jiddiy e’tibor qaratmaydilar. Ba’zida ish, g‘am-tashvishlarning ko‘pligini bahona qilamiz, to‘g‘rimi?! Yana ko‘plar tuni bilan uxlamasdan, bomdod namoziga yaqin uxlab qolishlari ham bor gap.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Zimistonda masjidlar sari odim tashlovchilarga qiyomat kunidagi tamomiy nurning xushxabarini beringlar”[1] deganlarini nahot eshitmagansiz?!
Shayton sizning ustingizdan g‘alabaga erishib, namozda xotirjamligingizni ketkazishiga imkon bermang!
Omir ibn Abdulloh o‘lim to‘shagida yotganlarida azon ovozini eshitib: “Meni qo‘limdan tutinglar”, dedilar. Omir ibn Abdullohga “Axir siz betobsiz-ku”, deyishganida: “Allohning chaqirig‘ini eshitib turib, unga rioya qilmaymanmi”, dedilar. Keyin u kishini qo‘lidan ushlab turg‘izishdi. Masjidda imom bilan shom namozining bir rakatini o‘qidilar va jon taslim qildilar.
Yana bir misol: Sufyon ibn Uyayna azon aytilishidan ilgari namozga borishga ishtiyoqmand bo‘lganlar va doim: “Namozga azon aytilmagunicha masjidga kelib turmaydigan yomon qul bo‘lma. Chunki yomon qul chaqirmaguningcha kelmaydi”, der edilar.
Oisha roziyallohu anho onamiz aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan suhbatlashib o‘tirardik, u zot ham biz bilan gaplashib o‘tirardilar. Bordi-yu, namoz vaqti kirib qolsa, bir-birimizni tanimaganday bo‘lib olardik”[2].
Shukrki, oramizda masjidda birinchi safga joylashish uchun g‘ayrat qiluvchilar ko‘payib bormoqda. Nabiy alayhissalom: “Agarda odamlar azonda va birinchi safda nimalar borligini bilishsa edi, unga erishish uchun qur’a tashlashdan boshqa chora bo‘lmasa, albatta, qur’a tashlagan bo‘lardilar”, deganlar.
Said ibn Musayyab aytadi: “Men ellik yildan beri biror marta birinchi takbirni o‘tkazib yubormaganman. Ellik yildan buyon namozda birorta kishining boshining orqasiga qaragan emasman”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy va Imom Abu Dovud rivoyati.
[2] Mursal hadis. Iroqiyning “Ihyo”ga yozgan taxrijiga qarang (1, 205).