Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446

Sabrning fazilati

12.12.2017   7361   3 min.
Sabrning fazilati

Sabr insonni kamolotga yetkazadigin amallardan hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam:
“Birortangizning oyoq kiyimi ipi uzilsa ham, istirjo’ aytsin”, - deganlar. Demak, kattayu kichik har bir ko‘ngilsiz hodisada sabr kerak ekan.


Suyukli habibimiz Muhammad alayhissalomning boshlariga og‘ir yo‘qotishlar, mushriklarning zulm va xo‘rliklari kelganida ham Alloh taolo u zotga sabrli bo‘lishni buyurgan:
“(Ey Muhammad), endi chiroyli sabr qiling!”
(Maorij surasi, 5-oyat ).


Alloh taolo suyukli Payg‘ambariga tasalli berib aytyaptiki,
“Ey Muhammad alayhissalom, kufr va shirkka berilganlarning Bizning vahiylarimizni yolg‘onga chiqarib, jazolarimizni masxara qilayotganiga e’tibor bermang”.


Alloh taolo Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomni ham vahiyni yetkazishda chiroyli sabrga chaqirmoqda.
Imom Qurtubiy: “Chiroyli sabr kishi o‘zidagi jizzakilikni yo‘qotishi va Allohdan boshqaga shikoyat qilmasligidir”, -degan.


Alloh taolo Payg‘ambarimizdan oldin ham barcha elchilarini vahiyni yetkazishda, insonlarni imonga chaqirishda, ularga yetadigan mashaqqat va ozorlarga sabr qilishga buyurgan. Eng suyukli farzandidan ayrilgan Ya’qub alayhissalom, tuhmat va fitna tufayli uzoq vaqt zindonband bo‘lgan Yusuf alayhissalom, Alloh yuborgan mashaqqat, dard-ofatlariga ko‘ngan Ayyub alayhissalom, xo‘rlash-qiynoqlariga dosh bergan Muso alayhissalomning buyuk sabrlari insoniyatga ulkan ibrat bo‘lib tarix sahifalarida qolgan. Chunki, Alloh sabrlilarni yaxshi ko‘radi. Hadisi qudsiyda Alloh azza va jalla bunday marhamat qiladi: “Ey bandalarim, Men bandalar ichidan bir mo‘min kishini (biron musibat yetkazib) imtihon qilsam, u Menga hamd aytib sinovimga sabr qilsa, u o‘sha joyidan turganida onasi tuqqan kundagidek xato-gunohlaridan pok bo‘lib turadi”. Qur’oni karimda yana shunday marhamat qilinadi:
“Inson haqiqatan besabr yaralgandir: kulfat kelganida chidamaydi, mol-mulk kelsa, baxilga aylanadi”
(Maorij surasi, 19-21-oyatlar).


Ushbu oyatlardagi «halu’» iborasi «besabr, toqatsiz, chidamsiz, hirsini jilovlay olmaydigan» ma’nolarini anglatadi. Inson nasli Alloh taoloning O‘zi bilgan hikmatiga ko‘ra besabr qilib yaratilgan. Haqiqatan, insonga biror xastalik kelishi bilan darrov «oh-voy»ga tushadi, tuzalguncha sabr qilolmay o‘zini har tomonga uradi. Biror ishga kirishsa, tezroq hal bo‘lishini istaydi. Boshqalar manfaatini hatlab bo‘lsa ham o‘zining ishi tezroq bitishini xohlaydi. Kun sal isib ketsa ham, sovib ketsa ham, qorni ochib ketsa ham, to‘yib ketsa ham besabrlik va betoqatlik qilaveradi. Bunday holatlarga sabr, bardoshni qarshi qo‘yish kerak. Shuning uchun Islom mo‘min-musulmonlarni hamisha sabrli bo‘lish, Alloh taqdir qilgan hamma narsaga ko‘nishga chaqiradi. Zero, sabr mo‘minlarning eng maqtalgan fazilatlaridandir.


Sabr har bir mo‘min-musulmon erkak-ayolga lozim sifatdir. Bu chiroyli xislatsiz inson mo‘min-musulmonlik takliflarini, buyruqlarini yetarlicha ado eta olmaydi.
Abu Hurayradan (roziyallohu anhu) rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kishidagi xislatlarning eng yomoni dunyoga harislik, sabrsizlik, o‘ta baxillik, qo‘rqoqlik va o‘zini tiya bilmaslikdir”, deganlar (Imom Ahmad, Abu Dovud).


Imom Musohibiy: “Ne’matlar bir mehmon, ularni izzat-ikrom qilish shukr bilan bo‘ladi. Balolar ham bir mehmon, ularni izzat-ikrom qilish esa sabr bilan bo‘ladi”, degan. Sabr imonning boshidir.
Agar inson tanasi boshidan judo qilinsa, u halok bo‘lgani kabi sabr bo‘lmasa, imon ham halokatga yuz tutgusidir. Abdulqodir Jiyloniy: "Ey o‘g‘lim, musibat-balo seni halok qilish uchun kelmaydi, sabringni sinash uchun keladi", deb aytganlar.


Karmana tumani “Jaloyir”
jome masjidi imom-xatibi A.Hakimov

Boshqa maqolalar
Maqolalar

EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

06.06.2025   1349   4 min.
EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

Munosabat

 

Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!

Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.

Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.

Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.

Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.

Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.

Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu  davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.

E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.

Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.

Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.

Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.

Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.

Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.

Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.

O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.

Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.

Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!

Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!

Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy

 

Maqolalar