Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyul, 2025   |   16 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:18
Quyosh
05:00
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:35
Bismillah
11 Iyul, 2025, 16 Muharram, 1447

Muborak va porloq yuzlari

09.12.2017   7694   5 min.
Muborak va porloq yuzlari

Muborak va porloq yuzlari

(tanlovga)

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xuddi yuzlarida quyosh yurgandek chiroyli va porloq yuzli kishi edilar. (Quyosh o‘z falakida qanday yursa, go‘zallik ul zotning yuzlarida xuddi shunday jilvalanar edi).

Ali roziyallohu anhu aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam mutohham (ya’ni o‘ta semiz) ham, mukalsam (ya’ni o‘ta yumaloq yuzli) ham bo‘lmaganlar. Balki yuzlarida birozgina yumaloqlik bor edi.

Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xursand bo‘lsalar, yuzlari xuddi oyning bir parchasidek yashnab ketar edi».

Abu Bakr Siddiq va Ka’b ibn Molik aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning yuzlari xuddi oyning gardishiga o‘xshar edi».

Abu Tufayldan «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni tavsiflab bering» deb so‘raganlarida u kishi shunday degan: «U zot sollallohu alayhi vasallam oq (tiniq) rangli, go‘zal yuzli edilar. Agar xursand bo‘lsalar, yuzlari xuddi oynadek chaqnab ketar va go‘yoki u zotning yuzlarida to‘lin oy ko‘rinib turgandek bo‘lar edi».

Jobir roziyallohu anhu aytadi: «Ul zotning yuzlari quyosh bilan oyga o‘xshardi. Yuzlari doira shaklida edi».

Guvohi bo‘lganingizdek, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ta’riflarini keltirgan sahobalar bir ovozdan muborak yuzlarining nurli, yorqin hamda porlab turganini va o‘zgacha tiniqlik kasb etganini ta’kidlamoqdalar.

Hasan ibn Ali tog‘asi Hola ibn Abu Holadan rivoyat qilgan hadisda shunday degan: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ko‘rkam, salobatli va viqorli zot edilar. Yuzlari xuddi tundagi to‘lin oydek charaqlab turar edi».

Jobir ibn Samura oy yorishgan kechada Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ko‘rib, shunday degan: «Men bir u zotga, bir oyga qaray boshladim. Aniq ayta olamanki, u zot oydan ham go‘zal edilar».

Robi’ binti Mu’avvizdan «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni sifatlab bering» deb so‘rashganida: «Ey o‘g‘illarim, agar u zotni ko‘rganingizda edi, xuddi porlab chiqayotgan quyoshni ko‘rgandek bo‘lardingiz», deb javob bergan.

Ummu Ma’bad ham Nabiy alayhissalomning tavsiflarini shunday keltirgan ekan: «Men pokiza, go‘zal xulqli, chiroyli yuzli va xushro‘y kishini ko‘rdim».

Hamadonlik bir ayol: «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga haj qilganman», degan edi, undan: «U zotni bizga vasflab bering», deb so‘rashdi. Ayol: «U zot xuddi to‘lin oy kechasi ko‘kda porlab turgan oyga o‘xshaydilar. Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan oldin ham, keyin ham u zotga o‘xshash insonni ko‘rmadim», dedi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sharafli yonoqlari tavsifiga kelsak, yonoqlari tekis edi (ya’ni do‘ppayib ham turmagan, ichiga ham botmagan).

Ul zot sollallohu alayhi vasallamning sharafli ko‘zlarini Alloh taolo shunday sifatlaydi:

 

«(Payg‘ambarning) ko‘zi (chetga) oqqani ham yo‘q, haddidan oshgani ham yo‘q» (Najm surasi, 17-oyat).

Sahih hadisda rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kunduz payti qanday ko‘rsalar, qorong‘i kechada ham shunday ko‘rardilar. Shuningdek, old tomonlarini qanday ko‘rsalar, orqa tomonlarini ham xuddi shunday ko‘rar edilar.

Ibn Abu Hola naql qilgan hadisda kelishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam orqa yoki yon tomonlariga qarasalar, tanalari bilan to‘liq burilib qarar edilar. Muborak nazarlari pastga qarar edi (ya’ni nigohlarini ko‘proq pastga qaratar edilar). Qarashlari o‘ychan va mulohazali edi.

Ali roziyallohu anhu aytadi: «Nabiy alayhissalom ko‘zlari katta-katta, uzun kiprikli hamda ko‘zlari qizilga moyilroq (ya’ni qizg‘ishroq) kishi edilar».

Boshqa bir rivoyatda: «Ko‘zlari tim qora edi», deyilgan.

Yana bir rivoyatda esa: «Ko‘zlarining oqida biroz qizillik bor edi», deyilgan.

Ko‘zning oq qismida qizillik bo‘lishi arablarda maqtalgan va mahbub ko‘rilgan edi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning peshonalari keng edi. Bu xususdagi hadislarning lafzlari turlicha bo‘lsa-da, barchasi bir ma’noda kelgan.

U zotning boshlari (o‘rtachadan) kattaroq edi. Ali roziyallohu anhuning bu borada rivoyat qilgan hadislari ham ushbu fikrni tasdiqlaydi.

Qoshlarining tavsifiga kelsak, ular uzun, yoysimon va ingichka, bir-biriga tutashmagan edi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qirra burunli kishi bo‘lganlar.

U zot sollallohu alayhi vasallamning og‘izlari o‘rtachadan keng va kattaroq edi. Tishlari oppoq, orasi ochiq edi. Ikki old tishlari, ya’ni kurak tishlarining orasi ham ochiq edi. Doimo og‘izlaridan xushbo‘y hid kelardi.


Muhammad Hasaniyning “Ikki olam sarvari” kitobidan “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti o‘qituvchsisi G‘iyosiddin Baratov tarjima qildi

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   9598   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA