Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyul, 2025   |   18 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:20
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
20:00
Xufton
21:33
Bismillah
13 Iyul, 2025, 18 Muharram, 1447

Chumoli bilan don talashib, mushukka tutilgan chumchuq

14.12.2017   5760   2 min.
Chumoli bilan don talashib, mushukka tutilgan chumchuq

Savrning “ilik uzildi” pallasi. Qishga g‘amlangan ozuqalar tugab, butun jonzot darmonsiz... pishiqchilikka ko‘z tutgan.

Bir qurunchqa (boshi katta donxo‘r qora chumoli) o‘tlar orasidan bir dona don topib olib, ishtiyoq bilan o‘zining qavmi sari sudray boshladi. Namgarchilikdan ivib og‘irlashgan donni o‘tlar orasida goh ko‘rinib, goho ko‘rinmay xiyla masofaga sudrab keldi. U donni ochlikdan qiynalayotgan qavmiga olib borishi kerak edi. Qiyomgacha donni jon-jahdi bilan tortqilab, nihoyat yalang, tekisroq joyga yetdi. Endi oxirgi marra – balandlikka chiqarib olsa, bas. U donni goh tishlab ko‘tarar, goh sudrar, goh dumalatar edi. Nihoyat, tepalikka chiqishga oz qoldi, nafasni rostlashga to‘xtadi…

G‘ofil qoldi: don pastga dumaladi. Qurunchqa uni to‘xtagan joyidan yana yuqoriga sudray boshladi. Uning oyoqlari holsizlikdan qaltirar edi. Ammo iloj qancha! Donni iniga – qavmiga yetkazish kerak! Umid, yaxshi niyat unga kuch bag‘ishladi. Donni dumalatib tepalikka chiqardi.

Shu choq bir chumchuq donni ko‘rib qolib, qurunchqaning oldiga keldi va unga:

– Ey qurunchqa, u donni men og‘zimdan tushirib yuborgan edim. Ikki kundan beri ochman. Mening nasibamni nega sudraysan? Qayerga olib borasan?! Menga ber, ochman! – dedi.

Qurunchqa esa shirin til bilan:

– Ey maxluqlarning omadlisi! Men bu donni ochlikdan azob chekayotgan o‘z qavmimga olib ketayotirman. Ular necha haftadan beri daraxt tomirini shimib kun ko‘ryapti. Sening esa Xudo bergan baquvvat oyoqlaring, chaqqon qanotlaring bor. Ular yordamida don bor joylarga uchgin. Mendek ojiz maxluqqa zo‘rlik qilma! Bizni nasibasiz qo‘yma. Har ikkimizning Allohimiz – Xoliqimiz kuchlilar ojizlarga rahm qilishini amr etgan. Ul Zotning amriga tobe bo‘l! – dedi va donni yana uyi tomon sudray boshladi. Chumchuq tama’ va tahdidli ko‘zlarini unga tikib, uchib ketishga shoshilmadi. Shu lahzada bir mushuk paydo bo‘lib, fikru xayoli bir donagina donda bo‘lgan chumchuqqa tashlandi. Uni tutib oldi.

 

Qurunchqa esa donni dumalata-dumalata iniga yetkazdi. Qavmi uni tamaddi qilib, tut pishig‘iga yetib oldi.

 

Ibrohim TЕSHABOYEV,

Quva tumani.

Ibratli hikoyalar
Boshqa maqolalar

Majburlab erga berish durustmi?

11.07.2025   2274   1 min.
Majburlab erga berish durustmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.

Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.

Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.

O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.

Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib: 


لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.